Vešmįliš

Nś er žaš svart. Olķutunnan komin vel undir 50 dollara! Samt gengur Bölmóšur spįmašur um og hvķslar draugalegri röddu: "Ghawar er aš deyja...".

desert_twilight

Eins og unnendur svarta gullsins geta eflaust giskaš į, vķsar bloggiš hér til Bandarķkjamannsins Matthew Simmons. Sem var į tķmabili rįšgjafi Bush yngri ķ orkumįlum.  Fręgasta afurš Simmons er lķklega bókin Twilight in the Desert: The Coming Saudi Oil Shock and the World Economy. Žaš er um margt athyglisverš lesning. Žó svo Orkubloggiš efist um aš nišurstöšur og įlyktanir Simmons séu réttar. Ķ huga bloggsins gęti hér veriš falsspįmašur į ferš. En jafnvel falsspįmenn geta stundum rambaš į einhvern sannleika.

Simmons er žess fullviss aš allar stęrstu olķulindir heims, sem flestar eru ķ Saudi Arabķu og nįgrenni, fari nś hnignandi. Og žaš žżši aš viš eigum öll aš vera skelfingu lostin - af žvķ olķan sé brįtt į žrotum.

holy-grail-2

Simmons hefur aušvitaš ekki hugmynd um žaš, fremur en hver annar bleiknefur, hvernig framleišslu og olķuleit Sįdanna mišar. Žar er lķklega į ferš dżrasta og best varšveitta leyndamįl mannkynssögunnar.

Sį sem kemst yfir jaršfręšiskżrslur og tölvulķkön Sįdanna um olķubirgširnar ķ Ghawar, hefur svo sannarlega ķ höndum sér hiš helga gral. Hreint stórfuršulegt aš ekki skuli löngu vera bśiš aš gera Bond-mynd um njósnir žessa glęsilega fulltrśa hennar hįtignar į slóšum olķunnar ķ sandaušnum Saudi Arabķu! Žaš er efni ķ dśndrandi spennu.

Įlyktun Simmons um aš veröldin sé nś į barmi peak-oil kann vissulega aš vera rétt. En er samt svolķtiš langsótt. Nišurstaša hans viršist einkum dregin af żmsum ummęlum, sem Sįdarnir og menn ķ žeirra klķku hafa lįtiš fara frį sér, t.d. į fundum og rįšstefnum um veröld vķša. Žar telur Simmons aš finna sterkar vķsbendingar um aš framleišslan į hinu geggjaša Ghawar-svęši sé hreinlega aš hrynja. Og engar almennilegar risalindir séu aš finnast, sem komiš geti ķ stašinn. Ergo; olķuframleišsla muni senn fara hratt minnkandi, mešan orkueftirspurn eykst um 2% į įri.

Simmons_Mathew

Ef spį Simmons rętist gęti žetta į fįeinum įrum leitt til mikillar veršhękkunar į olķu. Ķ vor tölušu sumir helstu vitringarnir ķ bransanum um aš tunnan fęri brįšlega ķ a.m.k 180 dollara. Slķkar spįr žóttu voša smart žegar olķutunnan rauf 100 dollara mśrinn fyrir um 10 mįnušum og ęddi įfram uppķ nęstum 150 dollara. Allt ķ einu voru margir helstu fjįrmįlaspekingar heimsins farnir aš spį tunnunni ķ 190 dollara, 200 dollara, 250... Žetta var oršiš eins og fķflauppboš hjį nżrķkum ķslenskum aušmönnum.

Menn virtust ekki skilja aš mišaš viš uppganginn į hlutabréfamörkušum, hafši olķuveršiš setiš eftir. Olķan var einfaldlega oršin fįrįnlega ódżr ef litiš var til efnahagsvaxtarins sķšustu įrin. Meš hękkandi hlutabréfaverši og miklum efnahagsuppgangi hlaut aš koma aš žvķ aš olķan hękkaši verulega. Žaš var hiš ešlilegasta mįl.

En svo kom kreppan. Og kreppa žżšir minni išnašarframleišslu og minni ašgang aš peningum - og og žvķ minnkar eftirspurn eftir olķu. Reyndar hélt olķan įfram aš hękka lengi vel, eftir aš óvešursskżin voru farin aš hrannast upp vestur ķ Amerķku. Svo virtist sem peningarnir byrjušu į žvķ, aš flżja śr hlutabréfunum yfir ķ hrįvöruna. Įšur en bįliš nįši lķka til hrįvörumarkašarins. Olķuveršiš tók ekki aš lękka almennilega fyrr en ķslensku bankarnir féllu!

