Hvaš gerir Orkustofnun?

Til aš öšlast einkarétt til rannsókna og kolvetnisvinnslu į Drekasvęšinu žarf viškomandi umsękjandi lögum samkvęmt aš uppfylla bęši fagleg og fjįrhagsleg skilyrši. Ķ dag veršur haldiš įfram umfjöllun um fjįrhagslegu skilyršin, žašan sem frį var horfiš ķ sķšustu fęrslu Orkubloggsins.

Byrjaš veršur į aš svara ķ stuttu mįli žeim spurningum sem settar voru fram ķ lok žeirrar fęrslu. Aš žvķ bśnu er svo fjallaš nįnar um žaš įlitaefni hvaša skilyrši lķklegt er aš Orkustofnun setji gagnvart žeim sem sękjast eftir einkaleyfi til rannsókna og vinnslu - bęši meš hlišsjón af žeim įkvęšum olķulaganna aš einkaleyfishafar skuli hafa fjįrhagslegt bolmagn til starfseminnar og meš hlišsjón af žvķ sem gengur og gerist ķ olķubransanum. Einnig veršur skošaš sérstaklega hvort nśverandi umsękjendur séu lķklegir til aš uppfylla žau fjįrhagslegu skilyrši, sem bśast mį viš aš Orkustofnun miši viš.

A)  Hvaša fjįrhagslegu kröfur mun Orkustofnun gera til einkaleyfishafa į Drekasvęšinu?

Skilyršin ķ olķulögunum eru ekki nįkvęm og Orkustofnun hefur žvķ verulegt svigrśm um žaš hvernig hśn tślkar žau. En žegar litiš er til ekki ašeins lagaskilyršanna, heldur lķka žess sem gerist ķ tengslum viš śtboš į sambęrilegum kolvetnisleitarsvęšum erlendis, mį leiša lķkum aš žvķ hvaša kröfur Orkustofnun muni gera. Og hvaša fjįrhagslega bolmagn umsękjandi žarf aš hafa til aš geta fengiš einkaleyfi til  rannsókna og vinnslu į afmörkušum reitum į Drekasvęšinu.

Nokkuš augljóst er aš einkaleyfishafi žarf aš geta lįtiš framkvęma nokkuš žéttar hljóšendurvarpsmęlingar og żmsar ašrar almennar grunnsrannsóknir. Slķkar framkvęmdir geta kostaš allt frį fįeinum milljónum USD og upp ķ nokkra tugi milljóna USD. Aš auki mį ętla aš Orkustofnun muni setja žaš skilyrši aš handhafi einkaleyfis geti fjįrmagnaš borun į a.m.k. einum tilraunabrunni. Kostnašur vegna žessara framkvęmda allra myndi sennilega aš lįgmarki verša nįlęgt 200 milljónum USD. Sś upphęš er vissulega óviss; kostnašurinn vegna framkvęmdanna gęti vel oršiš ca. 50 milljónum USD meiri eša minni. En 200 milljónir USD eru engu aš sķšur upphęš sem ętti aš vera žokkaleg višmišun um žaš hvaša fjįrhagslega bolmagn sé lįgmark til aš rįša viš nokkuš vandašar rannsóknir og kolvetnisleit į Drekasvęšinu.

B)  Eru umsękjendurnir žrķr um einkaleyfi til rannsókna og vinnslu į Drekasvęšinu tilbśnir aš męta kröfum um rannsóknir og prufuboranir upp į nokkur hundruš milljónir USD?

Aušvitaš geta einungis umsękjendurnir sjįlfir svaraš žvķ hvaš žeir eru tilbśnir aš leggja mikla fjįrmuni ķ kolvetnisleit į Drekasvęšinu. En hér er mišaš viš žaš, aš til aš öšlast einkaleyfi eša sérleyfi į svęšinu žurfi einkaleyfishafi aš geta fjįrmagnaš rannsóknir og kolvetnisleit sem myndi a.m.k. kosta 200 milljónir USD. Einnig er hér mišaš viš aš einkaleyfishafi žurfi aš mestu leiti aš fjįrmagna umręddar rannsóknir og framkvęmdir meš eigin fé. Spurningin er: Rįša umsękjendurnir viš slķka skuldbindingu?

Dreki-Area-and-NE-Atlantic_hydrocarbon-licensing_areas

Orkubloggaranum žykir ólķklegt aš fjįrframlag ķslensku ašilanna sem koma aš umsóknunum skipti žarna verulegu mįli. Žeir munu varla leggja mikiš fé til olķuleitarinnar, heldur einungis verša žar litlir hluthafar. Hér ķ fęrslunni veršur sem sagt mišaš viš žaš aš megniš af kostnašinum viš olķuleitina komi frį erlendu olķufélögunum, sem eru Faroe Petroleum og Valiant Petroleum.

