Ísland græðir miklu meira en Kína

Olíuverð er lágt, OPEC ætlar ekki að draga úr framleiðslu og þess vegna mun olíuverð sennilega lækka enn meira.

Í fjölmiðlum hefur talsvert verið fjallað um þessa ákvörðun OPEC. Sem í fyrirsögn RÚV er kölluð „aðgerðarleysi“. En það er reyndar ekki „aðgerðarleysi“ af hálfu OPEC að halda framleiðslukvótum sínum óbreyttum. OPEC hefur með formlegum hætti brugðist við stöðunni á olíumörkuðum eins og samtökin álíta skynsamlegast. Það er miklu fremur aðgerð fremur en aðgerðarleysi!

Í fréttum RÚV sagði einnig að sumar þjóðir hagnist mikið á lágu olíuverði og mest Kína. Það er jú svo að Kína flytur inn meiri olíu og olíuafurðir en nokkurt annað land (þegar miðað er við nettó innflutning). Þess vegna skiptir lágt olíuverð Kína auðvitað miklu máli.

En það er ekki allskostar rétt að segja að Kína sé það land sem mest hagnist á lágu olíuverði. Olíunotkun í Kína er ennþá afar lítil - þegar litið er til fólksfjölda. Flest vestræn ríki eru miklu stærri nettó innflytjendur að olíu og olíuafurðum heldur en Kína, þ.e. miðað við fólksfjölda.  

Þau ríki sem hagnast mest á lágu olíuverði eru lönd sem nota hlutfallslega mikið af olíu - miðað við fólksfjölda - og þurfa að flytja hlutfallslega mest inn af olíu. Helstu dæmin um lönd sem nota hlutfallslega mjög mikið af olíu (og olíuafurðum) og flytja hlutfallslega mikið inn, eru t.d. Belgía, Finnland, Luxembourg, Singapore og Svíþjóð. Og i þessum ljúfa hópi er einnig Ísland. 

Við Íslendingar erum sem sagt sú þjóð sem nýtur þess hvað mest að olíuverð lækki. Vegna þess að við erum einn allra stærsti nettó innflytjandinn á olíu og olíuafurðum - miðað við fólksfjölda. Og þessi þægilega verðlækkun á olíu og olíuafurðum núna sést alveg örugglega á hratt lækkandi verði á bensínstöðvum landsins. Ekki satt?

---------------------------------------

PS: Það flækir reyndar mat á hagnaði Íslendinga af lágu olíuverði að hvergi er framleitt eins mikið af áli eins og hér á Íslandi - miðað við fólksfjölda. Þegar olíuverð lækkar hefur álverð tilhneigingu til að lækka líka. Verðið á stærstum hluta raforkunnar sem seld er til álveranna hér á Íslandi er tengt álverði. Þess vegna er líklegt að lækkun á olíuverði lækki tekjur Landsvirkjunar og annarra orkufyrirtækja hér.

Sökum þess hversu bilaflotinn okkar og fiskveiðiskipin nota mikið af olíuafurðum, eru nettóáhrifin af lækkandi olíuverði engu að síður jákvæð fyrir Ísland. Til að vita nákvæmlega hversu jákvæð áhrifin eru, m.a. að teknu tilliti til lækkandi álverðs, er um að gera að sitja við nú yfir helgina og reikna. Orkubloggarinn treystir því að lesendur muni einmitt gera það og skili nákvæmri niðurstöðu sem allra fyrst. Góða helgi.

Vínarvals hjá OPEC

Olíuverð hefur lækkað mikið á síðustu mánuðum. Á minna en hálfu ári nemur lækkunin um fjórðungi eða þar um bil. Verðið á olíutunnu er nú almennt um 75-80 USD/tunnu eftir því á hvaða markað er litið (verðið í Bandaríkjunum er aðeins lægra en á Norðursjávarolíunni). Til samanburðar má hafa í huga að á árunum 2011-2013 var meðalverðið á WTI og Brent nálægt 95 USD/tunnan og 110 USD/tunnan. Verðlækkunin núna er því umtalsverð.

