Bęndaolķan į Bakken

Olķuęvintżriš į Bakken er lķklega besta dęmiš um nśtķma-gullęši ķ Bandarķkjunum.

Bakken_BasinEf orkužyrstir Ķslendingar nenna ekki aš bķša eftir įrangri af olķuleit į Drekasvęšinu, er etv. réttast aš skella sér žarna vestur til Dakóta. Žar geta menn keypt sér slatta af hekturum į sléttunni, sett upp glįs af vindtśrbķnum og svo fariš aš bora eftir svarta gullinu.

Žvķ nś er oršiš nokkuš ljóst aš einhverjar stęrstu olķulindir Bandarķkjanna leynast žarna į sléttunum. Undir fótum vķsundanna. Fylkiš sem stundum hefur veriš kallaš "Saudi Arabķa vindsins" - Noršur Dakóta - er žessa dagana aš breytast ķ eina mestu olķuvon Bandarķkjanna.

Žetta nżjasta gullęši hefur nefnilega alls ekki reynst tįlsżn. Sumir segja aš sķšustu įrin hafi bęst viš einn nżr dollara-milljaršamęringur į hverjum degižarna westur ķ Montana og ekki sķst į sléttum Noršur-Dakóta. Sjaldan hafa jafn margir staurblankir bandarķskir smįbęndur oršiš jafn rķkir į jafn stuttum tķma.

Drake_Titusville

Jį - žökk sé olķunni į Bakken hefur įratuga hnignun byggšanna ķ Nošur-Dakóta nś skyndilega stöšvast. Og varla hęgt aš fį barn skķrt, žvķ pastorinn er einhversstašar śti į sléttunni aš grafa eftir olķu. Og lķklega śtfararstjórinn og krįareigandinn lķka. Rétt eins og geršist ķ Titusville i Pennsylavnķu, žegar "brjįlaši" Drake fann olķuna žar įriš 1859 og allt varš vitlaust.

Bakken er grķšarstórt svęši, sem liggur innan bandarķsku fylkjanna Montana og Noršur-Dakóta og teygir sig žašan noršur til Saskatchewan ķ Kanada. Nafniš "Bakken" er dregiš af Henry nokkrum Bakken, en hann įtti landiš žar sem fyrsta olķan fannst į žessu svęši. Žaš var įriš 1953. Og žį vissu menn strax aš žarna vęri mikiš magn af olķu. Mjög mikiš.

Jį - žaš er meira en hįlf öld lišin frį žvķ olķa uppgötvašist į Bakken. Samt eru einungis fįein įr sķšan olķuvinnsla fór žar af staš fyrir alvöru. Nś er skyndilega allt hreinlega oršiš brjįlaš žarna į sléttunum góšu. Žar sem Sķouxarnir og fręndur žeirra réšu įšur rķkjum.

Sioux Chief

Alls er Bakken-svęšiš rśmlega 500 žśsund ferkm eša fimm sinnum stęrra en Ķsland. Ef žarna er mikil olķa, veršur hśn augljóslega ekki sótt gegnum eina eša tvęr nettar borholur, heldur žarf žśsundir brunna.

Til eru margar og mismunandi spįr um žaš hversu mikiš af svarta gullinu Bakken hafi aš geyma. Til aš gera langa sögu stutta, skal lįtiš nęgja aš segja, aš nefndar hafa veriš tölur frį 500 milljón tunnum og allt upp ķ 500 milljarša tunna.

Žaš magnaša er aš kannski er sķšastnefnda talan alls ekki śtķ hött! Kannski eru 500 milljaršar tunna af olķu ķ Bakken. Žaš vęri aušvitaš alveg stórkostlegt og einhver stęrsti happdręttisvinningur Bandarķkjamanna į sķšari tķmum. Hér talar Orkubloggiš ķ fullri alvöru og einlęgni - og leggur alla kaldhęšni til hlišar. Žetta er kannski ólķklegt - en mögulegt. Og žótt óvissan sé mikil hefur straumur olķufyrirtękja undanfariš legiš sunnan frį Texas og öšrum hefšbundnum olķufylkjum, noršur til Bakken.

Bakken_layers

Jį - hugsanlega er žetta einhver allrastęrsta olķu-uppgötvun ķ Bandarķkjunum. En fögnum ekki of snemma. Žvķ olķan ķ Bakken hefur mikla sérstöšu.

Hśn liggur nefnilega ķ mjög žunnum jaršlögumį nokkurra km dżpi. Žetta er samt olķa! En hvorki olķusandur (oil sands) né tjörugrżti (oil shale); žaš er annar og sóšalegri išnašur sem vonandi veršur aldrei stór ķ snišum.

