Kolaiðnaður kaupir þingmenn

Hér á Íslandi barma álfyrirtækin sér undan kolefnisgjaldi sem leggst á þau vegna kolefnislosunar frá álverunum - og samskonar er nú uppi á teningnum hjá bandarískum kolafyrirtækjum.

Fyrir um þremur mánuðum samþykkti stjórn Barack Obama nýjar stjórnvaldsreglur sem gerir fylkjunum skylt að takmarka losun gróðurhúsalofttegunda frá starfsemi innan sinna marka (the Clean Power Plan). Þessar nýju reglur beinast einkum og sér í lagi að raforkuverum sem nota kol til framleiðslunnar. Það kemur því kannski ekki á óvart hversu bandaríski kolaiðnaðurinn hefur undanfarið dælt fé í bandaríska þingmenn, í því skyni að reyna að afnema umrædda ákvörðun Obama-stjórnarinnar.

Meginmarkmið the Clean Power Plan er að árið 2030 hafi Bandaríkin minnkað losun gróðurhúsalofttegunda um 32% miðað við það sem var árið 2005. Og varla var blekið þornað á þessari nýju áætlun, þegar peningaflóðalda bandaríska kolaiðnaðarins skall á þinghúsinu á Capitol Hill. Með þeim afleiðingum að þar hefur hópur öldungadeildarþingmanna síðustu vikur unnið hörðum höndum að því að stöðva þetta verkefni ríkisstjórnarinnar.

Þar eru viðkomandi þingmenn í kapphlaupi við tímann. Þarna skyldi reynt að beita lagaheimild sem heimilar þinginu að stöðva nýjar stjórnvaldsreglur með sérstakri þingsályktun einfalds þingmeirihluta. Skv. viðkomandi löggjöf (Congressional Review Act frá 1996) er gefinn 60 daga frestur til að samþykkja slíka þingsályktun. Og sökum þess að sá 60 daga frestur byrjaði að líða 23. október s.l. (2015) - við birtingu viðkomandi stjórnvaldsreglna - hafa menn verið sveittir að reyna að tryggja nauðsynlegan meirihluta við tillöguna. Til að stöðva „stríð Obama gegn kolum“. Eins og þeir ljúflingarnir kalla the Clean Power Plan.

Og nú í liðinni viku tókst ætlunarverkið; þingsályktunartillagan var samþykkt með 52 atkvæðum gegn 46. En allir vita að Obama mun beita neitunarvaldi gegn tillögunni. Þess vegna virðist þetta stormur í vatnsglasi. En þeir sem best hafa sett sig inn í málið telja að í reynd hafi ályktunin þann tilgang að reyna að draga úr trúverðugleika Bandaríkjastjórnar á loftslagsráðstefnunni sem er að byrja í París eftir fáeina daga. Og að kolaiðnaðurinn bandaríski vonist til þess að þetta muni draga úr möguleikum á að Bandaríkin taki á sig viðtækar skuldbindingar í loftslagsmálum.

Eðli málsins samkvæmt eru öldungadeildarþingmennirnir sem samþykktu tillöguna gegn losunarmarkmiðum Obama-stjórnarinnar fyrst og fremst frá kolafylkjunum. Þarna snérust meira að segja þrír þingmenn demókrata á sveif með repúblíkönum, sem voru öldungadeildarþingmennirnir Joe Manchin frá Vestur-Virginíu (Mountain Mama!), Heidi Heitkamp frá N-Dakóta og Joe Donnelly frá Indiana. Leiðtogi þessarar kolsvörtu þingsályktunar er aftur á móti repúblíkaninn Mitch McConnell frá Kentucky. Sem er einmitt leiðtogi meirihluta repúblíkana í Öldungadeildinni.

Það er svo alveg sérstaklega áhugavert að sjá hversu mikið fé viðkomandi þingmenn hafa fengið frá kolaiðnaðinum. Samkvæmt yfirliti CNBC hafa t.a.m. bæði McConnell og Manchin fengið hátt í hálfa milljón USD í stuðning frá kolafyrirtækjum. Það skal þó skýrt tekið fram að blessaður öðlingurinn hann McConnell er auðvitað alls ekki að berjast fyrir kolafyrirtækin, heldur fyrir kolanámuverkamennina. Eða eins og hann orðar það sjálfur:

Here’s what is lost in this administration’s crusade for ideological purity: the livelihoods of our coal miners and their families. Folks who haven’t done anything to deserve a ‘war’ being declared upon them.

Að lokum má svo nefna að nokkrir demókratar á þingi hafa notað tækifærið til að taka enn eitt skrefið gegn kolafyrirtækjunum. Sem felst í tillögu þeirra um að hækka gjald á slík fyrirtæki sem vinna kol á alríkislandi. Demókratarnir telja eðlilegt að vinnslugjaldið taki mið af þeirri kolefnislosun sem kolabruninn veldur - og telja að við gjaldið skuli bætast e.k. kolefnisskattur. Hvort af því verður mun væntanlega ráðast af því hvort demókratar nái brátt á ný meirihluta á Bandaríkjaþingi.