Oil_nymex_45_12.12.08

Aš öllu gamni slepptu, žį hefur verš į olķu hreinlega hruniš allra sķšustu mįnušina. Akkśrat nśna er veršiš į Nymex... undir 45 dollurum! Bśiš aš lękka um rśm 7% bara ķ dag. Er markašurinn aš segja "good bye Chrysler & GM"?

Žetta er nįttlega barrrasta gjörsamlega fįrįnlegt. OPEC hlżtur aš fara aš stöšva žessa vitleysu. Vinur minn Hugo Chavez ķ Venesśela er lķklega ekki aš gręša nema skķtlega fimmfalt į hverri seldri olķutunnu um žessar mundir. Og vesalings Sįdarnir aš mešaltali smįvęgileg 200-300%. Sorglegt. Ennžį sorglegra er aušvitaš aš žessa dagana er lķklega einhver hluti olķuvinnslunnar ķ Noršursjó hreinlega rekin meš tapi (žó er lķklega sjaldgęft aš Noršrsjįvarvinnslan žurfi meira en 20-30 dollara pr tunnu til aš skila hagnaši).

Tierney_John

Olķumarkašurinn er aušvitaš ein allsherjar vitleysa, žar sem taugaveiklun og gróšafķkn slįst eins og hundur og köttur. Į žeim markaši rķkir ekki meira vit en viš spilaboršin ķ Vegas. Ķ heiminum er sęmilegt jafnvęgi milli frambošs og eftirspurnar į olķu. Og framleišsluveršiš vķšast hvar į bilinu 5-50 dollarar tunnan. Veršiš ęšir aftur į móti śt um allar trissur, allt eftir žvķ hvert gręšgin beinir mönnum.

Nś er bara aš bķša eftir 1. janśar 2011. Žegar śrslit verša kunn ķ vešmįli įšurnefnds Matthew Simmons viš New York Times-blašamanninn John Tierney. Žeir kumpįnar vešjušu nefnilega 10 žśsund dollurum um žaš hvort olķuveršiš verši 200 dollarar įriš 2010. Ž.e. mešalveršiš yfir įriš allt, leišrétt m.t.t. veršbólgu. Simmons vinnur pottinn įsamt vöxtum, ef mešalveršiš veršur 200 dollarar eša meira. Žetta er lķklega eitt fręgasta hrįvöruvešmįl sögunnar. Įsamt mįlmavešmįlinu skemmtilega, sem žeir višskiptaprófessorinn bjartsżni, Julian Simon, og skordżrafręšingurinn skondni, Paul Ehrlich, geršu meš sér į nķunda įratugnum. En žaš er önnur saga.

Eins og tryggir lesendur Orkubloggsins ęttu aš muna, flżši bloggiš olķuna žegar tunnan fór undir 120 dollara. Einfaldlega vegna žess aš bloggiš įleit žaš vera žröskuldinn, sem tįknaši aš styggš hefši komiš aš hjöršinni og algerlega ómögulegt vęri aš spį um hvert hśn myndi vaša. Svo fór aš hjöršin tók stefnuna beinustu leiš į hengiflugiš. Veršiš hefur hreinlega falliš eins og steinn upp į sķškastiš.

Bogle

Stóra spurningin er hvenęr mest öll hjöršin hefur hrapaš ķ giliš? Hvenęr veršur óhętt aš skella sér inn į olķumarkašinn į nż? Nś eru sumir aš spį olķutunnunni allt nišur ķ 25 dollara. Slķkir spekingar hljóta aš vera endanlega bśnir aš afskrifa bęši GM og Chrysler og vešja į mega-atvinnuleysi vestra. Kannski bloggiš ętti aš bęta um betur - spį lķka gjaldžroti Ford og General Electric og aš olķutunnan fari ķ 5 dollara! Žvķ eins og snillingurinn John Bogle hjį Vanguard sagši svo skemmtilega um markašinn og öflin žar aš baki: "Nobody knows nuthin!"

