Endurkoma styrjunnar?

Landsvirkjun undirbżr nś virkjanir ķ nešri hluta Žjórsįr og žar į mešal stendur til aš virkja Urrišafoss. Vęntanlega stendur til aš a.m.k. verulegur hluti žeirrar raforku fari ķ nżjan įlišnaš į sušvesturhorni landsins. Į sama tķma eru nś uppi hugmyndir um aš loka nokkrum af helstu vatnsaflsvirkjununum į vatnasvęši Columbiafljótsins vestur ķ Bandarķkjunum og lįta stórar, nżjar vindrafstöšvar leysa žęr af hólmi.

Wind_Oregon_2Vindorkuver spretta nś upp vķša į vindböršum sléttum Bandarķkjanna - og žaš jafnvel ķ nįgrenni jaršhitavirkjananna ķ Kalifornķu og vatnsaflsvirkjana noršvesturfylkjanna Oregon og Washington. Vindorkan er einfaldlega aš verša einn albesti kosturinn ķ virkjanamįlum og stundum jafnvel sį sem bestur žykir.

Ķ sķšustu fęrslu minntist Orkubloggiš į hinar svakalegu vatnsaflsvirkjanir ķ Columbiafljótinu. Žęr voru mikilvęgur hluti ķ endurreisnarįętlun Roosevelt's forseta ķ Kreppunni miklu og veittu mörgum atvinnulausum Bandarķkjamanninum vinnu og nżja von. Ódżr raforkan frį virkjununum varš undirstaša grķšarlegs įlišnašar žar vestra og sį išnašur var lengi mikilvęgur hluti atvinnulķfsins ķ viškomandi fylkjum.

En tķminn stendur ekki ķ staš og allt er breytingum hįš. Aš žvķ kom aš įlverin ķ noršvestrinu gįtu ekki lengur keppt viš nżja kaupendur. Inn į svęšiš komu hįžróašri fyrirtęki sem gįtu skilaš meiri viršisauka en įlverksmišjurnar og voru viljug til aš borga mun meira fyrir raforkuna en įlfyrirtękin treystu sér til.

Fyrir vikiš hefur hverju įlverinu į fętur öšru veriš lokaš žarna ķ nįgrenni hinnar ęgifögru nįttśru ķ nįgrenni Klettafjallanna. Og įlfyrirtękin leitaš į nż miš - til landa sem eiga mikiš af ónżttri orku og eru meš lķtt žróašan išnaš. Ekki skemmir ef ķ viškomandi landi eru stjórnmįlamenn viš völd sem eru ęstir ķ aš virkja jafnvel žó svo lķtill aršur fįist af orkusölunni.

salmon-snake-riverHįtękniįlverin žarna vestra gįtu sem sagt ekki keppt viš "eitthvaš annaš" sem kom inn į svęšiš. Žaš voru talsverš tķmamót. Og nś gętu enn į nż veriš aš bresta į tķmamót ķ orkuišnaši Washington og Oregon. Žaš eru nefnilega uppi hugmyndir  um aš nżta vindorku til aš loka vatnsaflsvirkjunum ķ Columbiafljóti og endurheimta fjölbreytt lķfrķki įrinnar.

Hugmyndin er sem sagt sś aš vindorkan leysi vatnsorkuna af hólmi - aš einhverju marki. Žaš er reyndar alls óvķst aš žessar hugmyndir gangi eftir. Satt aš segja žykir Orkublogginu heldur ólķklegt aš svo fari, žvķ stóru vatnsaflsvirkjanirnar ķ Columbia framleiša lķklega einhverja ódżrustu raforku sem žekkist. Į móti kemur aš virkjanirnar höfšu mikil neikvęš umhverfisįhrif ķ för meš sér og freistandi aš endurheimta hluta af hinum horfna heimi.

celilo_fallsColumbiafljót var įšur m.a. žekkt fyrir grķšarlega laxagengd og margar fallegar fossarašir. Heiti eins og Celilo Falls, Priest Rapids og Kettle Falls eru nś einungis endurminning um villt straumvatniš sem var kęft meš stķflumannvirkjum fyrir mörgum įratugum og sökkt ķ djśpiš. Vegna virkjananna og mišlunarlóna hvarf fjöldi flśša og fossa og laxinn gat ekki gengiš lengur upp fljótiš eins og veriš hafši. Į svęšum žar sem įšur höfšu veišst milljón laxar į įri varš Columbia einfaldlega laxalaus. Efnahagslega bitnaši žetta einkum į indķįnaęttflokkum į svęšinu sem įttu veiširéttinn og kannski var žaš ein įstęša žess aš menn geršu ekki mikiš śr žessu į sķnum tķma.