Žessar olķulindir žarna į Bakken eru ekki nema u.ž.b. 50 m aš  žykkt - og sumstašar žynnri. Segja mį aš žęr hlykkist eins og breišur öržunnur snįkur eša risastór skata į um 1,5-3,5 km dżpi. Jį - žetta eru mjög óvenjulegar olķulindir žarna į Bakken og oft mikiš vesen aš nį aš kreista svarta gulliš žarna upp. Fyrir vikiš hentar hefšbundin bortękni, žar sem boraš er beint nišur, afar illa til vinnslu olķunnar į Bakken.

US_Oil_Reserves_BAKKEN

Einmitt žess vegna hefur olķan ķ Bakken aš mestu legiš óhreyfš, žó svo meira en hįlf öld sé lišin sķšan olķa fannst fyrst į svęšinu. Žaš var einfaldlega alltof dżrt aš sękja hana. Žaš var ekki fyrr en bylting varš ķ lįréttri bortękniį 9. og 10. įratugnum, aš menn fóru af alvöru aš renna hżru auga til Bakken.

Og žį lišu ekki mörg įr žar til borinn hitti beint ķ mark. Aldamótaįriš 2000 uppgötvašist stór olķulind į Bakken-svęšinu ķ Montana. Lindin sś kallast Elm Coulee. Og hśn mun vera hvorki meira né minna en stęrsta olķulind sem fundist hefur į bandarķsku landi s.l. 60 įr (utan Alaska aš sjįlfsögšu, sbr. Prudhoe!).

Bakken_production_2

Žessi "risalind" - Elm Coulee ķ Montana - framleišir nś u.ž.b. 50 žśsund olķutunnur į dagfrį nokkur hundruš brunnum. Žar upp hafa nś skilaš sér um 50 milljón tunnur af olķu og um 115 milljón tunnur į Bakken-svęšinu öllu. Įętlaš er aš į lķftķma sķnum muni Elm Coulee skila allt aš 270 milljón tunnum. Sumir eru reyndar enn bjartsżnni um framleišslugetuna ķ Elm Coulee og giska į aš 500 milljón tunnur sé nęr lagi. Ķ dag er heildarframleišsla Bakken-svęšisins um 100 žśsund tunnur af olķu į dag.

En eins og Orkubloggiš nefndi hér ofar, žį er ekki beint sįraeinfalt aš nį žessu Bakken-stöffi upp į yfirboršiš. Olķan ķ Elm Coulee liggur t.d. ķ jaršlagi, sem er einungis um 15 m aš žykkt. Eina raunhęfa leišin til aš nįlgast žessa olķu er aš bora nišur og svo taka 90 grįšu beygju og reyna aš komast vel inn ķ lindina. Og svo lķka beita vatnsdęlingu til aš hrekja olķuna aš borholunni. Sannkallašur lķnudans.

Flestir brunnar ķ Montana skilušu reyndar fremur litlu - nema Elm Coulee. Žaš sem flestir leita aš į Bakken, er einmitt aš finna ašrar lindir af sambęrilegri stęrš og Elm Coulee. Žaš er stóri draumurinn.

vesturfarar_sydow

Orkubloggiš hefur einmitt nśna - eftir aš ķ ljós kom aš ķslenski kapķtalisminn reyndist byggšur į botnlausri sandbleytu - veriš aš velta fyrir sér aš gerast dreifbżlistśtta žarna vestur į sléttunum. Feta ķ fótspor ķslensku Vesturfaranna, sem höfšu ekki įhuga į kuldabolanum viš Winnipeg-vatn og héldu žess ķ staš vestur til Dakóta.

Mig hefur hvort sem er alltaf langaš aš sjį forsetafésin į Rushmore-fjalli - og ein uppįhalds bķómyndin mķn er einmitt klassķkin dįsamlega North by Northwest! Jį - žį kunnu menn sko aš bśa til bķó. En reyndar skilst blogginu aš Rushmoriš sé ķ Sušur-Dakóta. Kannski fķnn sunnudagsbķltśr žangaš frį krummaskušinu Fargo?

north-by-northwest-cary-grant

Ķ nokkur įr hefur Montana veriš langmest spennandi svęšiš į Bakken. Og olķu-kapphlaupiš į Bakken žvķ aš mestu beinst žangaš. En eftir žvķ sem olķuveršiš hękkaši fóru menn aš bora vķšar um Bakken. Og skyndilega rauk jaršaveršiš į Bakken upp - ekki sķst ķ Noršur-Dakóta.

