Nżjasta eyšimerkuręvintżriš

Khurais! Bara tilhugsunin ein um hįtęknivędda "snįkana" undir eyšimörkinni fęr Orkubloggarann til aš titra af spenningi. Jį -Khurais kallar bęši fram gęsahśš og skrķtna tilfinningu ķ brjóstkassanum. Tilfinningu sem mašur veit ekki hvort er skyldari hrolli eša sęlu.

ghawar_dying_959312.jpg

Žó svo Ghawar skili Sįdunum ennžį stöšugum megamörgum 5 milljón tunnum af olķu į dag, vita žeir eyšimerkurljśflingarnir aš risalindirnar ķ Ghawar munu ekki endast til eilķfšar. Žeir vilja heldur ekki ofbjóša Ghawar og segjast - af sinni einstöku smekkvķsi - umgangast lindina eins og unga, viškvęma stślku. Sętt af žeim

Einmitt žess vegna įkvįšu Sįdarnir fyrir fįeinum įrum aš leggjast ķ einhverju mestu olķufjįrfestingu allra tķma. Til aš geta višhaldiš framleišslugetu sinni og jafnvel aukiš hana umtalsvert töldu Sįdarnir įriš 2002 aš tķmabęrt vęri aš nįlgast svarta gulliš ķ Khurais. Og héldu žar meš ennžį lengra innķ óravķšįttur eyšumerkurinnar - inn ķ hina geggjušu sandaušn sem einkennir žetta feikistóra land kameldżrsins. Til žess m.a. aš geta višhaldiš ęskublóma Ghawar sem lengst.

khurais_map_959313.jpg

Žetta er ekki neitt smįverkefni. Khurais er  hvorki meira né minna en stęrsta olķufjįrfesting ķ sögu rķkisolķufélagsins Saudi Aramaco - sem er vel aš merkja langstęrsta olķufélag heims. Į fįeinum įrum hafa framkvęmdirnar ķ Khurais gleypt litla 10 milljarša dollara og slį žar meš flest annaš śt sem gert hefur veriš ķ olķuišnašinum til žessa. Og nś er komiš aš žvķ aš olķan ķ Khurais, sem fram til žessa hefur legiš sofandi undir sandsteinslögunum į rśmlega 1.5 km dżpi, streymi upp į yfirboršiš.

Aš vķsu hefur nokkur olķuvinnsla įtt sér staš ķ Khurais allt frį įttunda įratug lišinnar aldar, enda er meira en hįlf öld lišin frį žvķ menn įttušu sig į aš žarna leyndist mikil olķa. En žaš var ekki fyrr en eftir aldamótin aš Sįdarnir įkvįšu aš tķmi vęri kominn į aš hefja stórfelldar framkvęmdir ķ Khurais og opna flóšgįttirnar; gera Khurais aš einni sęrstu olķuuppsprettu heims meš framleišslu upp į 1-2 milljónir tunna į degi hverjum. Khurais ein į sem sagt aš skila jafnmikilli framleišslu eins og allar olķulindir Katar til samans gera ķ dag - eša Nķgerķu svo annaš dęmi sé tekiš. Eru žessi tvö rķki žó mešal allra mestu olķuśtflytjenda veraldar. En blikna ķ samanburši viš risalindirnar ķ Saudi Arabķu.

oil_giants_top_18_uppsala.jpg

Jį - žaš er af nógu aš taka ķ Kurais. Aš sögn Sįdanna geymir svęšiš heila 27 milljarša tunna af olķu. Sem žżšir aš žetta er einhver allra mesta olķulind sem heimurinn hefur nokkru sinni heyrt af. Žessi eina olķulind er t.a.m. stęrri en öll sś olķa sem enn er ķ bandarķskri lögsögu; sannreyndar olķulindir ķ Bandarķkjunum eru samtals um 21 milljaršar tunna. Svona til aš hafa eitthvaš aš miša viš.