Žegar litiš til fjįrhagsstöšu erlendu félaganna viršist mögulegt aš žessi tvö félög myndu rįša viš rannsóknir af umręddri stęršargrįšu. Faroe Petroleum og Valiant Petroleum myndu sem sagt lķklega rįša viš žaš aš fjįrmagna grunnrannsóknir og aš lįta bora hvorn sinn tilraunabrunninn. Til žess žyrftu žau aš vķsu aš taka ansiš mikla įhęttu meš mjög stóran hluta af öllu eigin fé félaganna. Žess vegna mį kannski segja aš bęši Faroe Petroleum og Valiant séu į mörkum žess aš uppfylla skilyrši olķulaganna um fjįrhagslegt bolmagn. Um žrišja umsękjandinn, ž.e. Eykon Energy, veršur aš segjast aš fįtt bendir til žess aš žaš félag uppfylli skilyrši um aš geta lagt svo mikla fjįrmuni til olķuleitar (auk žess sem Eykon viršist skorta sérfręšižekkingu og reynslu af olķuleit).

C)  Er mögulegt aš Orkustofnun veiti einkaleyfi til rannsókna og vinnslu į Drekasvęšinu įn žess aš gera kröfu um einn einasta tilraunabrunn?  

Einn tilraunabrunnur į Drekasvęšinu myndi sennilega kosta į bilinu 100-150 milljónir USD og žaš er afar stór hluti af žeim 200 milljónum USD sem Orkubloggarinn mišar viš sem naušsynlegt fjįrhagslegt bolmagn skv. olķulögunum. Žaš myndi augljóslega breyta miklu ef Orkustofnun mun ekki gera neina kröfu um aš einkaleyfishafi skuldbindi sig til aš rįšast ķ tilraunaboranir. Skilyrši olķulaganna eru ekki nįkvęm og žvķ er ekki śtilokaš aš Orkustofnun muni fara žessa leiš. Ž.e. aš afhenda einkaleyfi til rannsókna og vinnslu gegn fremur litlum skuldbindingum. Sem myndu žį t.d. takmarkast viš einhverjar hljóšendurvarpsmęlingar og sżnatöku, en ekki fela ķ sér neinar tilraunaboranir. 

Žaš aš gera ekki skilyrši um neinar tilraunaboranir myndi opna miklu fleirum ašgang aš svęšinu en ella. Žaš vęri žó varla hyggiilegt af Orkustofnun aš fara žessa leiš. Žvķ žaš er nįnast śtilokaš aš unnt verši aš stašreyna hvort olķa (og/eša gas) sé ķ vinnanlegu magni į Drekasvęšinu nema meš einhverjum tilraunaborunum.

Skuldbindingar um rannsóknir sem einungis myndu kosta nokkrar milljónir USD eša jafnvel nokkra tugi milljóna USD eru sem sagt ólķklegar til aš geta skilaš įrangursrķkri kolvetnisleit. Faglega og lagalega séš hlżtur žvķ Orkustofnun aš geri meiri kröfur. Vilji einhver umsękjendahópur um einkaleyfi til rannsókna og vinnslu į Drekasvęšinu ekki skuldbinda sig til aš taka meiri fjįrhagslega įhęttu ętti viškomandi etv. fremur aš sękja um almennt leyfi til olķuleitar fremur en einkaleyfi til rannsókna og vinnslu į afmörkušum reitum.

---------------------------------------------------------

Ofangreint er e.k. samantekt eša summary af žvķ sem nįnar er fjallaš um hér aš nešan. Samantektin nęgir vonandi žeim sem ekki hafa įhuga eša tķma til aš lesa alla langlokuna hér į eftir. Žar er skošaš betur hvaša kröfur megi ętla aš Orkustofnun geri um fjįrhagslegan styrk einkaleyfishafa og hvort umsękjendurnir žrķr um einkaleyfi til rannsókna og vinnslu séu lķklegir til aš öšlast slķkt leyfi. Žetta er nokkuš löng umfjöllun, enda kannski fullt tilefni til aš einhver gefi sér tķma til aš staldra viš žetta mikilvęga įlitaefni (ķslenskir fjölmišlar viršast t.a.m. hafa lķtinn įhuga į aš skoša žetta). Byrjaš er į aš reyna aš festa hendur į hinu lošna eša matskennda skilyrši um fjįrhagslegt bolmagn, en aš žvķ bśnu er fjįrhagsstyrkur Faroe Petroleum og Valiant Petroleum skošašur ķ samhengi viš žaš skilyrši:

Fjįrhagslega skilyršiš ķ olķulögunum er afar matskennt

Įkvęši olķulaganna (nr. 13/2001) og reglugeršarinnar sem žarna reynir į (nr. 884/2011) kveša į um aš einkaleyfishafar žurfi aš hafa fjįrhagslegt bolmagn til žeirrar starfsemi sem felst ķ rannsóknum og vinnslu. Eša eins og segir oršrétt ķ 7. gr. laganna (leturbreyting er Orkubloggarans):

"Orkustofnun veitir leyfi til rannsókna og vinnslu kolvetnis į tilteknum svęšum. Slķkt leyfi felur ķ sér einkarétt leyfishafa til rannsókna og vinnslu. Einungis mį veita slķkt leyfi ašilum sem aš mati Orkustofnunar hafa nęgilega séržekkingu, reynslu og fjįrhagslegt bolmagn til aš annast žessa starfsemi og skulu sömu skilyrši eiga viš um įkvöršun Orkustofnunar um rekstrarašila [...] Einungis mį veita leyfi til rannsókna og vinnslu kolvetnis ašilum sem hafa nęgilega séržekkingu, reynslu og fjįrhagslegt bolmagn til aš annast žessa starfsemi."

