Nżįrsskaup og "Colombia"

Er ekki alveg naušsynlegt aš slį į örlķtiš létta strengi svona ķ upphafi nżs įrs?

Žį er fįtt betra en aš rifja upp hiš ómótstęšilega įramótablaš Markašarins viš įramótin 2006/2007Markašurinn var (og er) višskiptakįlfur Fréttablašsins. Ķ dag ętlar Orkubloggarinn aš glugga ašeins i žetta magnaša eintak blašsins. Sem į forsķšunni skartaši žessari lķka fķnu mynd af manni įrsins. Aš mati Markašarins. Sį var Hannes nokkur Smįrason:

markadurinn-2006-2007-5.png

"Hannes Smįrason er mašur įrsins 2006 aš mati dómnefndar Markašarins. Hann fór inn ķ žetta įr meš żmsar hrakspįr į bakinu og efasemdir um stefnu, en kemur śt śr žvķ meš innleystan hagnaš fyrir į fimmta tug milljarša og meš eitt öflugasta fjįrfestingarfélag ķ Evrópu sem getur fjįrfest fyrir 200 milljarša króna."

Žvķ mišur fann Orkubloggarinn hvergi žarna ķ umręddu blaši Markašarins hvaša öndvegisfólk žaš var sem sat ķ dómnefndinni, sem valdi Hannes Smįrason sem mann įrsins. Kannski best fyrir žaš sjįlft aš halda nöfnum sķnum leyndum.

En greinin heldur įfram į žessum brįšskemmtilegu og jįkvęšum nótum: Umręšan į įrinu um ķslenska fjįrfesta og fjįrmįlakerfiš var į tķšum ósanngjörn og illa ķgrunduš. Skrifar blašamašurinn og vitnar svo ķ Hannes: „Žetta var svona slagoršaumręša žar sem menn mįlušu skrattann į vegginn. Žessi umręša var óvęgin og hörš, en žaš sem er merkilegast viš hana er aš žaš komu eiginlega allir sterkari śt śr henni."

Žarna eru Hannes og Markašurinn aš vķsa til neikvęšrar umfjöllunar um ķslenskt višskiptalķf į įrinu 2006 frį t.d. Danske Bank og einhverjum leišindapśkum hjį bandarķskum bönkum. Til upprifjunar skal nefnt aš į fyrri hluta 2006 skall į žaš sem nś er nefnt fyrri bankakreppan. Žegar ķslenskum bönkum reyndist allt ķ einu erfitt aš fį lįnaša peninga ķ śtlöndum til aš endurfjįrmagna sig.

markadurinn-2006-2007-4.png

En sama įr birtist svo vķšfręg skżrsla žeirra Frederics Mishkin og Tryggva Žórs Herbertssonar (sem sķšar varš forstjóri Askar Captal žeirra Wernerbręšra og talar nś į Alžingi fyrir žvķ aš rķkisstjórnin taki rįšin af Landsvirkjun og virki ķ hvelli fyrir įlver į Hśsavķk). Žetta var skżrslan sem hvķtžvoši ķslenskt višskiptalķf og um hana segir Markašurinn oršrétt:

"Ķ byrjun maķ [2006] kom svo einnig śt skżrsla Frederics Mishkin hagfręšiprófessors viš Colombia-hįskóla [sic] ķ Bandarķkjunum, žar sem hann sagši ķslenskt hagkerfi standa traustum fótum. Višskiptarįš hafši fališ Mishkin aš kanna stöšu efnahagslķfsins og nišurstašan var skżrsla sem hann skrifaši meš Tryggva Žór Herbertssyni, forstöšumanni Hagfręšistofnunar. Mishkin vķsaši algjörlega įbug kenningum um yfirvofandi kreppu. Mishkin var sķšar į įrinu tekinn inn ķ hóp sešlabankastjóra ķ Bandarķkjunum og er žaš til marks um žį viršingu sem hann nżtur ķ heimi hagfręšinnar, enda talinn ķ hópi fęrustu sérfręšinga į sķnu sviši."