Á morgun hittast olíumálaráðherrar OPEC-ríkjanna í reglubundnum fundi Vín í Austurríki og taka ákvarðanir um olíuframleiðslu sína næstu mánuðina. Samkvæmt fréttum úr fjármálaheiminum virðast flestir veðja á að þar muni nást samkomulag um að draga eitthvað úr framboði og þannig hyggist OPEC ná olíuverði upp á við. En þeir eru líka til sem álíta að Sádarnir séu með allt aðra strategíu og ætli sér að halda olíuverði niðri. Það gæti því stefnt í átakafund hjá Ali al-Naimi og félögum. 

Veðmálin í fullum gangi - ertu long eða short?

Á olíu- og fjármálamörkuðum veðja menn nú stíft á ákvörðun OPEC og líklegt framhald. Sumir álíta verðlækkunina fyrst og fremst skýrast af veiku efnahagslífi heimsins. Og álíta litla von um að olíuverð hækki í bráð. Og að verðið eigi jafnvel eftir að lækka ennþá meira - nema hið ólíklega gerist að mjög mikið dragi úr framboði. Þeir hinir sömu þyrpast í að skortselja hlutabréf í olíufélögum - og þá sérstaklega í smærri félögum sem eru mikið skuldsett og þola illa mikla verðlækkun á olíu.

Dæmi um slík félög er einkum að finna í vinnslu á tight oil vestur í Texas og N-Dakóta í Bandaríkjunum. Að vísu er vinnslan á kanadíska olíusandinum ennþá dýrari. En þar er um að ræða stærri og öflugri félög sem eiga vafalítið auðveldara með að þola niðursveifluna.

Aðrir álíta að verðlækkunin á olíu núna skýrist fyrst og fremst af offramboði af olíu. Og þá séu góðar líkur á því að framleiðslan muni fljótt aðlagast eftirspurninni. Og þá muni verðið brátt hækka á ný og ná því lágmarki sem helstu ríki OPEC þurfa til að halda ríkissjóði sínum hallalausum. Í því sambandi er gjarnan miðað við u.þ.b. 100 USD/tunnu, sem er nálægt umræddu viðmiði þegar litið er til Saudi Arabiu og er langmikilvægasta og valdamesta ríkið i OPEC.

Þeir sem aðhyllast þessa síðast nefndu skoðun um nett offramboð eru fullvissir um að Sádarnir stilli markaðinn af, ef svo má segja. Og þá felst veðmálið í að hika ekki við að skuldbinda sig til að kaupa olíu á t.d. 90 USD/tunnu eftir nokkra mánuði - eða jafnvel leigja sér risaolíuskip og fylla það af olíu á því „gjafverði“ sem nú býðst. Þeir sem skella sér í þannig díla treysta því að Sádarnir muni kippa svona eins og tveimur milljónum tunna af dagsframleiðslu af markaðnum og þá muni verðið hratt nálgast 100 dollarana á ný.

Ekki trúa samsærisdellunni

Þau sem fylgjast með þróun olíuverðs hafa vart sloppið við að lesa flóð kenninga um ástæður þess af hverju olíuverð hefur lækkað svo mikið og svo snöggt. Ein afar vinsæl kenning virðist vera sú að þetta sé til komið vegna samantekinna ráða Bandaríkjastjórnar og Sádanna - um að kýla olíuverð niður með offramboði á olíu.

Skilyrði til slíks samráðs kunna vissulega að vera fyrir hendi. Þeir sem aðhyllast kenninguna um samráð Sádanna og Bandaríkjamanna segja tilganginn að höggva bæði að hagsmunum Rússa (enda Pútín lítt vinsæll vestra þessa dagana) og að hagsmunum Írana (sem eru höfuðandstæðingur Wahabíanna sem öllu ráða í Saudi Arabíu). Að mati Orkubloggarans er þó umrædd samsæriskenning einfaldlega brosleg. Það er þó engu að síður rétt að lágt olíuverð kemur sér afar illa fyrir bæði Rússa og írani.

Gott fyrir efnahagslíf heimsins - slæmt fyrir Rússa og Íran

Lækkun á olíuverði er almennt góð fyrir efnahagslíf ríkja. Að vísu hefur lækkunin undanfarið hálft ár af einhverjum ástæðum skilað sér fádæma illa í bensíndælurnar á íslenskum bensínstöðvum. En víðast hvar um heiminn er lækkun á eldsneytisverði farin að hafa dágóð áhrif á kaupmátt almennings. T.d. í Bandaríkjunum, þar sem verð á bensíni hefur lækkað mikið og gallonið komið niður í 3 dollara.