Fram til žessa dags hafa einungis fundist innan viš 20-25 olķulindir svo stórar aš žęr geymi 10 milljarša tunna af olķu eša meira. Žar er aušvitaš risinn Ghawar austan viš Khurais langstęrstur, meš a.m.k. 70 milljarša tunna aš sögn Sįdanna og enn ekki hįlfunnin. Nęst kemur vęntanlega hin makalausa Burganlind ķ Kuwait, meš 45 milljarša tunna af olķu (plśs/mķnus einhverja glįs!). Aš sögn Sįdanna er Khurais ķ hópi meš žessum risalindum - meš 27 milljarša tunna af olķu - og mun žvķ hafa afgerandi įhrif į olķuframbošiš ķ veröldinni til langrar framtķšar.

camels_electricity-lines.jpgDómsdagsspįmašurinn Matt Simmons og żmsir fleiri vefengja reyndar mat Sįdanna į Khurais og segja žį ofmeta framleišslugetuna žar. Vandamįliš er bara aš enginn utan Saudi Aramco hefur undir höndum almennileg gögn um svęšiš. Žess vegna eru skošanir vesęlla Vesturlandabśa um Khurais tómar getgįtur. Sįdarnir hafa a.m.k. séš įstęšu til aš setja tugmilljarš dollara ķ aš byggja upp olķuvinnslu žarna ķ sandhafi Khurais - og hafa varla gert žaš bara aš gamni sķnu. 

Žaš var ķ jśnķ sem leiš (2009) sem fyrsta olķan streymdi frį nżju pķpunum ķ Khurais. Žį voru ekki lišin nema rétt rśmlega fjögur įr frį žvķ hafist var handa viš framkvęmdirnar. Og til aš sannfęra vestriš um unašssemdir Khurais var nokkrum vestręnum fjölmišlamönnum bošiš aš lķta herlegheitin augum.khurais_northwestwells_northern-bottleneck.jpg

Umrętt svęši - sem er ennžį dżpra innķ eyšimörkinni en Ghawar - er alla jafna haršlega lokaš villutrśarfólki śr Vestrinu. Žess vegna höfum viš sįralķtiš af įžreifanlegum gögnum um Khurais. Ķ reynd veršum viš aš lįta okkur nęgja aš styšjast viš gervihnattarmyndir og fįeinar ljósmyndir sem smyglaš hefur veriš hingaš vestur śr žessu sólsteikta vķti, til aš reyna aš įtta okkur į hver raunveruleikinn žarna er. Og žaš getur samt aldrei oršiš neitt nema getgįtur.

Sjįlfir segja žeir Ali al-Naimi, olķumįlarįšherra Sįdanna,og félagar hans aš olķan ķ Saudi Arabķu sé dįsamleg gjöf frį Guši. Svęšiš sem geymir hiš gušlega svartagull og kennt er viš Khurais er ķ reynd žrjįr olķulindir; Khurais, Abu Jifan og Mazalij. Žar af er sjįlft Khurais-svęšiš stęrst, en samtals nį žessar olķulindir yfir um 5 žśsund ferkm žarna ķ steikjandi sandaušninni.

khurais_sandstorm_2.jpg

Svęšiš er um 250 km sušvestur af Raušahafsströnd olķuborgarinnar Dharan og 300 km sušaustur af höfušborginni Riyadh og er ekki beint ašgengilegt. Žaš er ekki bara hitinn, fjarlęgšin og gljśpur sandurinn sem gerir Khurais óašgengilegt. Žarna geysa oft geggjašir sandstormar, sem gera mannlegt lķf nįnast óbęrilegt.

En meš hękkandi olķuverši og ótrślegum framförum ķ tölvustżrši vinnslutękni er olķan ķ Khurais loksins oršin raunveruleg. Ętli menn aš skoša lindirnar ķ Khurais er nęrtękast aš fljśga til höfušborgarinnar Riyadh og taka svo rellu žašan aš litlum flugvelli sem kallast Pump Station 3. Žašan ökum viš svo um 50 km leiš, fram hjį nokkrum einmana olķuborum ķ sandinum, en athygli okkar beinist jafnvel enn frekar aš kamelhjöršunum sem žarna mį vķša sjį reika um gulleitt sandhafiš.

khurais_constructions.jpg

Svo birtast herlegheitin; risa sem hillingar upp śr sandinum. Sannkallašir jįrnkastalar nśtķmans umluktir giršingum og öryggishlišum, enda eru olķumannvirki Sįdanna ętķš ķ sigti Al Kaķda og fleiri hryšjuverkamanna, sem įlķta yfirvöld ķ Saudi Arabķu mešreišarsveina bęši žess Svarta ķ Nešra og Bandarķkjanna (sem ķ žeirra huga er vķst eitt og hiš sama).