Nś segja reyndar sumir aš žessi alręmda skżrsla hafi veriš rituš af Tryggva Žór einum. En "vesalings" Mishkin situr uppi meš aš hafa pįraš nafn sitt undir kjaftęšiš. Kalltuskan - žessi ótrślega skżrsla į lķklega eftir aš fylgja honum eins og skugginn um aldur og ęvi, sbr. t.d. umfjöllun į vef Financial Times. Męli meš žvķ aš lesendur horfi į vķdeó-innslagiš žar.

glitnir_smart_banking_1051272.gif

Ķ įšurnefndu vištali ķ Markašnum kom Hannes Smįrason inn į fjįrmögnun Glitnis og annarra ķslenskra banka. Og sagši ķ žvķ samband: "Žaš er hins vegar afar merkilegt aš sjį aš bankarnir eru bśnir aš fjįrmagna sig ķ botn, meš miklu meira lausafé og standa mun betur en žeir geršu ķ upphafi įrs... Viš höfum góšan ašgang aš alžjóšlegum fjįrmįlamarkaši og ef viš rįšumstu ķ stórverkefni, žį getum viš fengiš til lišs viš okkur stóra erlenda banka."

Žannig talaši forstjóri FL Group ķ įrslok 2006. Ekki veit Orkubloggarinn hvaš snjallir višskiptamenn eiga viš meš frasanum aš "fjįrmagna sig ķ botn". En tuttugu mįnušum sķšar var žetta allt oršiš gjaldžrota.

Svo komu lokaoršin ķ vištalinu sem eru aušvitaš snilld: Viš žurfum aš vera snišug til žess aš geta haldiš įfram aš vaxa įn žess aš breytast ķ bresk eša skandinavķsk félög og missa viš žaš sérstöšu okkar. Hins vegar ef menn stķga įkvešin skref hér varšandi reglur og skattaumhverfi žį er engin įstęša til aš ętla annaš en aš viš getum haldiš įfram. Viš erum rétt aš verša žekkt ķ alžjóšlegum fjįrfestingarheimi, en žaš į algjörlega eftir aš nżta žann möguleika aš gera Ķsland aš spennandi fyrirtęki fyrir fjįrmįlafyrirtęki og banka.

markadurinn-2006-2007-2.png

Jamm - sumir įlķta aš viš "žurfum aš vera snišug". Og kannski ekkert aš vera aš reka fyrirtękin hér į Klakanum góša eins og einhver skandķnavķsk félög. Aušvitaš alveg skelfilegt aš fylgjast t.d. meš öllum rotgrónu dönsku stórfyrirtękjunum, sem ekki kunna aš taka almennilega įhęttu ķ anda Vegas. Hannes og félagar žurfa lķka endilega aš kenna Danskinum aš veita lįn til višskiptaklķkunnar vešlaust og helst lķka įn undirritunar.

Umrętt įramótablaš Markašarins er stśtfullt af meiru įmóta rausi frį öšrum forkólfum ķslensk višskiptalķfs. Rétt aš hafa hér hlekk į blašiš, en athugiš aš žetta er nokkuš žungt pdf-skjal. Žaš er samt vel žess virši aš hlaša žvķ nišur; lesningin er hrein veisla fyrir kjįnahrollinn. Jón Įsgeir var kokhraustur og sagšist bara vera rétt aš byrja. Og annaš eftir žvķ. Af öllum višmęlendum blašsins var ašeins einn einasti mašur sem męlti višvörunarorš. Sį var žįverandi forstjóri Marel, Höršur Arnarson, sem nś er forstjóri Landsvirkjunar.

