Sušurlandiš til sölu

Sértu strįkur eša stelpa meš meirapróf uppį vasann og smį ęvintżražörf ķ blóšinu, žį er Orkubloggiš meš hugmynd: Eyddu einu įri sušur ķ Įstralķu og komdu svo heim um nęstu jól meš 10 milljónir ISK ķ rassvasanum.

castlemaine_xxxx.jpg

Til aš lįta žetta rętast žarftu einungis aš vinna svona ca. 15 tveggja vikna vaktir undir stżri į einum af stęrstu trukkum heimsins. Žess į milli geturšu t.d. flatmagaš į ströndinni viš Sydney og notiš lķfsins. Ekki amalegt.

Į 2ja vikna fresti er žér skutlaš meš flugvél žvert yfir landiš, žar sem žś klifrar uppķ ofurtrukkinn og keyrir meš rauša jörš frį skuršgröfunum og til skips. Vissulega žarf smį seiglu ķ vaktirnar, sem eru 12 tķmar hver. En eftir vakt mį alltaf skola nišur svona eins og einum ķsköldum Castlemain XXXX og eiga góša stund į barnum įšur en haldiš er til koju.

Jį - į einhverju eyšilegasta horni Įstralķu mį śr órafjarlęgš sjį rykbólstrana stķga upp ķ kjölfar risatrukkana. Žar sem žeir keyra stanslaust allan sólarhringinn meš 300 tonn af raušum jaršvegi ķ hverri ferš!

pilbara-iron-ore-area.jpg

Allt er žetta hluti af kķnverska efnahagsundrinu, sem hefur haft grķšarleg įhrif į daglegt lķf Įstrala. Nįnast óendanleg eftirspurn frį Kķna eftir įströlskum kolum, gasi, mįlmum, śrani og żmsum öšrum hrįvörum hefur valdiš žvķ aš ķ Įstralķu koma menn af fjöllum žegar žeir heyra talaš um kreppu. Enda er Įstralķudollarinn nś mešal žeirra mynta sem mest višskipti eru stunduš meš ķ heiminum. Ašeins bandarķkjadalur, japanskt jen, breskt pund og evra hafa meiri veltu.

australia-se-asia-map.jpg

Žaš hefur veriš hreint magnaš aš fylgjast meš uppganginum ķ Įstralķu. Ekka bara sķšustu įrin fyrir "heimskreppuna" - sem er bara alls ekki aš nį til alls heimsins - heldur lķka žess sem hefur veriš aš gerast žarna į Sušurlandinu mikla sķšustu tvö įrin. Žaš er einfaldlega rķfandi gangur ķ atvinnulķfinu og fįtt sem viršist geta komiš ķ veg fyrir aš góšęriš žar haldist lengi enn.

Efnahagsįstandiš ķ Įstralķu žessa dagana er svo sannarlega afar ólķkt žvķ sem var, žegar Orkubloggarinn dvaldi žar viš sólarstrendurnar dįsamlegu ķ Sydney fyrir rétt rśmum įratug. Žaš var įriš 1998 og įhrif Įsķukreppunnar voru ennžį mjög įberandi. Į leiš sinni til žessa mikla og merka lands ķ sušri hafši bloggarinn haft viškomu ķ Bangkok ķ Taķlandi. Žar stóšu hįlfbyggšir skżjakljśfar lķkt og draugar śt um alla borgina og ennžį langt ķ aš Taķland nęši sér upp śr kreppunni, sem hafši fellt gengi gjaldmišils žeirra um helming. Enda var hęgt aš leyfa sér aš gista žar į lśxushótelum og allt į spottprķs - meira aš segja fyrir Ķslending.

aud-usd-1998-2010_1046558.png

Žegar komiš var til Sydney virtist įstandiš žar vera prżšilegt. En ķ reynd höfšu Įstralir oršiš fyrir miklu höggi. Japan hafši veriš žeirra mikilvęgasti višskiptavinur, en nś var japanska efnahagsundriš bśiš og ekkert virtist blasa viš nema samdrįttur. Efnahagslęgšin ķ Japan olli žvķ aš Įstralķudollarinn snarféll, sem var aušvitaš til góšs fyrir gestinn frį Ķslandi. Žaš er alveg magnaš aš hugsa til žess aš žį fór Įstralķudollarinn nišur ķ hįlfan bandarķkjadal, en ķ dag er gengiš aftur į móti nįnast 1:1! Žaš er svo sannarlega engin kreppa žarna ķ Sušrinu hinu megin į hnettinum.