Įstęša žess aš Noršur-Dakóta hefur nś nįš athyglinni frį Montana er einföld. Įriš 2007 fannst nefnilega afar myndarleg olķulind Dakótamegin į Bakken-svęšinu. Rétt viš smįbęinn Parshall ķ noršvesturhluta fylkisins. Lindin sś er talin geta skilaš allt aš 700 žśsund tunnum. Allt ķ einu varš Elm Coulee bara litli kallinn į Bakken og hreint geggjaš gullęši greip um sig ķ Noršur-Dakóta.

Bakken_millioner

Smįbęndur, sem lengst af höfšu varla séš pening nema sem innlögn ķ bókum kaupmannsins viš vegamótin - svona ķ anda Óšals fešranna- fengu nś óvęnt tilboš ķ olķuréttindin į jöršinni sinni. Og gįtu sumir trķtlaš ķ smįbęjarbankann sinn og lagt milljón dollara inn į gamla sparireikninginn! Ef menn aka um sveitir Noršur-Dakóta žessa dagana, mį vķša sjį brosandi gamlingja sitja į veröndinni og njóta kvöldsólarinnar. Gęti veriš aš mašur eigi žarna fjarskylda ęttingja?

En hvaš žżša žessar miklu olķulindir Bakken fyrir Bandarķkin ķ heild? Nś halda lesendur Orkubloggsins kannski aš ef 500 milljaršar tunna af olķu séu hugsanlega į Bakken, sé einfaldlega hęgt aš segja aš olķubirgšir Bandarķkjanna hafi žar meš aukist śr 21 milljarši tunna ķ rśmlega 520 milljarša tunna ķ einu vetfangi. En žetta er örlķtiš flóknara en svo. Žvķ žaš veršur lķklega aldrei hęgt aš nį upp nema broti af allri žessari olķu žarna į Bakken.

Oftast nęr er ekki unnt aš vinna nema ca. 50% af žeirri olķu, sem olķulind hefur aš geyma. Og stundum minna. Žegar žrżstingurinn ķ lindinni er oršinn of lķtill veršur oftast alltof dżrt aš nį afganginum upp. Og žį halda menn annaš. Sįdarnir og fleiri hafa meš vatnsdęlingu nįš aš hękka žetta hlutfall verulega - sumir segja ķ allt aš 75%.

Bakken_oil_rig_snow

En žunnildin į Bakken bjóša žvķ mišur ekki upp į hlutfall ķ lķkingu viš žetta. Žar mega menn teljast góšir ef žeir geta nįš kannski svona 3-10% af olķunni upp į yfirboršiš. Žaš kann jafnvel aš vera, aš einungis um 1% olķunnar į Bakken sé vinnanleg olķa. Og 1% af 500 milljöršum tunna eru bara 5 milljaršar tunna. Smį spęling. En jafnvel bara 5 milljaršar tunna žykir mikiš - meira aš segja ķ Bandarķkjunum.

En hvaš er raunhęft aš ętla aš Bakken geti gefiš mikiš af sér? Til samanburšar mį hafa ķ huga aš į 35 įrum hefur norska landgrunniš samtals gefiš af sér u.ž.b. 21 milljarš tunna af olķu (og aš auki um 8 milljarša tunna af gasi, męlt ķ ķgildum olķutunna). 

Orkubloggiš er svo ljónheppiš aš bandarķska jaršfręšistofnunin (USGS) er nżbśin aš senda frį sér uppfęrt įlit um Bakken. Reyndar hefur skżrslan öll af einhverjum įstęšum ekki enn veriš birt, heldur einungis stutt įgrip meš helstu nišurstöšum. Žar segir aš gera megi rįš fyrir aš į Bakkensvęšinu öllu megi lķklega vinna nįkvęmlega 3,65 milljarša tunna af olķu. Žaš er nś allt og sumt.

Bakken_reserves

Jį - žaš er sem sagt svo aš nżjasta og stęrsta olķuuppgötvunin į bandarķsku landi ķ meira en hįlfa öld (utan Alaska) kann aš skila vel innan viš 4 milljöršum tunna af olķu. Og dżpi Mexķkóflóans gęti kannski skilaš 9 milljöršum tunna (eša öllu heldur 3-15 milljöršum) ef spį Chevron reynist rétt.