En það eru að sjálfsögðu ekki öll ríki sem fagna lækkun olíuverðs. Helstu olíuútflutningsríkin eru að verða af geysilegum tekjum. Það má lýsa þessu þannig að hundruð milljarða dollara streymi nú í vasa venjulegs fólks víða um heim úr vösum helstu olíuútflutningsríkjanna. Tapið er bersýnilega mest hjá Rússum og Sádum. Miðað við fólksfjölda er tapið þó mest hjá Katar, Kuwait og Noregi. Enda vantar ekki dramatískar fyrirsagnirnar hjá norsku pressunni þessa dagana.

En málið er ekki alveg svona einfalt. Olíuútflutningsríkin eru afar misvel stödd að takast á við minni olíutekjur. Mörg olíulöndin eiga geysilega sjóði og auðvelt með að standa af sér jafnvel langa niðursveiflu í olíuverði. Löndin sem eru hvað viðkvæmust eru sennilega Venesúela og Nígería. Einnig er afar slæmt fyrir Íran að missa af olíutekjum, því landið á þröngan aðgang að erlendu lánsfé og því geysilega háð olíutekjunum.

Saudi Arabía er það ríki heimsins sem hefur besta möguleika til að hafa áhrif á olíuverð með því að minnka eða auka framleiðslu. Síðustu ár og áratugi hefur Saudi Arabía verið eina land heimsins sem ekki hefur fullnýtt framleiðslugetu sína á olíu - og þess vegna átt auðvelt með að skrúfa frá krananum ef þeim hefur þótt skynsamlegt að bæta olíu á markaðinn. Þá er framleiðslukostnaðurinn hjá Sádunum miklu lægri en t.d. í Rússlandi og því hafa Sádarnir miklu meira svigrúm til að selja olíu á lágu verði. Það hvort olíuverð muni nú lækka, standa í stað eða hækka er því mjög undir Sádunum komið. Málið er bara að þeir Ali al-Naimi og félagar virðast álíta ástandið núna í efnahagslífi heimsins vera með þeim hætti að óskynsamlegt sé fyrir þá að reyna að hækka olíuverð - a.m.k. í bili. Þar að auki gráta Sádarnir það alls ekki að Íran blæði vegna lágs olíuverðs. Og það hentar þeim prýðilega að aðeins þrengi að dýrri olíuframleiðslu, t.d. í N-Dakóta og Texas og á olíusandsvæðunum í Kanada.

Þrýst verður á Sádana í Vín að draga úr framleiðslu

Mörg OPEC-ríkjanna eru orðin nokkuð áhyggjufull yfir verðlækkuninni og vilja ná verðinu upp. Og það er ekki nóg með að þrýst verði á Sádana að draga úr framleiðslu. Orkumálaráðherra Rússa, hinn „glaðlegi“ Igor Sechin, er líka mættur til Vínar. Og augljóst að hann ætlar að reyna að sannfæra Sádana um að draga úr framleiðslunni.

Þó svo Sádarnir þurfi nú nálægt 100 USD/tunnu til að reka ríkissjóð sinn án halla, er ekkert stórmál fyrir þá þó svo olíuverð verði lægra um skeið. Meiru kann að skipta fyrr þá að reyna að tryggja markaðsstöðu sína. Ef þeir draga úr framboði er áhættan sú að jafnskjótt verði annar framleiðandi búinn að fylla í það skarð. Og Sádarnir missi markaðshlutdeild. Og að efnahagslíf heimsins sé svo veikt að eftirspurnin taki ekki við sér nema olíuverð haldist lágt enn um sinn.

Mögulegt er að Sádarnir álíti heppilegt að koma jákvæðri hreyfingu á efnahagslífið um veröld víða - með lægra olíuverði. Og um leið þrengja að keppinautum sínum. Þ.e. að ná olíuverði nógu langt niður til að koma af stað gjaldþrotahrinu í olíuframleiðslu annars staðar. Í þessu sambandi velta menn mjög fyrir sér hvað gerist ef olíuverð fari niður í 60-70 USD/tunnan. Þ.e. hvort það myndi valda svo miklu tjóni t.d. í olíuiðnaðinum í N-Dakóta og Texas að olíuframleiðsla þar myndi dragast saman og olíuinnflutningsþörf Bandaríkjanna aukast og olíuverð taka vel við sér. Þetta gæti gerst en stóra spurningin er hversu langt niður olíuverð þyrfti að fara – og hversu lengi – til að hafa þannig veruleg áhrif á framleiðsluna á tight oil.

