Tįrahlišiš

Like some ill-destined bark that steers
In silence through the Gate of Tears
 
Bab el-Mandeb_map
Žannig orti ķrska skįldiš Thomas Moore fyrir um tveimur öldum sķšan. Ķ tragķska įstarkvęšinu Fire Worshippers, um ungu elskendurna Hafed og hina fögru Hindu.
 
Ķ dag ętlar Orkubloggiš aš ķmynda sér aš bloggiš sé nżkomiš ķ gegnum Tįrahlišiš. Sundiš sem tengir Adenflóa og Raušahaf - og skilur aš Arabķuskagann og austurhorn Afrķku. Į frummįlinu - arabķsku - heitir sundiš Bab el-Mandeb. Eša öllu heldur باب المندب.
 
Viš getum lķka ķmyndaš okkur aš farkosturinn sé ķslenska olķuskipiš Svartifoss. Og nś er tilefni til aš žakka sķnum sęla fyrir aš sjóręningjarnir į Adenflóa nįšu hvorki okkur né žessu nżja stolti ķslenska ķslenska skipaflotans. Frį Tįrahlišinu er siglt įfram norš-noršvestur eftir Raušahafinu og aš Sśez-skuršinum.
 
Arabia_hormuz_map
Svartifoss gęti veriš eitt af hinum fjölmörgu olķuskipum, sem flytja svarta gulliš frį framleišslulöndunum viš Persaflóa, til okkar vesalinganna į Vesturlöndum.
 
Meira en helming af öllum olķubirgšum heimsins er aš finna hjį Persaflóa-rķkjunum. Ķ dag framleiša žessi sólbökušu rķki eyšimerkurinnar um žrišjung allrar olķu ķ heiminum - u.ž.b. 28 milljón tunnur į dag. Žar į mešal eru Ķrak, Saudi-Arabķa, Kuwait og rķkin innan Sameinušu Arabķsku furstadęmanna. Og Ķran.
 
Hluti af žessari grķšarlegu olķu er aušvitaš nżttur af bęši Persunum og Arabarķkjunum sjįlfum. Og hluti hennar er fluttur meš miklum olķuleišslum til višskiptavina ķ nįgrenninu. En stęrsta sneišin fer um borš ķ olķuskip, sem svo sigla meš fullfermi sušur Persaflóann og śt um Hormuz-sund, įleišis til sķžyrstra Bandarķkjamanna, Evrópubśa, Japana og annarra landa śt um vķša veröld.
 
Sirius-Star-tanker
Śt um sundiš góša - Hormuz - er daglega siglt meš u.ž.b. 17 miljón tunnur af olķu į degi hverjum (žetta magn er aušvitaš breytilegt eftir eftirspurninni hverju sinni og er talan lķklega eitthvaš minni ķ dag). Žetta samsvarar um 20% af allri olķunotkun heimsins og gróflega 40% af öllum olķuvišskiptum milli rķkja.
 
Flest tankskipin eru grķšarlega stór og į venjulegum degi eru žaš ca. 15 olķutankskip sem fara um Hormuz-sund. Žar aš auki fer allt fljótandi gas frį Qatar einnig meš skipum žarna um sundiš - en Qatar er einmitt stęrsti LNG-śtflytjandi heims.
 
Žaš sem Orkubloggiš er aš reyna aš segja: Hormuz-sund er einfaldlega žżšingamesta siglingaleišin į okkur dögum. Nefna mętti aš Japanir fį 75% af allri sinni olķu um žessa siglingaleiš. Žannig er veröldin ķ reynd hįš žvķ aš olķuskip eigi greiša leiš um žetta tęplega 30 sjómķlna breiša sund, žar sem ķranskir byssubįtar og bandarķsk herskip kżtast reglulega. Og allt getur fariš ķ hįaloft hvenęr sem er.
 
oil_tanker_2
Um Hormuz-sund liggur lķka ašalflutningaleišin meš hergögn til bandarķska hersins ķ Ķrak. M.ö.o. žį er žetta žrönga sund žarna milli Arabķu og Ķran ekki beint rólegasti stašurinn į blįa hnettinum.
 