Orkubloggiš er ekki ašdįandi Matthew Simmons. En minnumst samt žess aš frį žvķ risalindirnar ķ Arabķu fundust į 5. įratug lišinnar aldar, hefur gengiš hreint afleitlega aš finna eitthvaš ķ lķkingu viš hiš magnaša Ghawar.

national_geographic_peak_oil

Allt frį žvķ Ghawar fannst įriš 1948 hefur žetta veriš mesta olķuuppspretta heimsins. Langstęrsta einstaka olķuvinnslusvęši veraldarinnar. Sįdarnir segja aš framleišslan ķ Ghawar sé stöšug - og žeir geti meira aš segja aukiš hana ef žeim sżnist svo. Og fullyrša aš lķtiš mįl veriš aš nį žašan a.m.k. 70 milljöršum tunna ķ framtķšinni - sem er ekki ósvipaš magn og hefur veriš dęlt žar upp sķšustu sex įratugina. Alls séu heildarbirgšir af vinnanlegri olķu ķ hinni helgu jörš Mśhamešs spįmanns a.m.k. 260 milljaršar tunna. Og auk žess muni žeir senn geta stašfest nżjar birgšir upp į samtals 450 milljarša tunna. Segja žeir ljśflingarnir hjį Saudi Aramco.

Jį - Sįdarnir eru hvergi bangnir. Og nś sķšast ķ nóvember leyfši upplżsingaskrifstofa bandarķska orkumįlarįšuneytisins sér aš spį žvķ, aš olķuframleišsla Saudi Arabķu aukist um 50% fram til įrsins 2020. En hinn mannlegi spįmašur, Matthew Simmons, fullyršir aftur į móti aš samdrįttur sé žegar byrjašur ķ Ghawar. Og ekkert sambęrilegt muni nokkru sinni finnast.

Žetta er óttalegt svartsżnisraus ķ Simmons. Žaš er nóg til af olķu - ekki sķst undir hafsbotninum. Ašal vandamįliš er aš viš erum bśin aš tķna öll bestu eplin af nešstu greinunum. Eftir žvķ sem viš žurfum aš klifra ofar - eša öllu heldur bora dżpra - veršur olķan ę dżrari ķ framleišslu. Vesen. Žegar upp er stašiš er bloggiš lķklega sammįla Simmons - žó svo ég muni aušvitaš aldrei višurkenna žaš!

Žaš er nefnilega hįrrétt hjį Simmons aš nżtt Ghawar meš skķtbillegri olķu mun aldrei finnast. Djśpvinnslan kostar fjįri mikinn pening – hśn er lķklega a.m.k. 5 sinnum dżrari en mest öll vinnslan hjį Sįdunum. Kannski smį żkjur hjį blogginu. En eitt er vķst. Žó svo nóg sé af olķu undir hafsbotninum, mun olķuveršiš augljóslega hękka, eftir žvķ sem Ghawar minnkar. Til lengri tķma litiš.

Ghawar_dying

Sį dagur mun einhverntķma renna upp, aš olķuframleišslan getur ekki lengur aukist. Žess vegna sušar hiš hįsa og draugalega hvķsl Simmons ķ eyrum Orkubloggsins alla lišlanga skammdegisnóttina hér į Kreppuskeri. “Ghawar is dhhayyying…”.


« Sķšasta fęrsla | Nęsta fęrsla »

Athugasemdir

1 Smįmynd: Ketill Sigurjónsson

Nś er komiš ķ tķsku aš tala olķveršiš nišur:

"Oil prices may crash as low as $10 a barrel, says Devina Mehra, chief strategist at First Global. She explains her extremely bearish outlook on oil."

http://www.cnbc.com/id/15840232/?video=960474937&play=1

Ketill Sigurjónsson, 12.12.2008 kl. 18:18

2 Smįmynd: Įsgeir Kristinn Lįrusson

Taugaveiklun og gróšafķkn - mašur er alveg kominn meš uppķ kok of žessum „snķkjudżrum“ į Móšur Jörš. Alveg hreint merkilegt, hvernig žessir menn lķta į allt milli himins og Jaršar og išrum hennar sem „vęnlega fjįrfestingarkosti“ į kostnaš stórs meirihluta Jaršarbśa. Žessi fjölmišlavęddi hugsunarhįttur er aušvitaš aš fara meš allt ķ žrot, hvernig sem į žaš er litiš.