Sturgeon_Snake_riverAuk laxins hafši Columbia aš geyma mikiš af styrju, en vegna stķflnanna eyšilögšust mörg helstu hrygningarsvęšin og styrjan hętti aš geta gengiš upp meš įnni eins og veriš hafši sķšan ķ įrdaga. Ķ dag er stofn Hvķtstyrjunnar ķ Columbia ekki svipur hjį sjón. Žar aš auki fór talsvert mikiš land undir mišlunarvatn, sem eftirsjį žykir ķ. Žess vegna eru margir sem nś vilja nota vindorkuna til aš leysa virkjanir ķ Columbia af hólmi og fęra hluta įrinnar til fyrra horfs.

Mašur hefši kannski ętlaš aš möguleikar ķ vindorku ķ Bandarķkjunum mišušu fyrst og sķšast aš žvķ aš draga śr žörfinni į rafmagni frį gas- og kolaorkuverum! En nś eru sem sagt komnar fram hugmyndir um aš vindorka leysi af hólmi einhverjar af stóru vatnsaflsvirkjununum į vatnasvęši Columbia-fljótisins. Raforkufyrirtękiš Bonneville Power Administration (BPA), sem selur stęrstan hluta raforkunnar frį virkjununum ķ Columbia, Snįkafljóti og öšrum virkjunum į žessu grķšarstóra vatnasvęši, ķhugar nś aš auka mjög raforkuframleišslu frį vindorkuverum. Einkum til aš męta vaxandi eftirspurn eftir raforku og lķka til aš skapa sér gręnni ķmynd. Meš nżjum vindorkuverum gęti BPA dregiš śr raforku sinna frį gasorkuverum, sem nś er nęst stęrsta raforkuuppspretta BPA (į eftir vatnsaflinu).

Wind_US_NorthWestVafalust bjuggust stjórnendur BPA viš žvķ aš žessum įętlunum žeirra yrši fagnaš meš lįtum. En žaš fór ekki alveg eins og žeir vonušust eftir. Žvķ til eru žeir sem vita aš laxastofnarnir ķ stórįm noršvestur-fylkjanna voru annaš og meira fyrir tķš vatnsaflsvirkjananna. Margir eygja nś möguleikann į aš endurheimta eitthvaš af forni fręgš Columbia-laxins. Žess vegna hefur BPA vinsamlegast veriš bent į aš žeir eigi einfaldlega aš nżta vindorkuna til aš minnka žörfina į vatnsaflsvirkjununum, ž.a. žęr megi rķfa nišur og frelsa laxinn śr įratuga įnauš sinni.

Žaš kom BPA örlķtiš į óvart aš vindorkuverin žeirra yršu vatn į myllu žess aš loka virkjunum ķ Columbiafljótinu. Žeir hafa beint į aš vatnsaflsvirkjanir og vindorkuver spili mjög vel saman. Henti vel til aš jafna įlagiš og žetta sé einfaldlega samsetning sem smellpassar ķ raforkuframleišslu. Vatnsafliš muni žróast ķ aš verša varaafl, en žaš hlutverk er nś ašallega ķ höndum gasorkuveranna.

Žaš er óneitanlega athyglisvert ef aukning vindorku žarna ķ ępandi nįttśrufegurš Oregon og Washington veršur ekki til aš fękka um eitt einasta gasorkuver og hvaš žį kolaorkuver. Heldur aš vindorkan leysi žess ķ staš gamlar og löngu uppgreiddar vatnsaflsvirkjanir af hólmi. Svolķtiš undarleg žróun, a.m.k. svona viš fyrstu sķn. Mašur hélt jś aš endurnżjanleg orka ķ bęši Evrópu og Bandarķkjunum hefši einkum žaš hlutverk aš takmarka kolefnisbruna og žörf į innfluttri orku.

Augljóslega yrši kostnašarsamt aš rįšast ķ ašgeršir af žessu tag, ž.e. aš loka vatnsaflsvirkjunum. En lķklega hefur žaš žó sjaldan veriš eins aušvelt og nś. Kreppupakkinn kenndur viš Obama (Obama Stimulus Package) felur žaš ķ sér aš lįnamöguleikar BPA frį alrķkisstjórninni hafa aukist śr tępum 4,5 milljöršum dollara ķ nęstum žvķ 8 milljarša dollara. Fyrirtękiš į nś m.ö.o. greišan ašgang aš miklu og ódżru lįnsfé og žrżst er į žį aš hugleiša sķna sišferšislegu įbyrgš og bęta fyrir eitthvaš af žvķ mikla umhverfistjóni sem fylgdi virkjununum į vatnasvęši Columbia.