Tvķtekningin žarna ķ 7. greininni er svolķtiš sérkennileg. Lįtum žaš žó liggja į milli hluta. Samkvęmt oršanna hjóšan į umsękjandinn aš hafa fjįrhagslegt bolmagn til starfseminnar. Žar er vķsaš til bęši rannsókna og vinnslu. Olķulöggjöfin hefur aftur į móti ekki aš geyma neina skilgreiningu um žaš hvaš nįkvęmlega er įtt viš meš žessu skilyrši um fjįrhagslegt bolmagn. Žess ķ staš er matiš žar um einfaldlega lagt ķ hendur Orkustofnunar.

seismic_surveys_02

Ekki er unnt aš fastsetja hvaša rannsóknir Orkustofnun mun gera kröfu um aš einkaleyfishafar rįšist ķ. Žó er augljóst aš žar veršur um aš ręša einhverjar hljóšendurvarpsmęlingar, en žęr eru af żmsum toga og af mismiklum gęšum (2D og 3D). Einnig skiptir mįli hversu žéttar žęr męlingar eru. Mišaš viš önnur djśpsjįvarsvęši mį įętla aš kostnašurinn vegna slķkra męlinga yrši allt frį nokkrum milljónum USD og upp ķ nokkra tugi milljóna USD.

Gefi męlingarnar vķsbendingu um aš kolvetnislind kunni aš vera į svęšinu er žvķ mišur nįnast ómögulegt aš sannreyna žaš nema meš žvķ aš bora tilraunabrunn. Einn slķkur brunnur į svo djśpu svęši sem Drekasvęšiš er, myndi aš öllum lķkindum kosta į bilinu 100-150 milljónir USD. Žess vegna mį miša viš žaš, aš til aš sį sem fęr einkaleyfi til rannsókna (og vinnslu) į Drekasvęšinu geti rįšist ķ vandašar rannsóknir og olķuleit, žurfi hann a.m.k. aš geta kostaš til žess nįlęgt 200 milljónum USD. Žį er vel aš merkja einungis mišaš viš aš einkaleyfishafinn rįšist ķ aš bora einn tilraunabrunn. Hann hefur svo aušvitaš tök į žvķ, ef hann vill, aš bora fleiri brunna (ekki er ólķklegt aš a.m.k. žurfi aš bora žrjį tilraunabrunna įšur en kolvetnisleitin beri įrangur). En grunnrannsóknir og einn tilraunabrunnur gęti veriš žaš lįgmarksskilyšiš sem Orkustofnun setur. Og žį žarf sį sem sękist eftir einkaleyfi til rannsókna og vinnslu į Drekasvęšinu aš hafa fjįrhagslegt bolmagn til žess hįttar rannsókna.

Oil-deepwater-camac-fpso

Samkvęmt olķulöggjöfinni žarf einkaleyfishafi reyndar ekki ašeins aš hafa fjįrhagslegt bolmagn til rannsókna heldur einnig til vinnslu. Sem fyrr segir yrši kostnašur vegna kolvetnisleitar į Drekasvęšinu varla mikiš undir 200 milljónum USD og kannski miklu meiri. Kostnašurinn viš aš byggja upp vinnslu yrši svo margfalt meiri. Sérfręšingar įlķta aš žar megi gera rįš fyrir fjįrfestingu upp į 2-5 milljarša USD ef um olķuvinnslu yrši aš ręša, en ennžį meira ef žetta yrši gasvinnsla.

Hér ber aš hafa ķ huga aš fjįrmögnun kolvetnisleitar annars vegar og kolvetnisvinnslu hins vegar er ķ ešli sķnu afar misjöfn. Rannsóknir og kolvetnisleit į djśpu landgrunnssvęši er fjįrhagslega mjög įhęttusöm og almennt žurfa einkaleyfishafar aš mestu eša jafnvel öllu leyti aš fjįrmagna žetta meš eigin fé. En žegar bśiš er aš finna olķulind (eša gaslind) og stašreyna af žokkalegri nįkvęmni hversu mkiš vinnanlegt magn žar er į feršinni, opnast żmsir nżir fjįrmögnunarmöguleikar til aš byggja upp sjįlfa vinnsluna. Žess vegna gilda ólķk sjónarmiš um fjįrmögnun kolvetnisleitar annars vegar og kolvetnisvinnslu hins vegar (rétt eins og į t.d. viš um fjįrmögnun jaršhitaleitar annars vegar og jaršhitavinnslu śt jaršhitageymi sem bśiš er aš stašreyna hins vegar).

Ķ ķslensku olķulögunum er žetta tvennt aftur į móti spyrnt saman; lagaskilyršiš um fjįrhagslegt bolmagn einkaleyfishafa til starfseminnar vķsar bęši til rannsókna og vinnslu. Žetta virkar svolķtiš ólógķskt, en er ekki einsdęmi (svipaš oršalag mį sjį ķ t.d. fęreysku olķulöggjöfinni). Meš hlišsjón af žvķ sem algengt er ķ olķubransanum er ešlilegt aš tślka žetta skilyrši žannig, aš einkaleyfishafi žurfi aš hafa nęgjanlegt fjįrmagn til taks fyrir rannsóknirnar og leitina. En aš meš fjįrhagslegu bolmagni einkaleyfishafa til vinnslu sé įtt viš aš hann skuli vera meš žį žekkingu og reynslu aš hann sé lķklegur til aš geta fjįrmagnaš vinnsluna žegar/ef til hennar kemur.