Flest žeirra olķuskipa sem koma frį Hormuz, sveigja fljótlega hart ķ bak - meš stefnu ķ įtt til A-Asķu. Engu aš sķšur tekur um fimmtungur skipanna stefnuna til Evrópu og austurstrandar Bandarķkjanna – meš laufléttri beygju į stjórnborša.
 
Žau allra stęrstu sigla sušur fyrir Góšravonarhöfša. En öll žau olķutankskip sem geta trošiš sér gegnum Sśez-skuršinn - skip ķ s.k. Suezmax stęršarflokki - taka nokkuš krappari beygju ķ įtt aš Raušahafi. Og sigla sem leiš liggur frį Hormuz, mešfram ströndum Oman og Jemen, inn į hinn alręmda Adenflóa og ķ įtt aš Tįrahlišinu - innganginum aš Raušahafi. Og žašan ķ gegnum Sśez-skuršinn. Žar ķ gegn fara nś um 3,3 milljónir tunna af olķu daglega.
 
Žar aš auki er sķfellt aš aukast olķudęling frį stórum olķuskipum ķ gegnum olķuleišsluna sem liggur frį sušurenda Sśez og noršur aš Sidi Kerir-höfninni viš Alexandrķu ķ Egyptalandi. Į strönd Mišjaršarhafsins. Žaš gęti žżtt enn meiri umferš risatankskipa inn į Raušahaf.
 
pirate_flag
En įšur en skipin komast aš Tįrahlišinu og inn į Raušahaf, žurfa įhafnir žeirra aš horfast ķ augu viš 
nżjasta vandamįliš į höfunum. Sem eru snarbrjįlašir sjóręningjar frį anarkķinu ķ Sómalķu. Žeir hafa gert Adenflóa aš leikvelli Svartskeggja nśtķmans.
 
Lengi vel var Raušahafiš vissulega ekki beint rólegasta hafsvęši heims. En nś er žaš nįnast oršiš grišastašur. Žvķ eftir aš skip eru komin ķ gegnum Tįrahlišiš getur įhöfnin andaš léttar. Sloppnir frį ströndum Sómalķu og skrķlnum į Adenflóa.
 
Sómölsku sjóręningjana hafa reyndar veriš aš fęra sig duglega upp į skaftiš og herja nś lķka į skip sem fara sušurleišina - eru farnir aš rįšast į skip į śthafinu fleiri hundruš sjómķlur austur af Sómalķu og Kenķa. Nś sķšast nįšu žeir žar risaolķuskipinu Sirius Star, sem sagt hefur veriš frį ķ fréttum sķšustu dagana. Žaš er ķ s.k. VLCC-flokki olķuskipa; Very Large Crude Carriers. Sem į mannamįli merkir aš žetta er mjög stórt olķuskip og farmurinn allt aš 2 milljón tunnur af olķu. En ķ dag ętlar Orkubloggiš ekki aš spį ķ stęrš olķuskipa, heldur halda sig viš Tįrahlišiš.
 
sheikh_tarek_mohammad_bin_laden
Žaš er reyndar alls ekki fyrst nś, į tķmum olķuflutninga, sem Tįrahlišiš gegnir stórmerkilegu hlutverki. Žaš er nefnilega af mörgum tališ hafa veriš sś leiš sem mannkyniš fór frį Afrķku fyrir svona 50-60 žśsund įrum - og žar hafi jafnvel einungis veriš į feršinni um 150 einstaklingar. Žašan hafi mannkyniš dreifst smįm saman um jöršina alla og viš öll komin af žessum fįmenna flokki afrķskra sjófarenda. En lķklega er Kįri Stefįnsson betur til žess fallin aš śtskżra tilurš žessarar kenningar, en Orkubloggiš.
 
Tįrahlišiš er ašeins 14 sjómķlur aš breidd (25 km ) - og var enn mjórra fyrir 50 žśsund įrum, žegar sjįvarstęša var lęgri en nś. Og nś er žetta sögulega sund enn og aftur ķ fókus. Stutt er sķšan vellaušugur Sįdi lżst žvķ yfir aš hann hyggist reisa brś yfir sundiš, žarna į milli Jemen og Djibśti. Sį snillingur heitir Sjeik Tarek Mohammad Bin Laden og er vel žekktur kaupsżslumašur ķ Saudi Arabķu. Svo skemmtilega vill til aš hann į hįlfbróšur sem heitir Osama Bin Laden. Jį - žetta er lķtill heimur. Sem žvķ mišur er samt ekki alltaf aušvelt aš brśa.
 
