Samningsviljugir Bretar

Bresk stjórnvöld eru áhugasöm um að styðja við uppbyggingu nýrra raforkuvera í Bretlandi og efla raforkutengingar við nágrannalöndin. Þess vegna eru Bretarnir t.d. tilbúnir til að tryggja nýju kjarnorkuveri sem samsvarar um 140 USD/MWst til 35 ára.

Af sömu ástæðu eru Bretar nú að vinna að lagningu tveggja nýrra sæstrengja. Þar er um að ræða 1.000 MW Nemo-Link milli Bretlands og Belgíu og 1.400 MW NSN-Link milli Bretlands og Noregs.

Að auki eru ýmsir aðrir sæstrengsmöguleikar til skoðunar og þ.á m. er sæstrengur milli Bretlands og Íslands. Þar gera Bretar ráð fyrir um 800-1.200 MW streng. Sá strengur er kallaður Ice-Link. Og þar er gert ráð fyrir að rafmagn frá Íslandi njóti sérstaklega ríflegs raforkuverðs. Eins og skýrt kom fram á fundi Bresk-íslenska viðskiptaráðsins í liðinni viku.

Það sem er alveg sérstaklega athyglisvert við orkustefnu Breta og stöðu breskra raforkumála, er að þar í landi hefur sjaldan verið jafn mikil hætta á raforkuskorti eins og nú um stundir. Um þetta hefur mátt sjá mikið skrifað i breskum fjölmiðlum undanfarna mánuði, t.d. í Guardian og hjá BBC.

Þessi áhættusama staða á breska raforkumarkaðnum er líkleg til að styrkja samningsstöðu þeirra sem bjóða Bretum aukinn aðgang að orku. Þetta má líka orða þannig að eins og staðan er þarna í dag, þá hefur líklega sjaldan verið auðveldara fyrir bresk stjórnvöld að réttlæta það fyrir breskum almenningi að mikilvægt sé að tryggja aðgang að meiri orku - jafnvel þó sú raforka kunni að verða dýr. Og þá skipti alveg sérstaklega miklu máli að þetta sé orka sem er þess eðlis að hún sé bæði fyrirsjáanleg og geti mætt snöggum álagsbreytingum.

Með hliðsjón af þessu síðastnefnda er íslensk orka miklu betri kostur en t.d. uppbygging dýrra vindorkuvera utan við bresku ströndina. Sem eru mjög dýr kostur og þar að auki skila þau afar óstöðugri orkuframleiðslu og henta ekki til að mæta snöggum álagsbreytingum. Þarna geta eiginleikar íslenska vatnsaflsins nýst alveg sérstaklega vel.

Í þessu sambandi er athyglisvert að bresk stjórnvöld hafa undanfarið verið að tryggja vindorkuverum út af bresku ströndinni raforkuverð sem samsvarar á bilinu 180-240 USD/MWst. Til samanburðar þá er áhugavert að raforkuverðið sem Norðurál (Century Aluminum) og Fjarðaál (Alcoa) greiða fyrir íslensku raforkuna nú um stundir, er um og undir 15 USD/MWst (að auki greiða álverin svo að sjálfsögðu flutningskostnað og því fá Landsvirkjun og Landsnet nú samtals um og undir 20 USD/MWst frá umræddum tveimur álfyrirtækjum). Þessi samanburður hlýtur að vekja okkur til umhugsunar og vitundar um þau arðsemistækifæri sem orkustefna Breta kann að skapa okkur.

Í dag er óvenju gott tækifæri til að kanna hvort Bretar séu tilbúnir til samninga um raforkuviðskipti við Ísland. Óvíst er að það tækifæri haldist lengi. Vegna þess að eftir því sem bresk stjórnvöld ná fleiri samningum af því tagi sem verið hefur síðustu misserin (vegna sæstrengja og uppbyggingar vindorkugarða og kjarnorkuvers) er sennilegt að hið þrönga svigrúm sem nú er milli framboðs og eftirspurnar á breska raforkumarkaðnum fari batnandi.

Þess vegna væri skynsamlegt að ganga sem fyrst til formlegra viðræðna við Breta um mögulegan sæstreng milli Íslands og Bretlands. Með það að leiðarljósi að ná samningum sem tryggi Íslandi mjög gott (hátt) verð fyrir orkuna og lágmarki um leið áhættu Íslendinga. Eðlilegt er að íslensk stjórnvöld geri það að forgangsmáli að kanna þetta tækifæri til hlýtar.