Loks erum viš komin ķ gegnum öll öryggishlišin og erum innan um žśsundir verkamanna, stįlbita og risastórra steypumannvirkja, sem erfitt er aš gera sér grein fyrir hvaša tilgangi žjóna. Svo umfangsmiklar eru žessar framkvęmdir aš žęr hafa t.d. sķšustu įrin haft umtalsverš įhrif į stįlverš ķ heiminum, vegna eftirspurnarinnar frį Khurais.

saudi-arabia-gas-flare_empty_quarter.jpg

Jafnvel ennžį flottari eru grķšarstór rörin, sem flytja į hverjum sólarhring milljónir lķtra sjó 250 km austan frį Dhahran viš strönd Persaflóans. Į hverjum sólarhring er allt aš 2 milljónum tunna af sjó (meira en 200 milljónum lķtra eša meira en 200.000 rśmmetrum af sjó) dęlt nišur ķ borholurnar til aš žvinga olķuna upp į yfirboršiš. Sjįlf olķan er į um 1,5 km dżpi og er žar undir mjög litlum žrżstingi. Žess vegna er nįnast śtilokaš aš nį henni upp nema meš ašstoš sjįvar, sem er ešlisžyngri og žrżstir olķunni žvķ upp. 

En viš erum į leiš til Khurais  ķ ljósbrśnum Hummer-jeppa og erum komin ķ gegnum sķšasta öryggishlišiš. Hingaš og žangaš standa hvķnandi gaslogar upp śr strompum og borturnum. Eftir stķft feršalagiš er gott aš stiga śt śr jeppanum, jafnvel žótt 50 stiga hitinn skelli žį į hörundi manns. Reyndar fer hitinn žarna nęstum nišur ķ frostmark yfir nóttina, žannig aš dęgursveiflan er lauflétt.

khuraisi-olfeild-11.jpg

Jį - viš erum komin ķ eina mestu Paradķs olķuišnašarins og segja mį aš sum mannvirkin minni okkur meira į geimskip śr vķsindaskįldsögum en jaršleg fyrirbęri. Viš erum komin aš hjartanu ķ Khurais, žar sem m.a. tveggja km langur vinnsluskįli geymir tękin sem skilja gas, salt og vatn frį olķunni.

Žašan fer olķan beinustu leiš vestur til Raušahafsins, eftir ķ leišslunni sem liggur ķ žveröfuga įtt viš žį sem flytur Persaflóa-sjóinn ķ borholurnar ķ Khurais. Žar er svo gumsinu jafnóšum dęlt um borš ķ risaolķuskip, sem sigla meš herlegheitin um sjóręningjaslóširnar į Aden-flóa. Fylgst er meš hverju einasta skipi og hverjum einasta olķusnįk į risastórum tölvuskjįm ķ ašalstöšvum Saudi Aramco, śr hundruša km fjarlęgš austur ķ Dahran. Og ef Guš lofar nęr olķan loks alla leiš til Rotterdam, Osaka eša Amerķku. Um leiš streyma dollaramilljaršarnir stanslaust inn į bankareikninga Sįdanna śt um veröld vķša. Heimur arabķsku olķunnar er svo sannarlega ęsilegri en nokkur reyfari.

khurais_worker_3.jpgŽarna į svęšinu kennt viš Khurais hafa samtals um 30 žśsund kófsveittir austurlenskir verkamenn unniš į 10 tķma vöktum ķ fjögur įr, viš aš reisa einhverja alfullkomnustu olķuvinnslu ķ heimi. Viš sjįum reyndar ašeins mannvirkin ofanjaršar, en vitum aš ofanķ sandinum hlykkjast borarnir eins og snįkar ķ gegnum jaršlögin og sandsteininn. Žessu er öllu fjarstżrt frį įšurnefndri tölvumišstöš Saudi Aramco viš Persaflóann. Allt er žetta meira ķ ętt viš vķsindaskįldsögu en raunveruleikann.

Eftir aš hafa teygt śr okkur og svipast ašeins um er okkur bošiš ķ einn veitingaskįlann, žar sem okkar bķšur rjśkandi lambakjöt og żmsar ašrar arabķskar kręsingar. Mešan viš mötumst er okkur sagt frį žessu nżjasta ęvintżri ķ eyšimörkinni; m.a aš alls séu žarna sautjįn olķuborar, sem hafi nś žegar boraš helminginn af žeim u.ž.b. 400 brunnum sem koma til meš aš verša į svęšinu. Žar af eru um 100 holur sem žjóna žeim tilgangi einum aš vera rįsir fyrir gķgantiskt magn af sjó, sem žar er dęlt stanslaust nišur allan sólarhringinn įriš um kring.