Bandarķkjamenn brosa breitt žessa dagana yfir bęši Mexķkóflóanum og Bakken. En Orkubloggiš rekur nś barrrasta upp hęšnishlįtur. Žaš tekur žvķ varla fyrir Kanana aš vera aš eltast viš žetta smotterķ.

bakken-oil_plains

Af žvķ višmišun Orkubloggsins er aušvitaš spįin góša, um aš Ķslandsmegin į Drekasvęšinu séu 10 milljaršar tunna af olķu. Sem skiptast į milli žjóšar meš 330 žśsund ķbśa. Žaš vęri sambęrilegt eins og Bandarķkjamenn myndu finna nżja olķulind meš 10.000 milljöršum tunna af olķu. Mišaš viš fólksfjölda!

Sś góša tala - 10.000 milljaršar - er lķka stundum oršuš sem 10 trilljónir. Stórhuga Ķslendingar, sem hafa lifaš ķ milljaršaheimi sķšustu įrin, ęttu kannski aš gleyma öllu krepputali og ašeins tjį sig ķ trilljónum héšan ķ frį. En blessašir Kanarnir eru nęgjusamari - og kętast yfir einungis örfįum milljöršum tunna af nżrri bandarķskri olķu.

Žaš sem viš getum lęrt af umręšunni um Bakken, er kannski helst eftirfarandi: Ef einhver fótur er fyrir žvķ aš 10 milljaršar tunna af vinnanlegri olķu og gasi finnist į ķslenska Drekasvęšinu, hljóta menn ķ bandarķska orkumįlarįšuneytinu aš vera komnir į lyktina. Og tilbśnir aš greiša Ķslendingum milljarša dollara į boršiš fyrir aš fį exclusive nżtingarétt į svęšinu. Žar meš getum viš barrrasta hlegiš aš einhverju bresku icesave-vęli og öšru krepputali. Jafnvel keypt Jómfrśreyjar af Könunum og öll komiš okkur fyrir žar ķ sólarsęlunni.

dallas

A goldmine is a whole in the ground with a liar on top! Aš fullyrša aš Drekasvęšiš ķslenska bśi yfir 10 miljöršum olķutunna er aušvitaš barrrasta eins og hvert annaš grķn. Taki menn mark į slķkum spįdómum hljóta olķufélög eins og t.d. Chevron, ExxonMobil, Marathon Oil - og kannski lķka Ewing Oil - öll aš koma ęšandi og skrķša fyrir fótum išnašarrįšherra. Eins og rakki aš bišja eiganda sinn um fyrirgefningu.

Nś bara bķšum viš og sjįum hvaš setur. Vonandi kemur aš žvķ aš Orkubloggiš žurfi aš éta ofan ķ sig allt žetta nöldur śtķ olķuspįr Drekasvęšisins. Vonandi veršur Ķsland eitt mesta olķuframleišslurķki heims, eins og hinar villtu og blautu spįr Norsaranna hjį Sagex Petroleum gefa til kynna. Svo viš fįum hina raunverulegu Ewinga hingaš noršur į Klakann góša til aš dęla stöffinu upp. Śff, hvaš ég er oršinn spenntur.


« Sķšasta fęrsla | Nęsta fęrsla »

Athugasemdir

1 identicon

Fręndi minn einn sem žarn bżr (afkomandi vesturfara)  og vinnur fyrir hluthafa ķ orkufyrirtękjum segir aš ekki sé allt sem sżnist amk. eins og er.  Žessi svęši žurfi minnst 75 dollara į tunnuna til aš ganga.  Borun er dżr og flókin og holur oft 8-9 km djśpar.

Akkśrat nśna hefur framleišslan skroppiš saman og hann spįir žvķ aš lķtiš verši ķ gangi žar til veršiš hękkar aftur.  Eflaust stekkur veršiš upp žegar hjólin fara aš snśast į nż og kanski er snišugt aš komast yfir blett nśna, hver veit.

Elvar Eyvindsson (IP-tala skrįš) 26.1.2009 kl. 21:15

2 Smįmynd: Ketill Sigurjónsson

Takk fyrir žetta innlegg frį innvķgšum ķ bransanum. Jį - gera eins og

Buffet: Kaupa žegar ašrir eru ķ örvęntingu aš selja.

Žaš er aušvitaš ekki tilviljun aš gullęšiš į Bakken hófst loks žegar olķuveršiš rauk upp. Menn hafa vitaš um žessa olķu ķ įratugi. En veršiš var lengst af ekki nógu hįtt, til aš vinnsla borgaši sig.