Jį - į įrunum 2005-2008 žandist "ķslenska efnahagsundriš" śt nįnast hömlulaust en įn innistęšu. Sorglegast er samt hvernig sum opinber fyrirtęki létu lķka sogast meš. Lķklega er Orkuveita Reykjavķkur žar eitt besta dęmiš.

gudmundur-thoroddsson-rei-2.jpg

Allt fram į sķšustu dagana fyrir hrun stęršu stjórnendur Orkuveitunnar sig af glęstum sigrum. Žrįtt fyrir żmsar višvörunarraddir um aš hinn mikli lįsbogi ķslensks efnahagslķfs vęri meš veikan streng, įkvaš Orkuveita Reykjavķkur aš rįšast ķ nżjar stórframkvęmdir meš tilheyrandi aukinni skuldsetningu. Jafnvel svo seint sem sumariš 2008 voru geršir stórir samningar um kaup į vélasamstęšum ķ nżjar virkjanir į Hengilsvęšinu, žrįtt fyrir aš verulegar blikur vęru į lofti. Hvorki ęšstu rįšamenn stjórnvalda né opinberra stofnana eša -fyrirtękja virtust sjį įstęšu til aš staldra viš né hugleiša aš žaš sem fer mjög hratt upp kemur oft lķka ansiš hratt nišur.

Af žessu tilefni er vert aš rifja upp ummęli žįverandi forstjóra Orkuveitunnar ķ hinu alręmda įramótablaši Markašarins. Žį voru višręšur Orkuveitunnar og Sķmans um sameiningu dreifikerfa sagšar vera į lokastigi. „Žaš er veriš aš hreinsa upp sķšustu innansleikjurnar," sagši Gušmundur Žóroddsson, forstjóri Orkuveitunnar." Skemmtilega aš orši komist?

markadurinn-2006-2007-1.png

Žaš er sérstaklega athyglisvert aš ķ žessu margumrędda flotta eintaki af Markašnum er tvķvegis sagt frį heimsókn Michael Porter til Ķslands žį fyrr um įriš. En ķ hvorugt skiptiš er minnst einu orši į žau orš Porter's aš hér vęru augljós hįskaleg ženslumerki, sem afar mikilvęgt vęri aš bregšast viš įn tafar. Lķklega hefur ritstjóra Markašarins žótt žau ummęli Porter's vera full neikvęš, til aš vera aš rifja žau upp ķ žessu skemmtilega įramótablaši.

En "veislan" hélt įfram enn um sinn. Aš vķsu voru nokkrir leišinlegir efasemdarmenn, sem leist alls ekki į blikuna og žótti eitthvaš meira en lķtiš einkennilegt viš módeliš allt. Losušu sig viš öll sķn ķslensku hlutabréf og greiddu upp fasteignalįnin sķn. En geršu žaš allt ķ hljóši og lęddust meš veggjum, vitandi aš ef žaš fréttist yršu žeir hafšir aš hįši og spotti. Komu sér burt frį hjöršinni og heyršu partżglamriš fjarlęgast... vissulega meš smį söknuši. En stundum er bara alls ekki svo gališ aš fylgja eigin samvisku og eigin hyggjuviti.

 


« Sķšasta fęrsla | Nęsta fęrsla »

Athugasemdir

1 Smįmynd: Žórir Kjartansson

Takk fyrir pistilinn Ketill.  Žessum jólasveinum veršur aldrei nógsamlega nuddaš upp śr ruglinu.

Žórir Kjartansson, 2.1.2011 kl. 18:35

2 Smįmynd: Ketill Sigurjónsson

Takk fyrir žaš, Žórir. Žaš er reyndar ķ tķsku žessa dagana aš segja aš nś eigi bara aš horfa björtum augum fram į veginn. Og helst ekkert aš vera aš bömmerast ķ baksżnisspeglinum. Žetta er kannski satt og rétt. En vonandi gleyma menn ekki samstundis fortišinni og hafa lęrt eitthvaš af henni. Sendi góšar kvešjur til Vķkur.

