Viðvarandi offramboð af áli?

Álverð er lágt og gengi álfyrirtækja almennt í takti við það. Þegar horft er til Íslands bitnar þetta á álverinu í Straumsvík. Aftur á móti skiptir þetta lága álverð miklu minna máli fyrir álver Norðuráls (Century Aluminum) og álver Fjarðaáls (Alcoa). Þau njóta þess að raforkuverðið er tengt álverði (um leið og þau njóta lágs verðs á súráli). Í tilvikum þessara tveggja álvera bitnar lágt álverð aftur á móti mjög á raforkusalanum. Sem er fyrst og fremst Landsvirkjun.

Ástandið á álmarkaði núna er sem sagt súrt fyrir álver ÍSAL í Straumsvík (Rio Tinto Alcan). Fyrir það álver skiptir miklu að álverð fari senn að hækka. Og það mun einmitt gerast - ef marka má spár helstu álfyrirtækjanna. Þannig spáir Alcoa því að strax á þessu ári (2016) verði umframeftirspurn eftir áli. Þ.e. að notkunin aukist svo mikið meira en framboðið að það muni minnka álbirgðir verulega. Og verðið þá væntanlega hækka.

Þarna er Rusal sammála Alcoa. En margir eru á allt öðru máli. Þannig álítur framleiðslubróðir þeirra Alcoa og Rusal, norska Hydro, að mikið offramboð af áli sé ennþá í kortunum.

Og þegar litið er til fjárfestingabanka og ráðgjafafyrirtækja virðist sem flestir veðji á áframhaldandi offramboð. Þannig álítur Goldman Sachs að offramboð af áli í ár muni nema um 2,5-3 milljónum tonna. Sem jafngildir um 5% af heimsframleiðslunni.

Ef spá Goldman Sachs gengur eftir, merkir það að offramboð af áli verði hlutfallslega miklu meira en t.d. offramboð af olíu. Ef þetta fer svo, þá eru það afar slæmar fréttir fyrir Landsvirkjun. Og sömuleiðis fyrir HS Orku og ON/OR, sem bæði selja raforku til Norðuráls í Hvalfirði á skelfilega lágu verði.

Fyrst og fremst minnir þetta ástand okkur á mikilvægi þess að dregið verði úr verðtengingu við álið í raforkusamningunum hér. En þeir samningar eru því miður sjaldan lausir. Þess vegna er mjög mikilvægt að grípa tækifærið þegar þeir losna, til að ná fram slíkum breytingum. Eins og núna þegar orkusamningar Norðuráls renna út hver af öðrum á komandi árum.

Um leið þurfa íslensku orkufyrirtækin að huga vandlega að því að fjölga eggjunum í viðskiptamannakörfum sínum. Og leitast við að minnka hlutfallslega raforkusölu til álvera. Og þannig draga úr áhættu orkufyrirtækjanna. Það er langtímaverkefni, en hvert skref í þá átt er afar mikilvægt. Sú þróun þyrfti að ganga hraðar fyrir sig. Þar reynir auðvitað mjög á markaðsstarf fyrirtækjanna. Þar virðist einhæfnin vera full mikil, sbr. hvernig þau virðast öll undanfarið hafa verið að horfa til kísiliðnaðar fyrst og fremst. Þarna þarf að spýta í lófana.