Upp... eða kannski niður?

Vilji maður vaða í villu og svíma er besta ráðið að hlusta á fréttir íslenskra fjölmiðla. Dæmi um það eru nýlegar fréttir af tveimur stórmeisturum; þeim Nouriel Roubini og Philip Verleger.

Í dag birtir Visir.is  frétt um að kreppan hafi þegar náð hámarki. Að mati Nouriel Roubini.

Vísir.is er ekki einn um að útbreiða þessa meintu skoðun Roubini's, enda talsverð frétt að yfirsjáandinn Roubini skuli telja botninum náð. Vandamálið er bara að fréttin er kolröng, eins og allir áskrifendur RGE Monitor  vita! Og þessi ranga frétt hefur borist svo víða um heiminn að Roubini og RGE Monitor sáu sig knúna til að senda út ábendingu þess efnis.

Í reynd spáir Roubini því þvert á móti að efnahagsbati muni ekki byrja að líta dagsins ljós fyrr en eftir áramótin. Botninum sé sem sagt enn ekki náð. Og ekki nóg með það. Roubini varar við því að uppsveifla á árinu 2010 verði aðeins tímabundin. Í framhaldinu muni fljótlega geta orðið mjög slæm niðursveifla á ný - jafnvel enn verri en við höfum upplifað núna. Þessu lýsir Roubini sem W-sveiflu, eins og Orkubloggið hefur áður sagt frá. Eða eins og hann orðaði það sjálfur í skilaboðum sínum til Orkubloggarans - og annarra innvígðra:

"I have also consistently argued that there is a risk of a double-dip W-shaped recession toward the end of 2010, as a tough policy dilemma will emerge next year: on one side, early exit from monetary and fiscal easing would tip the economy into a new recession as the recovery is anemic and deflationary pressures are dominant." Kreppunni er sem sagt hugsanlega hvergi nærri lokið og enn langt í botninn.

Önnur skrítin frétt barst Orkubloggaranum til eyrna í hádegisfréttum RÚV á föstudaginn var. Já - þar sem bloggarinn stýrði jeppanum styrkum höndum upp við Búrfellsstöð með ægifagra Heklu í baksýn, upplýstu fréttamenn RÚV alþjóð um það að líklega myndi olíuverðið senn hrynja og fara niður í 20 dollara tunnan! Ástæðan væru ofsalegar olíubirgðir þar sem allar birgðageymslur heimsins væru útbólgnar og byrjaðar að leka á samskeytunum. Þetta myndi senn þrýsta verðinu hraustlega niður.

Heimildin að baki þessari frétt var svo sem enginn álfur. Heldur þvert á móti heimsþekktur olíuspámaður; einn af þessum sem fjölmiðlar heimsins virðast aldrei þreytast að vitna í. En það sorglega í þessu öllu er að umræddur "sérfræðingur" er sama marki brenndur og flestir aðrir sérfræðingar. Spárnar hans rætast vissulega einstaka sinnum - en oftast eru þær svo kolvitlausar að jafnvel Völva Vikunnar  myndi skammast sín fyrir árangurinn. Það er nefnilega svo að það veit enginn neitt um framtíðina. Spurðu sjálfan þig lesandi góður og þú munt fá alveg jafn gott og alveg jafn rétt svar, eins og að spyrja "sérfræðing" um framtíðarþróunina á mörkuðum heimsins. Nobody knows nuthin!

Umrædd olíuvéfrétt RÚV snerist um ljúflinginn Philip Verleger. Hann er núna prófessor við Calgary-háskóla, en er hvað þekktastur fyrir ráðgjafarstörf sín í orkumálum fyrir bandarísk stjórnvöld. Það er sem sagt Verleger sem nú segir ástandið á olíumörkuðunum þannig, að olíuverðið hljóti brátt að hrynja. Tunnan sé orðin yfirfull og eftirspurnin langt í frá nógu mikil til að halda uppi núverandi verði.

Í þessu sambandi er fróðlegt að rýna í fyrri spár Verleger. Árið 2004 varð hann heimsfrægur í bransanum þegar hann sagði ástandið þá vera orðið svipað eins og rétt fyrir olíukreppuna 1973. Nú væri úlfurinn kominn í alvöru og olíuverðið myndi brátt rjúka upp. Framleiðslan myndi ekki geta mætt eftirspurninni.