Seismic-ship-3D

Žetta merkir aš skilyrši olķulöggjafarinnar um fjįrhagslegt bolmagn hlżtur aš tślkast žannig aš einkaleyfishafi žarf aš vera nęgjanlega fjįrsterkur til aš rįša viš rannsóknir og kolvetnisleit - og žį almennt aš vera meš svo mikiš eigiš fé aš žaš nęgi sem trygging fyrir fjįrmagni til rannsóknanna. En hann žarf ekki aš hafa fjįrmagn til reišu fyrir sjįlfa vinnsluna. Žaš er sķšara tķma mįl. Einkaleyfiš veitir séreyfishafanum aš vķsu forgangsrétt til vinnslu og žvķ er ešlilegt aš gera žaš aš skilyrši aš hann sé lķklegur til aš geta fjįrmagnaš vinnsluna ef/žegar til hennar kemur. Žaš skilyrši er faglegt fremur en fjįrhagslegt. Žessi skilningur Orkubloggarans er kannski ekki alveg ķ samręmi viš oršalagiš ķ olķulögunum, sem spyršir saman fjįrhagslegt bolmagn til rannsókna og fjįhagslegt bolmagn til vinnslu. En žegar litiš er til žess hvernig olķubransinn virkar hlżtur Orkustofnun aš tślka žetta fjįrhagslega lagaskilyrši meš svipušum hętti eins og hér hefur veriš lżst.

Viš mat į umsóknum um einkaleyfi til rannsókna og vinnslu žarf Orkustofnun žvķ varla aš gera kröfu um aš einkaleyfishafi žurfi aš hafa marga milljarša USD tiltęka til olķu- eša gasvinnslu. Aftur į móti žarf Orkustofnun aš gęta žess aš sį sem fęr einkaleyfi til rannsókna og vinnslu sé ķ ljósi reynslu sinnar og žekkingar lķklegur til aš geta fjįrmagnaš kolvetnisvinnslu ef til hennar kemur. Og Orkustofnun žarf aš gera rķka kröfu um aš til aš öšlast svona einkaleyfi verši einkaleyfishafinn aš hafa nęgt įhęttufé til taks til rannsóknanna, ž.e. til kolvetnisleitarinnar.

Sem fyrr segir er žaš žó alveg ķ hendi stofnunarinnar aš meta hvaš sé nóg til aš hśn įlķti aš skilyršiš um fjįrhagslegt bolmagn sé uppfyllt. Orkubloggarinn įlķtur aš žarna vęri ešlilegt aš miša viš aš einkaleyfishafi rįši viš rannsóknir sem feli ķ sér a.m.k. einn tilraunabrunn og žvķ sé fjįrhagslegt bolmagn sem nemur 200 milljónum USD lįgmark. En oršalag olķulaganna er mjög matskennt og ekki gott aš sjį fyrir hvernig Orkustofnun mun į endanum tślka umrętt skilyrši um fjįrhagslegt bolmagn.

Ešlilegt kann aš vera aš gera kröfu um meira en einn tilraunabrunn

Orkubloggarinn įlķtur sem sagt aš sį einn sem getur lagt a.m.k. 200 milljónir USD ķ rannsóknir og olķuleit į Drekasvęšinu (plśs/mķnus ca. 50 milljónir USD) geti talist uppfylla lagaskilyršiš um fjįrhagslegt bolmagn. Žetta er a.m.k. sś upphęš sem einkaleyfishafi žarf aš geta lagt ķ leitina eigi hann aš rįša viš hefšbundnar grunnrannsóknir og aš bora žó ekki sé nema einn tilraunabrunn.

Og žetta fjįrmagn myndi aš mestu eša jafnvel öllu leyti aš žurfa aš vera eigiš fé einkaleyfishafans. Žvķ enginn banki lįnar ķ svona įhęttusamar framkvęmdir nema gegn tryggum vešum (nema kannski ef föllnu ķslensku bankarnir hefšu enn veriš į fullu - sic). Ef svo rannsóknirnar leiša til žess aš olķa (og/eša gas) ķ vinnanlegu magni finnst, opnast żmsir möguleikar til aš fjįrmagna meiri rannsóknir og loks sjįlfa kolvetnisvinnsluna.

Songa-Venus-semi-submersible-Petronas

Hugsanlega vęri skynsamlegt af Orkustofnun aš gera enn meiri kröfur en žęr sem Orkubloggarinn nefnir sem ešlilegt lįgmark. Žaš er ólķklegt aš einn tilraunbrunnur skili įrangri. Mun lķklegra er aš nokkrir žurrir brunnar verši borašir į Dreksvęšinu įšur en olķuleitin ber įrangur. Rétt eins og t.d. hefur gerst ķ lögsögu Fęreyja og ķ lögsögu Gręnlands (žar hefur olķuleitin reyndar ķ hvorugu tilviki boriš įrangur žrįtt fyrir aš nokkrir tilraunabrunnar hafi veriš borašir).