Ef Sádarnir samþykkja ekki framleiðslusamdrátt núna er það vissulega nokkuð ólíkt hegðun þeirra undanfarin ár. Þeir hafa miklu fremur lagt mikið kapp á að þeir og önnur ríki innan OPEC héldu olíuverði yfir því verði sem nægði ríkissjóði til að geta dælt peningum í allskonar gæluverkefni innanlands (tilgangurinn var vafalítið sá að halda ungu kynslóðinni þokkalega ánægðri meðan arabíska vorið geisaði í nágrannalöndunum). Þess vegna er ekki skrítið að flestir veðji á að Sádarnir muni samþykkja að draga úr olíuframleiðslu til að ná olíuverðinu upp. Og reyna þannig að koma þannig í veg fyrir langvarandi tekjutap sitt og OPEC.

Málið er bara að ástandið núna á olíumörkuðum er ansið sérkennilegt og óvenjulegt. Það er ekki oft að saman fari - eins og núna - lækkandi olíuverð þrátt fyrir óeirðir og jafnvel stríðsátök í mikilvægum olíuútflutningsríkjum (sbr. innanlandsátök í Írak og skærur í Nígeríu, auk þess sem ástandið í Sýrlandi skapar ólgu í Mið-Austurlöndum). Kannski álíta Sádarnir að efnahagur heimsins sé svo erfiður og viðkvæmur þessa dagana og þeir þurfi að gæta sín á að valda ekki hækkunum á olíuverði núna. Því það gæti aukið ennþá meira á erfiðleika í efnahagslífinu og dregið ennþá meira úr eftirspurn eftir olíu! Þá gæti olíuverðið hrapað stjórnlaust. Síst af öllu vilja Sádarnir missa tök á markaðnum. Í þeirra huga kann að skipta mestu núna að reyna að tryggja að þeir haldi markaðshlutdeild sinni - fremur en að gera kannski misheppnaða tilraun til að ná olíuverði upp. Þeir vita jú að að því kemur að olíueftirspurn muni aukast á ný þegar efnahagslífið tekur betur við sér og þá verður ljúft að búa yfir ónotaðri framleiðslugetu. 

Það verður fróðlegt að sjá hvort valdabarátta innanlands muni hafa áhrif á ákvarðanatöku Sádanna. Það vakti athygli þegar Sádaprinsinn og auðkýfingurinn sérkennilegi, Alwaleed bin Talal al-Saud, birti nýverið bréf á vefsíðu sinni - þar sem hann lýsti furðu sinni á nýlegum yfirlýsingum olíumálaráðherra Sádanna um að Sádar væru sáttir við olíuverðið þrátt fyrir lækkun. Það virðist því sem það kunni að vera verulegur ágreiningur um stefnuna meðal helstu ráðamanna Sádanna. Kannski getur Ali al-Naimi ekki annað en fallist á einhvern samdrátt í olíuframleiðslu Saudi Aramco?

Nýjustu tíðindin eru reyndar þau að Rússar hafi nú uppi hótanir í Vín um hrikalegt verðstríð á olíumörkuðum og ætli sér alls ekki að draga úr framleiðslu. Þetta er sjálfsagt blöff - en gert í þeim tilgangi að þrýsta á OPEC og Sádana að samþykkja umtalsverðan framleiðslusamdrátt. Það er sem sagt farið að hitna verulega undir kolunum. En ef ég þekki ljúflinginn Ali al-Naimi rétt, þá lætur hann engan - nákvæmlega engan - segja sér fyrir verkum. Og álít ólíklegt að Sádarnir samþykki einhvern umtalsverðan samdrátt núna. Við sjáum hvað setur - kannski komast menn að einhverri málamiðlun. Verst að vera ekki með í Vínarvalsinum.

 

Statoil losar sig við borpalla í stríðum straumi

Enginn atvinnugrein er dramatískari en olíuiðnaðurinn. Basta!

Statoil átti frábært ár 2013 og ekkert olíufélag var jafn duglegt að finna nýjar olíulindir það ár eins og Statoil. Sama var uppi á teningnum árin 2011 og 2012; einnig þá var Statoil í fararbroddi að finna meiri olíu. 