Al Noor Cities
En ljśflingurinn Tarek Bin Laden er hvergi banginn. Brśin yfir sundiš góša er ašeins smįflķs ķ miklu stęrri įętlun, sem hann er aš żta af stokkunum žarna į Afrķkuhorninu. Sitt hvoru megin brśarinnar yfir Tįrahlišiš į nefnilega aš rķsa nż stórborg; Al Noor Cities.
 
Žetta er verkefni upp į litla 200 milljarša dollara og meiningin er aš Al Noor muni ķ framtķšinni keppa viš borgir eins og London og New York. Alltaf metnašur ķ gangi hjį Bin Laden fjölskyldunni.
 
En hverjir skyldu eiga aš hanna žetta mikla samgöngumannvirki yfir Bab el-Mandeb sundiš? Žvķ mišur ekki ķslenska verkfręšistofan Mannvit né ašrir Ķslendingar - heldir eru žaš fręndur okkar Danir sem fengu žaš žetta verkefni.
 
Nįnar tiltekiš "barn" žeirra dönsku verkfręšinganna Christen Ostenfeld og Wriborg Jönson. Danska verkfręšifyrirtękiš COWI. Žaš er óneitanlega athyglisvert aš COWI var stofnaš 1930 - rétt ķ žann mund aš heimskreppan var skollin į. Hin nżstofnaša verkfręšiskrifstofa lognašist žó ekki aldeilis śtaf viš fęšingu - er nś meš starfsemi um allan heim. Og veršur fyrir valinu til aš hanna geggjaša framkvęmd eins og Al Noor brśna. Danir eru seigir.
 
Ostenfeld
Eins og gildir um svo mörg af öflugustu fyrirtękjum ķ Danmörku er COWI nś aš mestu leyti ķ eigu sjįlfseignastofnunar (COWI-sjóšsins). Sem er žvert į öll lögmįl kapķtalismans um velgengni fyrirtęka. Af einhverjum įstęšum viršist žetta undarlega danska višskiptamódel fśnkera hreint prżšilega!
 
En aftur aš Bin Laden og félögum. Bin Ladenarnir er ein af aušugustu fjölskyldunum ķ Saudi Arabķu. Lķklega eiga žessar stórhuga byggingaįętlanir Tarek's Bin Laden žarna ķ Jemen og Djibśtķ, rętur aš rekja til žess aš hann į einmitt ęttir aš rekja til Jemen. Žeir hįlfbręšurnir Tarek og Osama (samfešra) munu eiga um eša yfir 50 systkini og eru börnin sögš fędd af 22 męšrum.
 
Saudi Bin Laden Group logo
Aušur fjölskyldunnar er risastór bygginga- og išnašarsamsteypa; Saudi Bin Laden Group. Žaš var fjölskyldufaširinn, sjeikinn Mohammed Bin Awad Bin Laden, sem byggši upp žetta risafyrirtęki. Hann fęddist ķ Jemen 1908, en fór barn aš aldri yfir til Saudi Arabķu. Örlögin högušu žvķ žannig aš žessi fįtęki Jemeni varš nįinn vinur og samstarfsmašur Abdul Aziz Al-Saud.
 
RooseveltArabia
Ef nafniš Abdul Aziz Al-Saud klingir ekki bjöllum hjį einhverjum lesenda, hefur viškomandi ekki lesiš eldri fęrslur Orkubloggsins nógu vel!
 
Žetta var nefnilega mašurinn sem stofnaši nśtķmarķkiš Saudi Arabķu og varš fyrsti konungurinn žar ķ landi. Mašurinn sem fundaši meš fįrsjśkum Roosevelt į Jaltarįšstefnunni 1945, žegar sį snjalli forseti Bandarķkjanna tryggši landinu sķnu ašgang aš einhverjum mestu olķuaušlindum heims. Į mešan žeir Stalķn og Churchill voru į barnum og stóšu ķ žeirri misskildu trś aš žeir vęru ašalgęjarnir.
 