Algengt er aš sérleyfis- eša einkaleyfishafi žurfi aš kosta a.m.k. nokkur hundruš milljónum USD ķ olķuleit į landgrunninu og oft nįlęgt hįlfum milljarši USD. Ķ sumum tilvikum er ennžį meira lagt ķ olķuleitina, sem samt getur oršiš įrangurslaus. Orkubloggiš hefur t.d. įšur sagt frį įrangurslausri olķuleit Cairn Energy viš Gręnland, sem nś hefur kostaš nįlęgt 1,3 milljöršum USD! Annaš dęmi er nżlegt einkaleyfi Shell utan viš austurströnd Kanada, žar sem Shell skuldbatt sig til aš verja nįlęgt milljarši USD ķ olķuleitina.

Ekki er aušvelt aš sjį af hverju Orkustofnun ętti aš gera minni fjįrhagslegar kröfur en nś er gert žarna viš austanvert Kanada. Žaš vill reyndar svo til aš umrędd skuldbinding Shell nęr yfir fjögur afmörkuš leitarsvęši (reiti). Žess vegna mį kannski segja aš tillaga Orkubloggarans um framkvęmdir sem feli ķ sér skuldbindingu upp į 200 milljónir USD vegna eins einkaleyfis sé ekki fjarri lagi - aš žvķ gefnu aš einkaleyfiš nįi yfir einn reit.

Aš vķsu kann einhver aš halda žvķ fram aš svęšiš viš austurströnd Kanada sé žekktara en Drekasvęšiš og žvķ sé įhętta Shell ekki mjög mikil. Og žess vegna sé fyrirtękiš tilbśiš  ķ svona mikla skuldbindingu. En stašreyndin er sś aš ómögulegt er aš segja hvort Shell finni žarna einhverja vinnanlega olķu. Žaš mį alveg eins halda žvķ fram aš įvinningsvonin į Drekasvęšinu sé ekkert minni en žarna djśpt utan viš Nova Scotia. Og aš žess vegna sé engin įstęša til annars en aš gera įmóta kröfur um fjįrhagslega skuldbindingu į Drekasvęšinu eins og ķ umręddu leyfi Shell. Svo er reyndar athyglisvert aš Kanadamennirnir leyfšu engum aš bjóša ķ žetta svęši žarna utan viš Nova Scotia nema žeim sem gįtu sżnt fram į reynslu af olķuleit į hafsvęšum žar sem dżpiš er meira en 800 m. Orkustofnun viršist ekki hafa gert slķkt skilyrši ķ śtbošunum tveimur vegna Drekasvęšisins.

Oil-Semi-submersible-rig_Eirik-Raude_Ghana-Falklands

Žaš aš Orkustofnun myndi setja skilyrši um einungis einn tilraunabrunn er sem sagt kannski of vęgt skilyrši. Hętt er viš aš įrangurinn af olķuleitinni verši afar lķtill ef einungis į aš miša viš einn slķkan brunn. Žess vegna hefur Orkubloggarinn sett fram žį hugmynd aš einkaleyfishafi ętti aš skuldbinda sig til aš bora allt aš žrjį brunna. Og hefur žį mišaš viš aš kostnašurinn gęti oršiš nįlęgt 450 milljónum USD (žetta er alls ekki nįkvęm tala; žarna mętti alveg eins miša viš fjįrhęš sem vęri t.d. 100 milljónum dollara meiri eša minni). Svo miklar rannsóknir einkaleyfishafa, ž.e. upp į nokkur hundruš milljónir dollara, eiga sér ekki bara fyrirmynd ķ rannsóknum og olķuleit viš Gręnland og Kanada. Heldur vęri žetta t.d. lķka ķ fullu samręmi viš žaš sem hefur nżlega įtt sér staš djśpum svęšum viš Ghana, Falklandseyjar og vķšar ķ olķubransanum į hafsbotninum.

Samkvęmt žessu vęri kannski ešlilegt ef Orkustofnun myndi gera kröfu um aš til aš öšlast sérleyfi eša einkaleyfi į Drekasvęšinu žurfi einkaleyfishafinn aš hafa fjįrhagslegt bolmagn til aš lįta framkvęma rannsóknir sem kosti į bilinu 200-450 milljónir USD. Žetta skilyrši merkir ekki endilega aš einkaleyfihafinn verši aš bora tilraunabrunn eša -brunna, né aš hann verši aš eyša allri višmišunarupphęšinni ķ olķuleitina. Ef grunnrannsóknirnar sżna aš žaš sé afar ólķklegt aš eitthvaš sé aš finna į svęšinu, mį hugsa sér aš einkaleyfishafinn gęti skilaš leyfinu įn frekari rannsókna. Aftur į móti vęri, sem fyrr segir, ešlilegt aš Orkustofnun veitti ekki einkaleyfi nema viškomandi umsękjandi um leyfiš hafi fjįrhagslegt bolmagn til aš rįšast ķ aš lįta bora a.m.k. einn tilraunabrunn og jafnvel žrjį brunna.