Ketill Sigurjónsson, 2.1.2011 kl. 19:56

3 identicon

Sęll og takk fyrir žessa skemmtilegu upprifjun. Žaš er nefnilega mjög lęrdómsrķkt fyrir framtķšina aš rifja upp fortķšina. Žaš er altalaš um žessar mundir aš „allir hafi talaš jįkvętt um bankabóluna fyrir hrun“,  žetta nota stjórnmįlamenn sem afsökun fyrir aš hafa ekki brugšist viš. Ég held aš žetta žurfi aš endurskoša og ķ raun og veru sé ég ekki aš margir óhįšir skynsamir menn hafi talaš jįkvętt um žetta hryggšartķmabil. Žeir sem tölušu jįkvętt um įstandiš voru helst eftirfarandi:

  1. Bankamennirnir og fjįrfestarnir sjįlfir
  2. Blašamenn blaša sem vori ķ eign žessara mann. (Fréttablašiš, Morgunblašiš og Višskiptablašiš)
  3. Stjórnarmenn og starfsmenn  nokkurra lķfeyrissjóša sem fjįrfestu ķ vitleysunni og sįtu ķ stjórnum į žeirra vegum og veiddu lax į kostnaš bankanna vķša um heim.
  4. Sérfręšingar sem keyptir vort til aš gefa umsagnir t.d. téšir Frederics Mishkin og Tryggvi Žór Herbertsson, Frišrik Mįr Baldursson og fleiri. 
  5. Stjórnmįlamenn (Žorgeršur, Bjarni Ben, Ólafur Ragnar, og fl..) sem höfšu beina hagsmuni af bólunni, eša nżttu sér hana ķ valdabarįttu.  

Žaš er mjög įnęgjulegt aš nśverandi forstjóri Landsvirkjunar skuli vera sį eini sem varar viš hengifluginu ķ įšurnefndu blaši, gott aš mašur meš slķkt sjįlfsįlit og heišarleika skuli leiša žetta žjóšžrifa fyrirtęki. Žaš er hęgt aš nefna ótalmarga fleiri sem sįu hiš augljósa (og tjįšu sig um žaš) , Gylfi Zoéga, Žorvaldur Gylfason og fleiri hagfręšingar viš HI, Ragnar Önundarson og  nęr allir erlendir hagfręšingar sem ekki voru hér į vegum bankanna, margir lķfeyrissjóšir sem höfšu vit į aš halda sig frį bólunni og töpušu žvķ nęr engu. Žaš er lķka mjög fróšlegt aš lesa blogg (og commenta) Vilhjįlms Žorsteinssonar frį janśar og febrśar 2008 (http://vthorsteinsson.blog.is/blog/vthorsteinsson/entry/408442/) žar sem hann hvetur fjįrfesta til aš halda sig frį hlutabréfum bankanna og fara yfir ķ rķkistryggš og vertryggš bréf sem bušust meš mjög góšri langtķmaįvöxtun, langtum hęrri en lķfeyrissjóšir žurfti samkvęmt reiknigrunni sķnum. Žaš vęri gaman aš gera samanburš į žvķ hversu margir skynsamir og algerlega óhįšir einstaklingar dįšust fyrirvaralaust aš bönkunum į žessum tķma (ķ fljótu bragši man ég ekki eftir neinum, sem ég get fullyrt aš hafi veriš óhįšur fjįrfestunum).  Mig grunar aš af žeim hafi mikill meirihluti varaš viš blekkingunum, enda engar efnislegar forsendur fyrir betri įrangri ķslenskra fjįrfesta (nema menn trśi kenningu ORG um vķkingaešliš). Žessir ašilar voru hinsvegar ekki įberandi ķ glanstķmaritunum eins og žś dregur upp.   

Žorbergur Steinn Leifsson (IP-tala skrįš) 2.1.2011 kl. 20:08

4 Smįmynd: Jón Steinar Ragnarsson

Mischkin fékk 15 milljónir fyrir skįldskapinn.  Hvaš fékk Tryggvi Žór?  Žetta eru opinberar upplżsingar.  Fyrir hvern var skżrslan gerš og hver borgaši? Įtta mig ekki alveg į žvķ.