Bush_Abdulla_2005
Nśverandi konungur Sįdanna er einmitt sonur Abdul Aziz Al-Saud. Og enn er mjög spes samband milli ęšstu rįšamanna žessara tveggja rķkja; Bandarķkjanna og Saudi-Arabķu (nśverandi konungur Sįdanna, sem sést hér į myndinni meš Bush, heitir Abdullah Bin Abdul Aziz Al-Saud).
 
Žaš var ekki amalegt fyrir höfuš Bin Laden fjölskyldunnar aš verša góšvinur konungs Sįdanna. Einmitt um žaš leyti sem hinar grķšarlegu olķuaušlindir landsins uppgötvušust į fjórša įratug lišinnar aldar. Mohammed Bin Awad Bin Laden, fékk grķšarlega verktakasamninga upp į milljarša dollara, um uppbyggingu į moskum og żmsum öšrum byggingum ķ landinu. Fyrir vikiš aušgašist hann grķšarlega. Góšur peningur ķ trśar-bissnesinum žarna ķ Arabķu.
 
Sheikh Mohammed bin Awad bin Laden
Žessi gošsögn frį Jemen, fašir žeirra Osama og Tarek Bin Laden, er sagšur hafa lįtist ķ flugslysi seint į sjöunda įratugnum. Ķ dag er fjölskyldufyrirtękiš einkum žekkt fyrir aš koma aš bęši skipulagningu og byggingu risavaxinna mannvirkja, bęši fasteigna og samgöngumannvirkja eins og flugvalla og jįrnbrauta. Viš ęttum kannski aš fį Saudi Bin Laden Group til aš sjį um Vatnsmżrarsvęšiš? A.m.k. yrši žį vęntanlega minni hętta į aš allt fari į sama veg og Tónlistarhśsiš hjį Portus og Nżsi. Sic.
 
------------------------------------
 
thomas-moore
Jį - menn skulu muna aš saga žjóšanna į Arabķuskaganum er stórmerk. Og ętti aušvitaš aš vera nįmsefni į Orkumįlabraut Hįskóla Ķslands. Sem er reyndar ekki til. Žaš žykir Orkublogginu žyngra en tįrum taki.
 
PS: Ljóšlķnurnar hér efst eru śr bókinni "Lalla Rookh, an Oriental Romance", sem kom śt įriš 1817. Eftir ķrska ljóšskįldiš, rithöfundinn og söngvaskįldiš Thomas Moore (1779-1852).

« Sķšasta fęrsla | Nęsta fęrsla »

Athugasemdir

1 Smįmynd: Įsgeir Kristinn Lįrusson

Takk fyrir fróšleikinn - komst ekki hjį žvķ aš hugleiša, hver rekstrakostnašurinn vęri į įri hjį mešal olķuflutningaskipi :)

Įsgeir Kristinn Lįrusson, 26.11.2008 kl. 18:26

2 identicon

Sęll Ketill og žakka fyrir afar fróšleg skrif sem ég les alltaf.  Žetta eru hinir mestu heišursmenn žarna ķ Arabķu og ekki eru žeir blankir.  Annars ętla ég aš benda žér į aš rauša skipiš į myndinni er aš beygja į bakborša en ekki ķ stjór.

Kvešja.  Jóhann Zoega Noršfirši.

Jóhann Zoega (IP-tala skrįš) 26.11.2008 kl. 22:36

3 Smįmynd: Ketill Sigurjónsson

"...sveigja fljótlega hart ķ bak".

Ketill Sigurjónsson, 27.11.2008 kl. 04:18

4 identicon

Žetta eru svakalegar hugmyndir hjį honum bin Laden en ég vona eiginlega aš žetta gangi upp hjį honum. Žaš vęri eitthvaš yndislega skįldlegt viš žaš ef Afrķkuhorniš, heimshlutinn sem 20. öldin gleymdi, myndi hżsa eina af mikilvęgustu heimsborgum 21. aldar.

Bjarki (IP-tala skrįš) 27.11.2008 kl. 09:43

Bęta viš athugasemd

Ekki er lengur hęgt aš skrifa athugasemdir viš fęrsluna, žar sem tķmamörk į athugasemdir eru lišin.

Innskrįning

Ath. Vinsamlegast kveikiš į Javascript til aš hefja innskrįningu.

Hafšu samband