Oil-DrillShip- DeepWater -Discovery

Aš mati Orkubloggarans er žó varasamt aš setja alltof ströng fjįrhagsleg skilyrši į Drekasvęšinu. Žvķ žį mun hugsanlega vera afar langt ķ aš alvöru olķuleit fari žar af staš. Drekinn er ķ mikilli samkeppni viš fjölda annarra landgrunnssvęša. Ef viš viljum ekki geyma svęšiš lengur og koma olķuleitinni ķ gang sem fyrst, er sennilega órįšlegt aš setja mjög ströng skilyrši.

Į móti kemur aš viš viljum vęntanlega reyna aš tryggja aš olķuleitin skili einhverjum lįgmarksįrangri. Žetta į ekki aš verša eitthvert pjakk eša spįkaupmennska, heldur alvöru olķuleit. Žess vegna mega skilyršin ekki vera of vęg. Munum lķka aš meš sérleyfi eša einkaleyfi er veriš aš veita einkarétt til olķuleitar į afmörkušu svęši į ķslenska landgrunninu og forgangsrétt til vinnslu į žvķ svęši. Slķk réttindi kunna aš reynast įkaflega veršmęt. Žess vegna er fullkomlega ešlilegt aš einkaleyfishafi taki į sig verulega fjįrhagslega įhęttu gegn žvķ aš fį einkaleyfiš. Žaš vęri žvķ sérkennilegt ef Orkustofnun myndi veita einkaleyfi til rannsókna og vinnslu įn nokkurra skuldbindinga um tilraunaboranir.

Hér hefur ķtrekaš komiš fram sś skošun aš kostnašurinn af vandašri olķuleit į einkaleyfissvęši innan Drekans verši a.m.k. nįlęgt 200 milljónum USD. Og aš lķklega yrši kostnašurinn talsvert meiri. Ķ reynd er žetta žó nokkuš flóknara. Žvķ vęntanlega myndi svona einkaleyfi eša sérleyfi į Drekasvęšinu felast ķ framkvęmdaįętlun žar sem einstökum verkžįttum er nįnar lżst og žvķ hvaša skuldbinding fylgir hverjum verkžętti.

Žetta eru m.ö.o. nokuš flóknir samningar, en ekki bara einhver einhver ein blašsķša meš laufléttri tölu. En žaš er sem sagt, aš mati Orkubloggarans, lķklegt aš Orkustofnun miši viš aš heildarskuldbindingin skv. einkaleyfinu og silyršum žess muni hljóša upp į framkvęmdir sem kosti nįlęgt 200 milljónum USD. Annaš vęri a.m.k. varla trśveršugt og varla ķ samręmi viš įkvęši olķulaganna um fjįrhagslegt bolmagn til rannsókna og vinnslu. Kannski mun Orkustofnun gera mun meiri kröfur. En varla mikiš minni. Aš auki žarf einkaleyfishafinn svo aušvitaš lķka aš uppfylla skilyrši um žekkingu og reynslu af olķuleit į svona svęšum. Og hafa nęgilega öflugan rekstrarašila til taks gagnvart bęši rannsóknum og vinnslu. Og aš geta sżnt fram į reynslu og žekkingu į žvķ aš fjįrmagna vinnslu ef til hennar kemur.

Umsękjendurinir viršast į mörkum žess aš uppfylla fjįrhagslega skilyršiš

Žį erum viš loks komin aš žvķ aš fjalla um spurninguna hversu fjįrsterkir umsękjendurnir į Drekasvęšinu eru! Eru žeir lķklegir til aš geta rįšist ķ rannsóknir sem myndu kosta allt aš 200 milljónir USD?

Um ķslensku fyrirtękin mešal umsękjendanna veršur ekki fjölyrt hér - žvķ žau eru einfaldlega svo lķtil. Žess ķ staš veršur lįtiš nęgja aš beina athyglinni aš erlendu olķufélögunum tveimur sem eru mešal žeirra sem sękja um einkaleyfi til rannsókna og vinnslu į Drekasvęšinu nś ķ öšru śtboši Orkustofnunar.

Eins og greint hefur veriš frį ķ fyrri fęrslu Orkubloggsins um Drekasvęšiš, žį voru erlendu umsękjendurnir tvö fremur lķtil bresk olķufélög; annars vegar Faroe Petroleum og hins vegar Valiant Petroleum. Bęši félögin hafa verulega reynslu af žįtttöku ķ olķuleit ķ Noršursjó og svęšum žar ķ kring og dęmi eru um einkaleyfissvęši žar sem viškomandi félög eru ķ hlutverki rekstrarašila. Žetta mį žvķ vel kalla alvöru olķufélög. Engu aš sķšur viršist sem bęši félögin séu aš fara inn į nżjar brautir meš žvķ aš ętla aš rįšast ķ verkefni į svo lķtt žekktu svęši og svo miklu dżpi sem er į Drekasvęšinu. Ķ dag erum viš žó fyrst og fremst aš skoša fjįrhagslegu getuna, en ekki faglegu getuna.

Faroe-Petroleum-logo-office

Įrsreikningar félaganna sżna okkur aš Valiant Petroleum er meš innan viš 390 milljónir USD ķ eigiš fé, ž.e. ķ įrslok 2011. Og handbęrt fé félagsins var žį einungis um 18 milljónir USD. Samsvarandi tölur fyrir Faroe Petroleum voru um 360 milljónir USD ķ eigiš fé og um 175 milljónir USD ķ handbęru fé.