khurais_construction.jpg

Jį - Khurais er risadęmi. Og Sįdarnir geta veriš įnęgšir meš žaš. En žetta er samt allt önnur veröld en sś sem žeir hafa lifaš viš fram til žessa. Olķan sem žarna er žrżst  upp į yfirborš eyšimerkurinnar undan sandaušninni ķ Khuras er sko ekkert 2ja dollara stöff, eins og gömlu risalindir Sįdanna ķ Ghawar og vķšar. Žessi vinnsla er margfalt dżrari. En hśn er engu aš sķšur sennilega talsvert langt frį žvķ aš kosta jafn ógesslega mikiš eins og t.d. olķusandsulliš vestur ķ Alberta ķ Kanada - sökum žess hversu magniš žarna er grķšarlegt. Žetta ętti m.ö.o. aš vera alveg bullandi góšur bisness, mešan olķutunnan er yfir 70 dollara.

saudi-aramco-technology.jpgSjįlfir segja Sįdarnir aš Khurais sanni aš allt peak-oil-tališ sé bara kjaftęši; nóg sé af olķu handa heiminum öllum um óraframtķš. En žó svo Ali al-Naimi og vinir hans viršist alltaf sigurvegararnir ķ heimi olķufķknar okkar s.k. vitiborinna manna į Vesturlöndum, er Khurais samt ennžį meira tįkn um žaš aš ódżra olķan er aš renna sitt skeiš į enda. Hvorki Sįdarnir né ašrir geta lengur stungiš nišur röri į nżjum staš ķ sandinn og horft į olķuna spżtast sjįlfkrafa upp - fyrir minni kostnaš en 2 dollara pr. tunnu.

Ķ stašinn er runnin upp tķmi hinnar rįndżru olķuvinnslu, žar sem ekkert er til sparaš til aš kreista hvern einasta dropa upp śr išrum jaršar. Żmist meš žvķ aš hreinlega bręša olķuna śr kanadķska olķusandinum vestur ķ Alberta eša beita hįtęknivęddum, fjarstżršum borsnįkum til aš žefa uppi olķupollana 1500 metra undir glóandi sandyfirborši eyšimerkurinnar ķ Saudi Arabķu. Žaš er ennžį enginn skortur į olķu - en žaš er aš verša ę dżrara aš sękja hana. Kannski best aš drķfa sig į bensķnstöš og fylla Land Roverinn... mešan žar er enn tekiš viš ķslenskum krónum.

 


« Sķšasta fęrsla | Nęsta fęrsla »

Athugasemdir

1 identicon

Žetta magn af sjó sem žeir dęla nišur ķ eyšimörkina getur žaš haft įhrif į yfirborš sjįvar til lengri tķma litiš og mun sjórinn losna viš saltiš žarna nišri og verša uppspretta vatns eftir einhvern x tķma

Gušmundur Ingi Kristinsson (IP-tala skrįš) 14.2.2010 kl. 16:54

2 Smįmynd: Ketill Sigurjónsson

Ekki hugmynd. Spurning hvaš arabķsku lögin um umhverfismat segja?

http://www.pme.gov.sa/en/env_regul.asp

;)

Ketill Sigurjónsson, 14.2.2010 kl. 17:48

3 identicon

Žetta hefur engin įhrif į yfirboršsstöšu sjįvar svo aš neinu nemi. Ef boriš er saman žaš magn af olķu sem į aš dęla śr jöršu vs heildarrśmmįl heimshafanna žį er žetta brota brot.

Žaš vatn sem finnst ķ olķulindum er oft mjög rķkt af natrķum og klór lķkt og sjór "oilfield brines" žar sem žaš eru žau efni sem ekki falla ekki aušveldlega śr vatni og mynda steindir. Svo eru svona olķulindir oftast mjög vel einangrašar jaršfręšileg žannig aš sjórinn į eftir aš sitja žarna ķ holrżminu ķ staš olķunnar. En žaš er einmitt žessi einangrun sem veldur žvķ aš olķan hefur safnast žarna upp en ekki flętt burt meš sprungum eša öšrum jaršmyndunum. Žess vegna eru menn lķka mjög spenntir yfir žvķ aš farga koltvķsżring nišur ķ gamlar olķulindir žvķ žar sem žęr gįtu haldiš olķu og gasi ķ milljónir įra ętti aš vera lķtil hętta į žvķ aš CO2 gasi sleppi śt aftur.