Rétt um žaš leyti sem Orkubloggarinn kvaddi Įstralķu į steikjandi heitum desemberdegi 1998 fór ępandi uppgangurinn ķ Kķna į skriš. Og į žessum rśma įratug sem lišinn er sķšan žį, hafa višskipti Įstralķu viš Kķna vaxiš frį žvķ aš vera nįlęgt žvķ engin og ķ žaš aš nś fęr Įstralķa um fjóršung allra śtflutningstekna sinna frį Kķna! Vissulega flytja Įstralir lķka mikiš inn frį Kķna, en višskiptajöfnušurinn viš Kķna er žeim samt hagstęšur um tugi milljarša USD. Peningarnir sem sagt streyma frį Kķna og til Įstralķu.

pilbara-truck-2.jpg

Žaš sem Kķnverjar eru aš kaupa svona mikiš ķ Įstralķu žessa dagana er einfaldlega Įstralķa sjįlf. Nįttśruaušlindir.

Įströlsk kol, įstralskt śran og įstralskt jįrn streymir sem aldrei fyrr til Kķna. Hér ķ upphafi fęrslunnar var minnst į jįrngrżtiš sem siglt er meš ķ heilu skipalestunum frį raušum aušnum NV-Įstralķu og til Kķna. Jaršveginum er skóflaš uppį sannkallaša risatrukka sem flytja žaš um borš ķ ofurpramma, sem svo fęra góssiš til Kķna. Og žarna ķ Pilbara-hérašinu er af nógu aš taka. Įętlaš aš aušnin žarna hafa aš geyma um 40 milljarša tonna af žessum jįrnrķka jaršvegi. Ž.a. žau milljón tonn sem nś er siglt daglega meš frį Pilbara og gegnum sundin viš Indónesķu og til Rauša Drekans, munu endast ķ dįgóša stund.

xi-jinping_kevin-rudd_andrew-forrest-ceo-fortscue-metals.jpg

Žarna koma Kķnverjarnir ekki bara fram sem laufléttir kaupendur aš jįrngrżti og öšrum mįlmum og hrįvörum. Žvert į móti hafa kķnversk risafyrirtęki ķ nįmageiranum veriš išin viš aš kaupa upp įströlsk nįmafyrirtęki. Žarna eru į feršinni nöfn eins og Sinosteel (stęrsti jįrninnflytjandi Kķna), kķnverska rķkisfjįrfestingafyrirtękiš  CITIC og Chinalco (eitt stęrsta įlfyrirtęki heimsins). Įstralķumegin eru gamlir kunningjar lesenda Orkubloggsins eins og BHP Billiton og Rio Tinto (sem į m.a. įlveriš ķ Straumsvķk undir merkjum Rio Tinto Alcan).

Stutt er sķšan Chinalco keypti einmitt um 10% hlut ķ Rio Tinto og undanfarna mįnuši hefur Kķnalkóiš veriš aš reyna aš kaupa annaš eins ķ višbót. En nś var bęši įströlskum stjórnvöldum og öšrum hluthöfum Rio Tinto oršiš nóg um - og dķllinn var stöšvašur. Kķnverjarnir tóku žį bara upp žį strategķu aš verša stórir hluthafar ķ einstökum nįmaverkefnum ķ landinu; verkefni sem žeir fjįrmagna meš Rio Tinto og öšrum slķkum fyrirtękjum. Og eru žannig smįm saman aš eignast stóran hlut ķ mörgum stęrstu nįmum Įstralķu, žó svo kaup žeirra ķ įströlsku nįmarisunum hafi veriš stöšvuš - ķ bili. Žar aš auki er Kķna einhver stęrsti kaupandinn aš skuldum Įstrala.

pilbara_gorgon-map.jpg

Utan viš strönd Pilbara liggja svo hinar geggjušu Gorgon-gaslindir, sem nżttar verša til aš framleiša fljótandi gas (LNG) sem siglt veršur meš į risastórum tankskipum til Kķna. Žar er į feršinni fjįrfesting upp į tugmilljarša USD, sem bętist viš allt hitt fjįrmagniš sem streymt hefur ķ nżtingu įstralskra nįttśruaušlinda sķšustu įrin. Bśiš er aš undirrita samning viš Kķnverja um aš žeir kaupi alla framleišsluna nęstu tuttugu įrin. Kannski ekki skrķtiš aš į lišnu įri (2009) hękkaši fasteignaverš ķ Pilbara um meira en 200%.