Annars vęri spennandi aš sjį žessa heimildarmynd, sem myndbrotiš er śr. Inside Job heitir hśn og er margveršlaunuš og var mešal annars į Cannes s.l. įr.  Ekkert heyrt um hana hér.  Wonder why...

Jón Steinar Ragnarsson, 3.1.2011 kl. 06:47

5 Smįmynd: Jón Steinar Ragnarsson

Žetta var annars veršug upprifjun. Takk fyrir hana.  Allt kjaftęši um aš horfa fram į veg en sleppa baksżnisspeglinum er nįttśrlega spuni sem žjónar hrunverjum og engum öšrum. Hljómar eins og aš Nasistar męlist til žess aš hętt verši aš einblķna į helförina og hugi aš framtķšinni.

Viš megum aldrei gleyma žessu og ekki sķst megum viš ekki gleyma žvķ hverjir stóšu aš baki. Ég veit aš Tryggvi Žór og co eru ekki sammįla slķku og kalla žaš fortķšarhyggju, hvaš sem žaš į aš žżša.

Spuninn lifir enn góšu lķfi, enda hefur engu veriš breytt.

Mig langar aš spyrja žig um Vi'šskiptarįšiš. Žennan klśbb, sem stęrši sig af žvķ aš hafa komiš 90% af stefnumįlum sķnum ķ gegnum žingiš ķ góšęrinu. Žar sįtu jś helstu krimmarnir og meira aš segja stjórnmįlamenn. Stefnumiš žeirra var aš auka frelsi ķ višskiptum, auka skattaķvilnanir og liša ķ sundur lögjöfina, svo žeir hefšu frķtt spil.

Er ekki vert aš kķkja į žennan klubb og hverjir rįku erindi žeirra į žingi?  Ég hefši haldiš aš žaš vęri grundvallarrannsókn į žvķ hvers vegna viš höfšum engar varnir eša bremsur, žegar til kom.  Hvernig žetta var hęgt yfirleytt.

Jón Steinar Ragnarsson, 3.1.2011 kl. 07:01

6 Smįmynd: Óskar Žorkelsson

kęrar žakkir fyrir žessa upprifjun Ketill. Ég ętla aš leyfa mér aš setja žetta į fésiš :)

Óskar Žorkelsson, 3.1.2011 kl. 08:32

7 identicon

Frįbęrt!

Sindri (IP-tala skrįš) 3.1.2011 kl. 14:23

8 Smįmynd: Gunnar Th. Gunnarsson

Žorbergur Steinn velur skemmtilega śr, til aš finna blóraböggla. Afhverju segir hann ekki "allir fjölmišlar" męršu śtrįsarvķkingana og ALLIR stjórnmįlamenn lķka, nema žeir ķ VG, sem enginn nennti oršiš aš hlusta į, žvķ žeir voru į móti ÖLLU.

Gunnar Th. Gunnarsson, 4.1.2011 kl. 17:35

9 Smįmynd: Sigurjón Jónsson

Ég er sammįla žvķ aš žaš sé naušsynlegt aš skoša söguna.

Žessi saga er reyndar svo įhugaverš og fręšandi, aš žaš ętti aš bśa til kennslubók sem fjallar eingöngu um uppganginn og hruniš, og gera hana aš skyldulesningu ķ öllum skólum um ókomin įr.

Fólk er fljótt aš gleyma og žess vegna er naušsynlegt aš minna žaš sķfellt į hvernig nokkrir menn gįtu lagt heilt žjóšfélag ķ rśst, og hvernig nokkrir stjórnmįlamenn studdu žį ķ žvķ meš lagasetningum og tómlęti.

Sigurjón Jónsson, 5.1.2011 kl. 11:24

Bęta viš athugasemd

Ekki er lengur hęgt aš skrifa athugasemdir viš fęrsluna, žar sem tķmamörk į athugasemdir eru lišin.

Innskrįning

Ath. Vinsamlegast kveikiš į Javascript til aš hefja innskrįningu.

Hafšu samband