Álverið á Reyðarfirði eitt síðasta nýja álverið?

Mikil og vaxandi álframleiðsla í Kína hefur umturnað álveröldinni. Ein afleiðing þess er sú að síðustu ár hefur sáralítill vöxtur verið í álframleiðslu utan Kína. Og ef uppbygging nýrra álvera í Persaflóaríkjunum er undanskilin, sést að það er að verða svo til óþekkt að nýtt álver rísi í heiminum (þ.e. utan Kína og Persaflóans). Þess vegna er mjög lítil aukning í álframleiðslu utan Kína og ennþá síður utan Kína og Persaflóaríkjanna.

Þetta sést nokkuð glögglega á grafinu hér til hliðar. Þar er greint á milli álframleiðslu í Kína annars vegar og utan Kína hins vegar. Ef álframleiðsla í Persaflóaríkjunum væri einnig tilgreind sérstaklega á grafinu, sæist ennþá skýrar hversu álframleiðsla í heiminum er stöðnuð (þ.e. framleiðslan utan Kína og Persaflóaríkjanna). Það stafar ekki af stöðnun á eftirspurn eftir áli í heiminum; eftirspurnin eftir áli í heiminum hefur nefnilega farið sífellt vaxandi. Og mun vafalítið gera það áfram. En það er lítill hvati fyrir álfyrirtæki á Vesturlöndum að auka framleiðsluna. Ástæðan er offramleiðsla af áli í heiminum (einkum í Kína). Og að ný álver utan Kína geta ekki keppt við nýju hagkvæmu risaálverin við Persaflóann.

Þess vegna er í reynd líklegast að álfyrirtæki á Vesturlöndum muni á næstu árum leitast við að draga úr álframleiðslu fremur en að auka hana. Það kann jafnvel að verða svo að álver Alcoa á Reyðarfirði, sem hóf starfsemi 2007, verði um langt skeið eitt síðasta nýja álverið í heiminum utan Kína og Persaflóans.

Verst mun þó offramboð af áli og lágt álverð koma niður á raforkufyrirtækjum sem selja orku til álvera á verði sem er tengt við álverð. Lágt álverð kemur t.a.m. illa niður á Landsvirkjun, sem er með samninga af þessu tagi við bæði Norðurál (samningurinn við Century frá 1999) og Fjarðaál (samningurinn við Alcoa frá 2003). Þar skiptir samningurinn við Alcoa sérstaklega miklu máli vegna þess hversu orkumagnið þar er mikið.

Haldist álverð lengi lágt mun þetta álver Alcoa leiða til þess að arðsemi af risavirkjuninni við Kárahnjúka (Fljótsdalsstöð) verði afar slök. Þess vegna er mjög mikilvægt fyrir Landsvirkjun að álverð hækki. Til allrar hamingju var álverðstenging tekin út í nýjum samningi Landsvirkjunar við álver Rio Tinto Alcan í Straumsvík (samningurinn var gerður 2010). Það var afar jákvætt skref því þar með var dregið úr áhættu Landsvirkjunar.

Það skal að lokum tekið fram að þegar upp verður staðið kann orkusamningurinn vegna Fjarðaáls (Alcoa) engu að síður að reynast Landsvirkjun farsæll. En það mun sem sagt ráðast af framtíðarþróun álverðs á næstu áratugum (samningurinn gildir til 2048).

Hver sú þróun verður veit enginn. Og áfram mun verðáhættan hvíla á Landsvirkjun - og tryggja Fjarðaáli áhættulítinn rekstur. Sú ójafna áhætta hlýtur að vekja efasemdir um það að raforkusamningurinn 2003 hafi verið skynsamlegur fyrir Landsvirkjun. En við skulum vona að álverð haldist a.m.k. þokkalega hátt næstu áratugina, þ.a. Kárahnjúkavirkjun reynist prýðilega arðbær. En sú óvissa og áhættan sem samningurinn skapar Landsvirkjun er a.m.k. ekki til þess fallin að auðvelda fyrirtækinu aðgang að hagkvæmu lánsfé til framtíðarverkefna á næstu árum.

Athugasemdir

[Gunnar Th. Gunnarsson, 5.10.2015 kl. 16:35]

Er ekki endurskoðunarákvæði í samningnum við Alcoa eftir 20-25 ár? 

[Ketill Sigurjónsson, 5.10.2015 kl. 17:48]

Jú; það mun vera slíkt ákvæði sem verður virkt á miðjum gildistíma samningsins. En hvergi hefur komið fram hvað felst í því ákvæði nákvæmlega. 

PS: Glöggir lesendur hafa sjálfsagt tekið eftir því að mér fipaðist á lyklaborðinu og því stóð í greininni: „En það mun sem sagt ráðast af framtíðarþróun álverðs á næstu áratugum (samningurinn gildir til 2948).“ Þarna átti að sjálfsögðu að standa 2048.