Þetta var hreint magnaður árangur. Fyrir risaolíufélögin á hlutabréfamörkuðum heimsins, eins og BP, Exxon Mobil, Shell og Statoil, skiptir tvennt meginmáli. Annars vegar er auðvitað olíuverð. Hins vegar er að ná að finna mikla olíu; helst meiri olíu en viðkomandi félag hefur dælt upp á árinu. Gangi það ekki eftir minnka s.k. olíubirgðir viðkomandi félags og hætt við að hlutabréfaverðið taki að síga. Þess vegna berjast stóru olíufélögin um að komast inn á svæði þar sem góðir möguleikar eru á að finna risalindir. Dæmi um slík svæði undanfarin ár eru t.d. í Kazakhstan og á landgrunni Brasilíu og Angóla - og nú síðast auðvitað í Írak.

Eins og áður sagði hefur Statoil náð geysigóðum árangri í olíuleit síðustu árin, a.m.k. í samanburði við aðra olíurisa. Þar var stærsti vinningurinn auðvitað nýja risalindin Johan Sverdrup í Norðursjó. Þar er um að ræða milljarða tunna af vinnanlegri olíu, en í dag þykir reyndar mjög gott í bransanum að finna nokkur hundruð milljón tunnur.

Að frátalinni norsku lögsögunni gekk Statoil einnig vel á landgrunni Angóla. En nú eru skyndilega breyttir tímar. Olíuverð hefur sigið hratt vegna dauflegs efnahagslífs víða um heim og litlar horfur á að þar úr rætist í bráð. Vinnsla á nýjum djúphafssvæðum er víða hætt að borga sig og olíufélögin því farin að setja svoleiðis verkefni í salt. En það getur reyndar verið nokkuð snúið - og ekki bara eins og að stinga skýrslu niður í skúffu.

Að hverfa frá svona olíuleit getur kostað svakalegar fjárhæðir. Borpallarnir og borskipin sem notuð eru til leitarinnar kosta mörg hundruð þúsund dollara á dag. Þessi ofurtæki eru gjarnan leigð í marga mánuði í senn og jafnvel nokkur ár. Eftirspurnin eftir svona borpöllum og -skipum var geysimikil fyrir fáeinum árum þegar menn treystu því að olíuverð héldist hátt. Afleiðingin varð bæði hækkandi leiga (vegna umframeftirspurnar eftir pöllunum) og að olíufélög urðu gjarnari á að stökkva á lengri leigusamninga.

Þetta birtist vel í stöðu Statoil þessa dagana. Undanfarna mánuði hefur hver fréttin af annarri borist um að Statoil hafi hætt við eða seinkað verkefnum á norska landgrunninu - og losað sig við olíuborpalla sem þar skyldi nota. Og nú fyrr í dag kom sú frétt að þetta norska risafyrirtæki hafi verið að losa sig undan samningi um olíuborskipið Stena Carron. Sem Statoil hefur haft á samningi vegna olíuleitar langt í suðri á landgrunni Angóla. 

Statoil tók Stena Carron á leigu vorið 2013 og var leigusamningurinn til 3ja ára. Dagsleigan var um 650 þúsund USD og skyldi borskipið bora eftir olíu á reitum 38 og 39 á hinu æsispennandi Kwanza-svæði djúpt úti af strönd Angóla. Þær gríðarlegu lífrænu leifar sem þarna hafa ummyndast í olíu og jarðgas undan Angóla og vesturströnd Afríku, eru í raun úr sömu lífrænu „hrúgunni“ og myndað hefur olíuna hinu megin Atlantshafsins, þ.e. undir landgrunni Brasilíu. En þessi tvö svæði voru jú eitt og hið sama allt þar til Afríka og Suður-Ameríka klofnuðu og rak í sundur á Krítartímabilinu fyrir meira en nettum 65 milljónum ára.

Þarna í nágrenni reita 38 og 39 hafa sum olíufélög verið að gera góða hluti (enda talið að tugi milljarða tunna af vinnanlegri olíu sé að finna þarna djúpt undir hafsbotninum). Í maí s.l. (2014) tilkynnti t.d. bandaríska olíufélagið Cobalt um fund sinn á olíulind á reit 20, sem hefði að geyma á bilinu 440-700 milljónir tunna af olíu.