Žessi fyrirtęki myndu žvķ engan veginn rįša viš aš fjįrmagna rannsóknir af žvķ tagi sem t.d. Cairn Energy hefur rįšist ķ ķ olķuleit sinni viš Gręnland (į tveimur sumrum eyddi Cairn vel yfir milljarš USD ķ įrangurslausa olķuleit į Baffinsflóa). Aftur į móti myndu lķklega bęši Faroe Petroleum og Valiant hvort um sig rįša viš skuldbindingar um framkvęmdir sem myndu kosta nįlęgt 200 milljónum USD. Žį vęru félögin aš vķsu aš leggja meira en helming alls eigin fjįr undir ķ einungis eitt verkefni og žvķ aš taka geysimikla įhęttu. En fręšilega séš hafa žau sem sagt fjįrhagslegt bolmagn til aš rįšast ķ rannsóknir og olķuleit į Drekasvęšinu og er žį mišaš viš žaš sem Orkubloggarinn įlķtur vera lįgmarksskuldbindingu um framkvęmdir.

Hér er lķka vert aš nefna aš erlendir sérfręšingar hafa sagt Orkubloggaranum aš ef Faroe Petroleum og/eša Valiant hafa ķ alvöru įhuga į Drekasvęšinu, sé lķklegt aš žį muni koma til hlutafjįraukningar. Bęši žessi félög séu meš fjįrsterka hluthafa aš baki sér, sem kunni aš lįta félögin fį meira śr vösum sķnum. Ž.e.a.s. ef žeir įlķti aš įvinningsvonin į Drekasvęšinu sé svo mikil aš žaš sé įhęttunnar virši aš rįšast til atlögu viš Drekann. Og žį er kannski vert aš minnast žess aš Terje Hagevang, yfirmašur Noregsskrifstofu Valiant, hefur sagt aš ķslenski hluti Drekasvęšisins hafi lķklega (eša a.m.k. mögulega) aš geyma tķu milljarša tunna af vinnanlegri olķu. Sem er ekkert smįręši.

Valiant-Petroleum-logo

Žaš viršist sem sagt vera svo aš bęši Faroe Petroleum og Valiant Petroleum kunna aš rįša viš žaš fjįrhagslega skilyrši sem lķta mį į sem lįgmark til aš öšlast einkaleyfi til rannsókna og vinnslu į Drekasvęšinu. En ef Orkustofnun myndi gera kröfu um tvo tilraunabrunna eša jafnvel fleiri eru žessi félög vęntanlega śt śr myndinni - aš óbreyttu.

Žar meš er alls ekki veriš aš gera lķtiš śr žessum félögum. Bęši Faroe Petroleum og Valiant hafa góšu fagfólki į aš skipa og žetta eru tvķmęlalaust alvöru félög ķ olķubransanum. Veikleiki žeirra er bara sį aš fjįrhagslegt bolmagn žeirra viršist į mörkum žess aš geta tekist į viš svo lķtt žekkt og djśpt svęši sem Drekasvęšiš er. Og hvorugt félagiš viršist hafa umtalsverša reynslu af slķkum svęšum. Umsękjendurnir nśna um einkaleyfi til rannsókna og vinnslu į Drekasvęšinu geta žvķ varla talist mjög sterkir - žegar horft er til sérstöšu Drekans. En kannski samt nógu sterkir?

Hvaš gerir Orkustofnun?

Orkustofnun stendur vęntanlega frammi fyrir žremur valkostum (hér er eingöngu horft til fjįrhaglegu hlišar mįlsins): 

  1. Ķ fyrsta lagi aš stofnunin hafni öllum umsóknunum į žeim grundvelli aš žęr uppfylli ekki skilyrši um fjįrhagslegt bolmagn (og/eša faglega getu).
  2. Ķ öšru lagi er mögulegt aš meira hlutafé og/eša fjįrsterkari félag/félög bętist ķ hóp umsękjendanna nś ķ śtbošsferlinu (hvort svo sem žaš vęri t.d. Statoil eša eitthvert annaš félag). Og aš Orkustofnun veiti žį a.m.k. eitt einkaleyfi (žetta gęti aušvitaš einnig gert žrišju umsóknina - frį Eykon Energy - raunhęfa). 
  3. Og ķ žrišja lagi aš Orkustofnun įlķti aš einhver umsókn eša umsóknir uppfylli nś žegar öll skilyršin, ž.e. skilyrši um žekkingu, reynslu og fjįrhagslegt bolmagn. Og veiti a.m.k. eitt eša jafnvel fleiri einkaleyfi til rannsókna og vinnslu į afmörkušum reitum innan Drekasvęšisins.
Dreki-Seismic-2D

Miklu skiptir aš žeir sem fį einkaleyfi til rannsókna og vinnslu į Drekasvęšinu séu lķklegir til aš geta stašreynt hvort į viškomandi einkaleyfissvęšum sé finna olķu eša gas ķ vinnanlegu magni. Žaš veršur afar athyglisvert aš sjį hvort Orkustofnun telji nśverandi umsękjendur lķklega til aš rįša viš slķkt verkefni.