En takk fyrir įgęta lesningu.

Įsgeir Kristinn Lįrusson, 13.12.2008 kl. 08:43

3 Smįmynd: Óskar Žorkelsson

ég žarf alltaf tvęr žrjįr umferšir yfir bloggin žķn Ketill įšur en ég get tjįš mig .. 

Ég er bara bśinn meš tvęr umferšir nśna..  

Óskar Žorkelsson, 13.12.2008 kl. 12:56

4 identicon

Erfitt er aš skilja gang veraldarinnar og alveg sérstaklega erfitt aš skilja gang markašarins. Eitt er žó nokkuš vķst aš um višskipti og žį olķuvišskipti gildir nįkvęmlega eins og žś segir Ketill: "žar sem taugaveiklun og gróšafķkn slįst eins og hundur og köttur. Į žeim markaši rķkir ekki meira vit en viš spilaboršin ķ Vegas".  "Veršiš ęšir aftur į móti śt um allar trissur, allt eftir žvķ hvert gręšgin beinir mönnum." Jį sveiattan! 

Lķklega er lķtiš hęgt aš rįša ķ "raunverulega stöšu og gildi olķunnar" ķ alžjóša hagkerfinu śtfrį verši hennar į hverjum tķma. En afhverju er heimurinn aš sigla nśna allur saman inn ķ djśpa kreppu? Žaš birtast nśna fréttir um samdrįtt śr nįnast öllum heimshornum. Žensluhagkerfi eins og t.d Kķna er žar ekki undanskiliš. Atburšir sem žessi gerast ekki fyrir hreina tilviljun, žaš er orsök fyrir hendi, en annaš mįl er aš finna hana. Hver er hśn? Stórt er spurt vissulega, og ekki treysti ég mér aš fullyrša neitt um.

Samt eru grunsemdir, hefur olķan eitthvaš meš žetta aš gera? Gęti žaš veriš aš stóra hengingarólin sé hér į feršinni og sé ašeins byrjuš aš heršast aš?

Peak oil:  Er žetta osrsök kreppunnar sem nś er aš halda innreiš sķna? 

Bjarni Hafsteinsson (IP-tala skrįš) 13.12.2008 kl. 17:44

5 Smįmynd: Ketill Sigurjónsson

Žrjįr umferšir...? Žį er mašur oršinn žokkalegur tķmažjófur.

Ketill Sigurjónsson, 13.12.2008 kl. 18:35

6 identicon

Žitt blogg er eitt af fįu sem ég ómaka mig viš aš bookmarka, enda alltaf mikil lesning hjį žér og skemmtileg. Annars langar mig endilega aš heyra söguna į bak viš žetta hjį žér:

"...Įsamt mįlmavešmįlinu skemmtilega, sem žeir višskiptaprófessorinn bjartsżni, Julian Simon, og skordżrafręšingurinn skondni, Paul Ehrlich, geršu meš sér į nķunda įratugnum. En žaš er önnur saga."

baddi (IP-tala skrįš) 13.12.2008 kl. 19:34

7 Smįmynd: Ketill Sigurjónsson

Ehrlich skrifaši bók - minnir aš hśn kallist Population Bomb - og er žar svartsżnn į framtķšina. Telur aušlindir Jaršar vera aš ganga til žurršar. Julian Simon vešjaši ķ framhaldinu viš hann um veršžróun į hrįvörumarkašnum. Skemmst er frį aš segja aš Ecrlich skķttapaši vešmįlinu.

Bölmóšarnir eru žeirrar nįttśru gęddir, aš žeir skilja ekki mannlegt ešli og vanmeta mannlega hęfileika. Žaš aš geta fundiš lausnir į vandamįlum.

En hér mį lesa um vešmįliš frį sjónarholi Ehrlick's:

http://www.stanford.edu/group/CCB/Pubs/Ecofablesdocs/thebet.htm

Ketill Sigurjónsson, 14.12.2008 kl. 15:40

Bęta viš athugasemd

Ekki er lengur hęgt aš skrifa athugasemdir viš fęrsluna, žar sem tķmamörk į athugasemdir eru lišin.

Innskrįning

Ath. Vinsamlegast kveikiš į Javascript til aš hefja innskrįningu.

Hafšu samband