Snake_River_colourSérstaklega hefur veriš bent į žann möguleika aš rķfa burtu virkjanirnar ķ nešri hluta Snįkafljóts, sem er ein stęrsta žverį Columbia. Virkjanirnar žar reyndust hafa hvaš neikvęšust įhrif į laxinn og meš žvķ aš fjarlęgja žęr mętti lķklega stórefla lķfrķkiš į svęšinu. Af hįlfu BPA hefur veriš bent į aš bygging nżrra vindorkuver sem einungis myndu męta framleišslutapinu vegna umręddra virkjana, myndu kosta 400-550 milljónir dollara (til samanburšar mį nefna aš į lišnu įri voru heildartekjur BPA rétt rśmir 3 milljaršar dollara). Sumir segja aftur į móti aš žetta séu smįpeningar mišaš viš įvinninginn sem žetta myndi skila lķfrķkinu ķ Snįkafljóti. Og nś sé tękifęri aš lįta enn umhverfisvęnni orku bęta fyrir umhverfistjón fyrri tķma. Skyldi koma aš žvķ aš vindorka verši meginuppspretta raforkuframleišslu Landsvirkjunar, en vatnsafliš verši fyrst og fremst varaafl?


« Sķšasta fęrsla | Nęsta fęrsla »

Athugasemdir

1 Smįmynd: Óskar Žorkelsson

mjög athyglisvert og įnęgjulegt hvaš Bandarķkjamenn eru mikiš meira vakandi fyrir umhverfismįlum en viš ķslendingar.. eša įtti ég aš segja sorglegt ?

Ég vissi ekki aš styrja var ķ bandarķkjunum... žaš eru merkilegarfréttir.

Óskar Žorkelsson, 17.6.2009 kl. 13:06

2 Smįmynd: Ketill Sigurjónsson

Ekki veit ég hvort hrognin śr styrjunni žarna vestra eru jafn gómsęt eins og žeirri einu sönnu Baluga, austur ķ Rśsskķ.

Ketill Sigurjónsson, 18.6.2009 kl. 09:26

3 identicon

Afar athyglisveršur pistill eins og venjulega hjį žér Ketill. Ég vona žaš aš röšin sé komin aš Ķslandi aš taka sama skref og noršvesturrķkin žarna vestanhafs. Ž.e.a.s. aš hętta aš hampa žessari įlfrumvinnslu svona rosalega og leyfa "Einhverju öšru hf." aš bjóša betur ķ orkuna og skapa hér meiri veršmęti per megawatt en nś er gert. Undanfarin misseri hefur mašur heyrt fréttir og oršróm um gagnaver og verksmišjur sem eigi aš framleiša sólarkķsil, koltrefjar, įlžynnur eša hįspennukapla. Įlžynnuverksmišjan į Akureyri (75 MW) er žaš eina sem hefur gengiš eftir hingaš til en önnur verkefni hafa įtt erfitt meš aš śtvega orku žar sem hśn er lęst inni ķ samningum viš vęntanleg įlver Ķ Helguvķk, į Bakka og vegna stękkunar ķ Straumsvķk. Eru frumkvöšlarnir sem standa į bakviš žessar įętlanir allar ekkert aš tala saman sķn į milli? Ef žeim er alvara meš aš hefja starfsemi į Ķslandi žį ęttu žeir aušvitaš aš mynda sameiginleg samtök um aš žeir séu til ķ aš kaupa alla žį orku sem nś er ętluš nżjum og stękkušum įlverum og borga betur fyrir hana. Orkufyrirtękjunum veršur žį varla stętt į žvķ gagnvart eigendum sķnum (žjóšinni) aš hafna slķku tilboši.

Žetta er einnig afar įhugaverš žróun žarna vestra varšandi samspil vind- og vatnsorku og į eflaust erindi viš Ķsland lķka. Žó aš žaš hafi veriš sįrt aš horfa į eftir laxinum žį virkar žaš samt sem hįlf geggjuš forgangsröš aš ętla aš rķfa nišur fullgreiddar vatnsaflsvirkjanir į mešan kol eru ennžį brennd til raforkuframleišslu. 3° hękkun į mešalhita nęstu hundraš įrin mun fara mun verr meš lķfrķkiš en nokkrar stķflur hér og žar.

Bjarki (IP-tala skrįš) 18.6.2009 kl. 09:32

Bęta viš athugasemd

Ekki er lengur hęgt aš skrifa athugasemdir viš fęrsluna, žar sem tķmamörk į athugasemdir eru lišin.

Innskrįning

Ath. Vinsamlegast kveikiš į Javascript til aš hefja innskrįningu.

Hafšu samband