Ef vel tekst til į Drekasvęšinu gętum viš įtt eftir aš sjį hreint ótrśleg veršmęti koma žar upp śr djśpinu. Žau veršmęti gętu gert Ķslendinga aš hvorki meira né minna en langrķkustu žjóš veraldarinnar (per capita) og um leiš skapaš einkaleyfishöfunum ęvintżralegan arš.

En žaš eru mörgi ef'in žarna. Fyrirfram mį lķta į Drekasvęšiš sem įhęttusamt og erfitt svęši til olķuleitar, sem krefjist bęši mikillar žolinmęši og mikils fjįrmagns. Žess vegna varš Orkubloggarinn fyrir miklum vonbrigšum žegar ķ ljós kom aš Orkustofnun hafši enn ekki nįš aš draga svo mikiš sem eitt einasta af stóru félögunum aš boršinu. Į mešan žaulreynd og stór olķufélög eins og ChevronConocoPhillips, ExxonMobil, EniGDF SuezShellStatoil og Total hafa öll sóst eftir einkaleyfum į nżlegum olķuleitarsvęšum ķ nįgrenni Ķslands, var ekkert žeirra žįtttakandi ķ žeim umsóknum sem nś bįrust um Drekasvęšiš. Og er žó śtbošiš nśna bśiš aš eiga sér langan ašdraganda og hefur vęntanlega veriš kynnt afar vel bęši ķ Aberdeen, Houston, London, Moskvu, Stavanger og fleiri mikilvęgum olķumišstöšvum heimsins.

Oil-Ocean-Guardian-rig-1

Forstjóri Orkustofnunar hefur sagt opinberlega aš umsóknirnar nśna um einkaleyfi į Drekasvęšinu séu framar björtustu vonum. Af žeirri įstęšu einni viršist ólķklegt aš stofnunin hafni öllum umsóknunum. Lķklegra viršist aš a.m.k. eitt einkaleyfi til rannsókna og vinnslu verši veitt og jafnvel fleiri. Aš vķsu viršist sem umsękjendurnir séu į mörkum žess aš uppfylla lagalegu skilyršin til aš öšlast einkaleyfi. En mögulega mun Orkustofnun stilla kröfum sķnum ķ hóf žegar hśn metur hversu mikiš fjįrhaglegt bolmagn og hversu mikla reynslu einkaleyfishafi žarf aš hafa til aš hann geti rįšist ķ starfsemi į svęšinu. Og einhver umsękjandi eša umsękjendur fįi žarna einkaleyfi til rannsókna og vinnslu į afmörkušum reitum.

Erfitt er aš fullyrša hvort umsókn Faroe Petroleum eša Valiant sé įlitlegri. Aš vķsu viršist Valiant hafa sįralķtiš handbęrt fé til taks og aš žvķ leyti vera veikari kandķat en FP. Į móti kemur aš mešal hluthafa Valiant eru sterkir fjįrfestar, sem gętu sennilega lagt félaginu til umtalsvert meira hlutafé. Kannski fį bįšar žessar umsóknir brautargengi hjį Orkustofnun? Umsóknin frį Eykon Energy viršist aftur į móti vera śt śr myndinni; žaš hafa a.m.k. enn engar fréttir borist af alvöru olķufélagi sem eigi ašild aš žeirri umsókn. Žaš kann aušvitaš aš breytast og varla įstęša fyrir ašstandendur Eykons aš pirrast yfir žvķ aš Orkubloggarinn skuli ekki enn taka umsókn žeirra alvarlega.

Sigurd-Fåvnesbane-norge-stamp

Svo er bara aš vona aš menn verši heppnir og aš alvöru tilvonandi Fįfnisbani reynist vera mešal žeirra sem nś sękja um einkaleyfi į Drekanum. Žaš er samt hįlfpartinn eitthvaš bogiš viš žaš ef Statoil ętlar ekki aš vera mešal frumkvöšlanna į Drekasvęšinu. Žetta er nś einu sinni hluti af hafsvęšinu milli Ķslands og Jan Mayen, žar sem Ķslendingar og Noršmenn eiga gagnkvęm réttindi skv. sérstökum žjóšréttarsamningi rķkjanna. Og sjįlfir hafa Noršmenn aš undanförnu veriš aš horfa til žess aš byrja aš leita aš olķu og gasi ķ lögsögu sinni sušur af Jan Mayen.

Žess vegna er lķka svolķtiš erfitt aš skilja af hverju ķslensk stjórnvöld hafa ekki leitaš eftir meira samstarfi viš Noršmenn um śtbošiš. Meš hina geysimiklu reynslu Noršmanna ķ huga, hefši hugsanlega veriš mun farsęlla aš hafa žarna nįnara samstarf eša jafnvel sameiginlegt śtboš į svęšinu. Žó ekki vęri nema sökum žess aš žį hefši kynning į svęšinu sennilega oršiš miklu meiri heldur en unnt var meš žeim takmarkaša mannafla og žvķ litla fé sem Orkustofnun hefur til svona verkefna.


« Sķšasta fęrsla | Nęsta fęrsla »

Bęta viš athugasemd

Ekki er lengur hęgt aš skrifa athugasemdir viš fęrsluna, žar sem tķmamörk į athugasemdir eru lišin.

Innskrįning

Ath. Vinsamlegast kveikiš į Javascript til aš hefja innskrįningu.

Hafšu samband