Įstralir fagna ešlilega góšu įstandi efnahagsmįla. En nśna žegar Kķna stendur aš baki um fjóršungi af öllum śtflutningi frį Įstralķu eru menn farnir aš spyrja hvort žetta geti veriš tvķbent velmegun? Verši stöšnun ķ Kķna er hętt viš aš efnahagur Įstralķu falli eins og steinn. Skyndilegt fall Įstralķudollarans ķ įrslok 2008, žegar Kķna tók lauflétta dżfu, er žörf įminning um žessa ógn.

pilbara-truck-1.jpg

Žeir Įstralir eru lķka til, sem óttast aš efnahagsstyrkur Kķnverjar sé farinn aš hafa óešlilega mikil įhrif į įkvaršanatöku bęši įstralskra stjórnvalda og įstralskra kjósenda. Bįšir žessir hópar hręšast fįtt meira en efnahagslegan samdrįtt og žess vegna er mikil freisting ķ žį įtt aš leyfa Kķnverjum aš fara sķnu fram ķ Įstralķu.

Dęmi um žessa hugsun mį t.d. sjį ķ žvķ žegar vinstri stjórninni ķ Įstralķu mistókst aš innleiša aušlindaskatt ķ landinu fyrir um įri sķšan. Žar ętlušu menn aš fara ekki ósvipaša leiš eins og t.a.m. hefur veriš gert ķ Noregi, enda vitaš mįl aš kolin, jįrniš og śraniš ķ Įstralķu mun ekki endast aš eilķfu og žvķ ęskilegt aš koma į aušlindasjóši. En lobbżismi risafyrirtękjanna stöšvaši žessa tilraun til aš koma į aušlindaskatti - og svo féll stjórnin ķ kosningunum žegar kjósendur refsušu Verkamannaflokknum fyrir aš leyfa ekki bara öllu aš halda įfram meš bensķniš ķ botni. Žaš er jś bara svo gaman aš gefa ennžį meira ķ!

iron-ore-ship.jpg

Og lķfiš gengur sinn vanagang ķ aušnum Įstralķu. Žar sem trukkarnir halda įfram aš flytja įstralskar nįttśruaušlindir til skipa, sem svo sigla meš žęr noršur til Kķna og kynda undir efnahagsuppganginn žar. Žarna eru grķšarlegir tekjumöguleikar fyrir vinnuafl, sem er tilbśiš aš halda į vit vertķšarlķfsins ķ eyšimörkinni raušu og nógir ķsskįpar fyrir bjórinn. Gęti varla betra veriš.

Žó eru žeir til sem ofbżšur atgangur Kķnverjanna viš uppkaup į nįmum og hrįvörum ķ Įstralķu - og reyndar śt um allan heim. En žaš mį lķka spyrja hvort nokkuš sé athugavert viš žaš aš fjölmennasta žjóš heimsins, meš um 20% allra ķbśa jaršarinnar, leitist viš aš festa sér a.m.k. sama hlutfall af aušlindum heimsins? Annaš vęri eiginlega vķtavert gįleysi af hįlfu Kķnverja.

 


« Sķšasta fęrsla | Nęsta fęrsla »

Athugasemdir

1 Smįmynd: Sigurjón Jónsson

Kķnverjar vita hvaš žeir eru aš gera.

žeir sitja į grķšarlegu magni af bandarķskum rķkisskuldabréfum sem žeir vita aš munu falla ķ verši į nęstu įrum vegna paningaprentunar žeirra ķ USApress. Svo fyrir žeim er augljóst hvaš į aš gera, nįkvęmlega sama og knanarnir geršu viš fasteignabréfin sķn, selja drasliš fyrir raunveruleg veršmęti til fólks sem hugsar bara um aš geta keypt kaldan bjór. Svo žegar bjórinn er drukkinn og sólin rķs, žį eiga kķnverjar og kanar landiš og mišin.

Sigurjón Jónsson, 6.12.2010 kl. 22:33

Bęta viš athugasemd

Ekki er lengur hęgt aš skrifa athugasemdir viš fęrsluna, žar sem tķmamörk į athugasemdir eru lišin.

Innskrįning

Ath. Vinsamlegast kveikiš į Javascript til aš hefja innskrįningu.

Hafšu samband