Þá hafði það nefnilega gerst, þarna í kringum afmælisdag Orkubloggarans um miðjan ágúst 2004, að olíuverðið hafði rokið upp í heila 48 dollara. Sú upphæð hljómar kannski engin ósköp í dag - en var þá hæsta olíuverð sem nokkru sinni hafði sést í dollurum talið! Þá rétt eins og núna voru deildar meiningar um hvað væri eiginlega að gerast. Sumir töldu þetta hreina blöðru, sem senn myndi springa, meðan aðrir sögðu ástæðu verðhækkunarinnar vera of lítið framboð og mikla eftirspurn.

Verleger var einn af þeim sem var hvað svakalegastur í að spá enn meiri verðhækkunum þarna síðsumars 2004. Taldi að verðið gæti farið í 60 eða jafnvel 70 dollara! Slíkar tölur um olíuverð þóttu á þessum tíma - fyrir einungis 5 árum - hreint geggjaðar. Þegar verðið hélt svo áfram að hækka fram eftir 2004 og fram á árið 2005 - og fór yfir hinn makalausa 60 dollara  múr - minntust menn orða Verleger. Spá hans hafði ræst og upp frá því hefur Verleger verið talinn einhver flinkasti sjáandinn í bransanum og baðað sig í dýrðarljóma frægðarinnar.

Sem kunnugt er tók olíuverðið reyndar að lækka á ný upp úr miðju ári 2005 og fór aftur undir 50 dollara árið 2006. Fjölmiðlar voru æstir í að heyra skoðun Verleger og ekki stóð á svarinu. Nú horfði Verleger heldur betur í hina áttina og sagði að olíuverðið væri byrjað í hrunadansi. Verðið myndi jafnvel fara niður í 15 dollara tunnan!

Sú spá Verleger rættist nú reyndar ekki, Þvert á móti fór olían brátt að hækka í verði á ný og hækkanirnar héldu áfram allt árið 2007 og fram á mitt ár 2008. Sællar minningar. En þetta breytti engu um frægð Verleger - spádómur hans frá 2004 er lífsseigur og hefur tryggt honum sess sem einn mesti olíusérfræðingur heims. Það gengur svona. Fyrir vikið hefur ráðgjafafyrirtækið hans blómstrað og fyrirtæki og stjórnvöld víða um heim keppast við að borga sem allra mest fyrir olíuspár sem ekki rætast. Skondinn bransi.

Að lokum er kannski vert að minnast þess að spá Verleger nú, um að olíutunnan fari brátt niður í 20 dollara, gæti auðvitað ræst. Talan 20 getur komið upp á olíurúllettunni, rétt eins og hvaða tala önnur.

En EF það gerist þýðir það að besti vinur okkar allra, hann Ali Al-Naimi olíumálaráðherra Sádanna, hefur barrrasta lent í tómu rugli í nýja leðurjakkanum sínum. Og steingleymt að halda áfram að draga úr olíudælingunni upp úr sandinum gula, eins og Orkubloggið hefur margoft ráðlagt honum að gera. Skrúfa aðeins betur fyrir, til að tryggja 70 dollara verð í sessi.

Það kæmi Orkubloggaranum mjög á óvart ef Al-Naimi sofnaði á verðinum. Ef birgðageymslur eru að verða skuggalega fullar um veröld víða, líkt og Verleger heldur fram, hljóta Sádarnir einfaldlega að passa upp á að minnka framleiðsluna fljótlega um svona 2 milljón tunnur eða svo. Þjóð sem þarf 70 dollara fyrir tunnuna til að koma út á sléttu, má hreinlega ekki við því að olíutunnan fari niður í 20 dollara. Auðvitað væri það sætt ef svo færi að Sádarnir lýstu yfir gjaldþroti sínu sama dag og Ísland; gæti orðið skemmtilegur klúbbur. En það er barrrasta frekar ólíklegt að málin þróist á þann veg. Finnst Orkublogginu. En hvað það verður veit nú enginn, vandi er um slíkt að spá.

Í blálokin mætti svo kannski nefna að undanfarið hafa sumir stærstu fjárfestingabankarnir í óða önn verið að leiga risaolíuskip  til að geyma olíu. Hvort þeir eru að reyna að bíða af sér offramboð eða veðja á verðhækkanir veit enginn fyrir víst. En þetta  er sem sagt sú spákaupmennska sem virðist hvað mest í tísku þessa dagana. Fjárfestingabankarnir ætla sér greinileg áfram að vera ekkert annað en spilavíti og hafa bersýnilega hvorki lært af falli bandaríska húsnæðismarkaðarins né af lánsfjárkreppunni. Áfram skal spilað... og áfram er allt lagt að veði með svo ljómandi glöðu geði.