Break-even er reyndar sagt afar breytilegt į Bakken. Allt frį 20 dollurum og upp ķ 80 dollara į erfišari svęšum - og jafnvel langt yfir hundraš dollarana žegar nįlgast jašra svęšisins.

Mér kęmi ekki į óvart ef algengt break-even, ž.e. mešaltališ, sé verš upp į ca. 50-55 dollara. Break-even veršiš sem žś nefnir (75 dollarar) žykir mér ķ hęrri kantinum.

Ketill Sigurjónsson, 27.1.2009 kl. 17:34

3 Smįmynd: Kristjįn Siguršur Kristjįnsson

Sęll. Ég held aš Orkubloggiš sé vandašasta bloggiš nś um stundir. Annaš blogg sem ég les er vald.org. Rosaleg er spennandi ef aš Orkubloggiš skošaši skrifin um orkumįlin žar og "kommendraši" į žau skrif.

Kristjįn Siguršur Kristjįnsson, 28.1.2009 kl. 17:51

4 identicon

Žiš fręndi eruš trślega nokkuš sammįla.  Hann oršar žaš svo aš hann sjįi ekki fyrir sér mikiš af nżjum borunum fyrr en $75 er nįš.  Lķklega eru ódżrustu holurnar žegar borašar en gott fyrir žį aš eiga žennan möguleika nęst žegar allt veršur vitlaust. 

Gott fyrir žessar byggšir, eins og žś segir.  Žetta er vestan viš mestu Ķslendingabyggširnar en žar hefur bśsetužróunin sķšustu 20 įrin veriš mjög dapurleg og ekki vķst aš žetta hafi mikil įhrif žar.  Aragrśi smįžorpa sem nįnast eru ķ eyši eša byggš ellilķfeyrisžegum, fyrst og fremst.  Borgirnar eru žó hressari og hafa veriš ķ einhverri sókn.

Elvar Eyvindsson (IP-tala skrįš) 28.1.2009 kl. 17:54

5 Smįmynd: Ketill Sigurjónsson

Ég tók Kristjįn į oršinu og las tvęr nżjustu greinarnar į vald.org. Mér žykir tónnin žar óneitanlega helst til svartsżnn. Ég held aš ef olķuveršiš muni ofbjóša neytendum, komi fljótt fram fyrirtęki sem bjóša nżja valkosti. Metanól gęti t.d. hugsanlega veriš ein af lausnunum. Markašurinn mun m.ö.o. laga sig aš ašstęšum (žó svo markašslögmįlin virki reyndar ekki alltaf vel, sbr. bankahruniš og ofurgręšgi žeirra sem stóšu žar aš baki).

Ég er sammįla žvķ aš olķuverš geti hękkaš upp ķ hęstu hęšir fljótlega. Žaš er nóg af olķu ennžį, en fjįrfestingastķfla kemur ķ veg fyrir naušsynlega uppbyggingu ķ bransanum. Sem mun lķklega valda tķmabundinni umframeftirspurn, sem hękkar veršiš mikiš.

Svo gęti peak-oil vissulega veriš skolliš į eša u.ž.b. veriš aš skella į. En žaš veit enginn - og slķkar spįsagnir einkennast af talsveršri svartsżni. Ég telst til žeirra sem įlķt aš enn sé hęgt aš auka olķuframleišslu. En sś olķa veršur dżrari en žekkst hefur til žessa - kemur af miklu dżpi og dżrt aš sękja hana žangaš. Žannig aš mešalveršiš į olķu gęti oršiš t.d. 75 dollarar ef litiš er til nęstu įra. Og stundum umtalsvert hęrra eša lęgra, žegar ójafnvęgi myndast ķ efnahagskerfinu.

Ég er lķka sammįla žvķ aš Landsvirkjun - eša stjórnvöld - hafi einblķnt um of į įlišnaš. Žó svo mér finnist hįlf einkennilegt aš tala um "eiturspśandi įlver" - eins og gert er į vald.org. Įlversišnašurinn er hreinni en margur annar išnašur og į skįrri umsögn skiliš. En ég er aušvitaš NIMBY - kęri mig ekki um įlver ķ mķnum bakgarši! Sem sagt bara ófullkominn og breyskur strįklingur...

Ketill Sigurjónsson, 28.1.2009 kl. 21:15

Bęta viš athugasemd

Ekki er lengur hęgt aš skrifa athugasemdir viš fęrsluna, žar sem tķmamörk į athugasemdir eru lišin.

Innskrįning

Ath. Vinsamlegast kveikiš į Javascript til aš hefja innskrįningu.

Hafšu samband