Siguršur Markśsson (IP-tala skrįš) 14.2.2010 kl. 20:45

4 identicon

Jį Sįdarnir žurfa aš hafa miklu meira fyrir hlutunum nśna en įšur fyrr. Ennžį eru žeir aš fį langmest af sinni olķu śr eldgömlum olķulindum sem eru reyndar engar venjulegar olķulindir. Svo mį ekki gleyma aš žeir nota sķfellt meira af sinni olķu sjįlfir. Žjóšin er mjög ung og fer hratt fjölgandi. Lķfskjör eru t.d. ekki jafn góš žar og fyrir nokkrum įratugum.

Svo vil ég benda į žetta vištal viš fyrrum yfirmann Saudi Aramco frį 2007. Hann heldur žvķ fram aš heimurinn sé į barmi hįmarksframleišslu žótt hann vilji ekki nota oršiš peak oil og žaš žaš verši mjög erfitt aš auka framleišslu nema mjög miklum kostnaši. Sjį mį vištališ hérna:

http://www.globalpublicmedia.com/transcripts/2851 

Annars held ég aš peak oil sé fullgild kenning. Eina spurningin er hvenęr viš nįum hįmarksframleišslu. Ķ žessu samhengi bendi ég t.d. į orš yfirmanns Total franska olķurisans um aš hįmarksframleišsla į olķu verši 89 milljónir tunna į dag. Sjį mį hér:

http://www.ft.com/cms/s/0/d25b8d2c-fb97-11dd-bcad-000077b07658.html?nclick_check=1 

Ég held aš Ķslendingar verši aš fara gera einhverja įętlun varšandi žetta og koma t.d. fiskiskipaflotanum į innlent eldsneyti ef žaš er mögulega kostur. Viš getum ekki tekiš įhęttuna aš viš getum alltaf fengiš ašgang aš orku į góšum kjörum. 

Pįll F (IP-tala skrįš) 14.2.2010 kl. 22:05

5 Smįmynd: Ketill Sigurjónsson

Mjög góšir punktar. Žaš varš lķka allt vitlaust ķ bransanum žegar al-Huseini lét hafa žetta eftir sér.

Sjįlfur hallast ég reyndar aš žvķ aš heimurinn nįi hįmarkseftirspurn eftir olķu, įšur en bera fer į minnkandi framboši. En žaš er ekkert vit aš miša allt viš aš svo vel fari. Žess vegna ęttu ķslensk stjórnvöld tvķmęlalaust aš marka sér orkustefnu, sem mišast viš aš hér verši skipum og bķlum komiš į ašra orkugjafa. Sennilega munu brįtt koma fram tęknilausnir ķ žessa įtt. Vandinn er bara aš žęr munu ekki endilega henta hagsmunum Ķslands. Viš eigum vatnsafl og jaršvarma, en śtķ heimi horfa menn meira til sólarorku og vindorku. Og mér žykir lķklegast aš samgöngueldsneyti framtķšarinnar verši e.h.k. etanól (unniš śr bešmi eša žörungum) - og rafbķlatęknin verši undir. Į Ķslandi gęti aftur į móti rafmagn eša vetni veriš betri lausn. Viš erum sem sagt kannski svolķtiš į skjön viš flest önnur rķki!

Ketill Sigurjónsson, 14.2.2010 kl. 22:37

6 Smįmynd: Vilhjįlmur Įrnason

Ég skildi peak oil kenninguna einmitt žannig aš bestu lindirnar sem vęri ódżrt aš nį ķ vęru aš verša fęrri og minni. En žaš vęru til lindir sem erfišara og kosnašarsamara yrši aš nį ķ.

Vilhjįlmur Įrnason, 14.3.2010 kl. 02:43

7 Smįmynd: Ketill Sigurjónsson

"Peak Oil" tįknar ķ raun bara žann tķmapunkt žegar olķuframleišsla ķ heiminum nęr hįmarki. Į įn tillitst til žess frį hvers konar lindum olķan kemur og įn tillits til žess hvaš olķuvinnslan kostar. Enginn veit hvenęr Peak Oil er nįš fyrr en komiš er vel fram śr žessum tķmapunkti. Olķuvinnsla ķ heiminum mun sķšast hafa slegiš metiš 2008. Nś er bara aš sjį hvort žaš met veršur slegiš aftur. Eša hvort Peak Oil sé nįš!

Ketill Sigurjónsson, 14.3.2010 kl. 10:23

Bęta viš athugasemd

Ekki er lengur hęgt aš skrifa athugasemdir viš fęrsluna, žar sem tķmamörk į athugasemdir eru lišin.

Innskrįning

Ath. Vinsamlegast kveikiš į Javascript til aš hefja innskrįningu.

Hafšu samband