Bretland og Írland eru áhugaverðust fyrir sæstreng

Þegar skoðað er hvaða markaðssvæði væru áhugverðust til útflutnings á raforku frá Íslandi sést að þar eru Bretlandseyjar áhugaverðastar.

Það er reyndar svo að víðast hvar í vestanverðri Evrópu er raforkuverð nokkuð hátt, þ.e. með því hæsta sem þekkist í heiminum. Fyrir langstærsta raforkuframleiðanda heims (per capita), sem er jú Ísland, væri því afar áhugavert að geta selt raforku til Evrópulanda.

Raforkuverðið í Bandaríkjunum og Kanada er einnig mun hærra en við eigum að venjast hér. En Evrópumarkaðir eru áhugaverðastir. Og þar sem sæstrengur er því dýrari eftir því sem hann er lengri, er gleðilegt að það eru Bretlandseyjar sem gefa kost á mesta hagnaðinum af raforkusölu. Það vill sem sagt svo vel til að einn af okkar næstu nágrönnum er einmitt einhver áhugaverðasti markaður heims fyrir raforkuframleiðendur.

Á súluritunum tveimur (hér að ofan og neðan) sýnir blái hlutinn raforkuverðið í viðkomandi löndum - með flutningskostnaði en án skatta. Hvítu súlurnar sýna raforkuverðið þegar allir viðkomandi skattar hafa bæst við (vsk, en einnig eftir atvikum aðrir skattar og þá fyrst og fremst umhverfis- og kolefnisskattar, sem í sumum löndum eru nokkuð háir).

Efra súluritið sýnir verðið til heimila, en neðra súluritið (hér til hliðar) sýnir verðið til iðnaðar. Þarna sést að meðalverðið á raforku (án skatta) til iðnaðar í Bretlandi árið 2013 var um 8 pens pr. kWst og verðið til heimila um 15 pens pr. kWst. Það merkir að heildsöluverðið til iðnaðar var u.þ.b. 3,6 pens pr. kWst og til heimila rétt tæplega 7 pens pr. kWst (heildsöluverðið í Bretlandi 2013 var um 45% af heildarverðinu). Þetta jafngildir því að heildsöluverðið á raforku til iðnaðar á Bretlandi árið 2013 var nálægt 60 USD/MWst. Og til heimila var heildsöluverðið nálægt 120 USD/MWst.

Yfir heildina var meðalverðið á raforku í Bretlandi (meðaltal heildsöluverðs yfir árið pr. selda MWst) nálægt því að vera sem jafngildir 80 USD/MWst. Til samanburðar má nefna að hér á Íslandi fer um 75% allrar raforkunnar til álveranna þriggja og þar var sambærilegt meðalverð (þ.e. án skatta) nálægt því að vera 25 USD/MWst.

Raforkuverð í Bretlandi árið 2013 var því að meðaltali rúmlega þrefalt hærra en við erum að fá fyrir þá raforku sem hér fer til stóriðjunnar. Heildsöluverðið á raforku á Írlandi er svo ennþá hærra eða sem jafngildir á bilinu 90-95 USD/MWst.

Í fljótu bragði mætti því álíta Írland ennþá áhugaverðari markað fyrir íslenska raforku en Bretland. Það er reyndar svo að raforkuverðið á Írlandi myndi eitt og sér að öllum líkindum réttlæta sæstreng milli Íslands og Írlands. En þegar litið er til orkustefnu þessara tveggja landa, þá er Bretland mun áhugaverðara sem raforkukaupandi. Þar kemur til orkustefna breskra stjórnvalda. Hún felur í sér að tryggja nýjum raforkuverkefnum lágmarksverð til svo langs tíma að arðsemi verkefnanna sé örugg og fjárhagsleg áhætta lágmörkuð. Þar bjóðast sem samsvarar á bilinu 140-250 USD/MWst fyrir raforku af þvi tagi sem framleidd er á Íslandi. Bretlandsmarkaðurinn er því tvímælalaust áhugaverðasti kosturinn í Evrópu fyrir raforkuframleiðendur. Og þá alveg sérstaklega fyrir okkur Íslendinga, sem framleiðum langtum meiri raforku en nokkur önnur þjóð (miðað við fólksfjölda) og með framleiðslukostnað sem er einhver sá lægsti í heimi .

Hér er rétt að minna á að í nýlegri skýrslu McKinsey var flutningskostnaður á raforku um sæstreng milli Íslands og Bretlandseyja metinn sem jafngildir um 40 USD/MWst. Samkvæmt þessu myndi raforka seld til Írlands geta skilað mjög góðum hagnaði. Og raforka seld til Bretland gæti skilað ævintýralegum hagnaði. Sæstrengsmálið ætti því að vera forgangsmál bæði raforkufyrirtækjanna hér og stjórnvalda.