En Staoil varð ekki svo gæfusamt að hitta þarna í mark. Nú rúmu ári eftir að byrjað var að pota í hafsbotninn með Stena Carron hefur allt reynst þurrt. Eftir árangurslausa borun á reit 39 var tilkynnt í byrjun september s.l. að borskipið færi nú á reit 38. En nú, þegar olíuverð er líkt og riðandi boxari eftir þungt kjaftshögg, er Statoil nóg boðið. Samkvæmt fréttum sem birtust í morgun hefur félagið losað sig undan leigusamningnum vegna Stena Carron. Og varð að reiða út litlar 350 milljónir USD fyrir vikið til eiganda skipsins; sem er sænska stórfyrirtækið Stena (Stena er í einkaeigu einnar ríkustu fjölskyldunnar í Svíþjóð - eitt fyrirtækjanna í samsteypunni er Stena Drilling). Þarna fjúka því sem jafngildir 42 milljörðum ISK út í loftið frá norska Statoil! Til allrar hamingju þó ekki lengra en yfir landamærin til Svíþjóðar og suður til höfuðstöðva Stena í Gautaborg.

Já - það gengur svona í olíubransanum. Menn geta svo ímyndað sér hvort olíufélög hafa mikinn áhuga þessa dagana á að leggja pening í olíuleit á Drekasvæðinu. Það ævintýri verður líklega í biðstöðu næstu árin.

Sæstrengurinn fær athygli KPMG Global Infrastructure

Sæstrengur milli Íslands og Bretlands er eitt af hundrað eftirtektarverðustu verkefnum í heiminum á sviði uppbyggingar innviða. Að mati KPMG Global Infrastructure.

Þetta kemur fram í nýútkomnu riti KPMG, sem nefnist Infrastructure 100: World Markets Report. Þetta mun vera í fyrsta skipti sem innviðaverkefni á Íslandi er að finna á þessum lista KPMG, sem gefinn er út á nokkurra ára fresti. Sæstrengsverkefninu er lýst með eftirfarandi hætti:

IceLink, a subsea electricity cable, is an ambitious attempt to connect the power grids of Iceland and the UK. Iceland produces all of its electrical power by the means of renewable energy, such as hydro, geothermal and wind, and has potential well beyond local consumption. Total investment in the cable and related production and grid infrastructure in Iceland has been assessed in the range of US$5 billion. When completed, this clean-tech venture would be the world’s longest subsea power cable, delivering as much as five terawatt-hours a year of renewable electricity to the UK at a cost lower than offshore wind in UK territories. UK-based ventures have shown interest in funding the interconnector but Icelandic power companies will build the power-generating facilities and onshore infrastructure in Iceland.

Á þessum verkefnalista KPMG eru tilgreind alls 27 verkefni á sviði orku og náttúruauðlinda og er umræddur sæstrengur (IceLink) eitt þeirra. Eitt af hinum verkefnunum er gaslögn í Alaska (Alaska LNG Project), sem einmitt hefur verið fjallað um hér á Orkublogginu. 

Verkefnunum er einnig skipað í ákveðna hagflokka. Og er sæstrengsverkefninu skipað í flokk með smærri innviðaverkefnum á þróuðum mörkuðum sem opnir eru fyrir fjárfestingu einkaaðila (smaller established markets open to private finance in infrastructure). Það væri einmitt sennilega heppilegast og eðlilegast að sjálfur sæstrengurinn yrði kostaður og rekinn af einkafyrirtækjum, eins og t.d. stórum erlendum lífeyrissjóðum eða fjárfestingasjóðum. Þannig er t.d. með annan mjög langan rafmagnskapal af þessu tagi (BassLink) - og gaslagnir Norðmanna í Norðursjó eru að stóru leyti í eigu kanadískra lífeyrissjóða.

Í þennan hagflokk hefur KPMG sett alls 25 verkefni og er IceLink sem sagt eitt þeirra. Meðal annarra verkefna er uppbygging hraðlestakerfis milli Finnlands, Eistlands, Lettlands og Litháen (Rail Baltica), stækkun á neðanjarðarlestarkerfi Stokkhólms (Stockholm Metro Expansion), uppbygging hraðlestarkerfis á milli þriggja stærstu borga Norðurlandanna (Scandinavian 8 Million City) og gagnaver Facebook í Luleå í Svíþjóð (Facebook Rapid Deployment Data Center). Öll verkefnin í þessum flokki eiga það sameiginlegt að vera álitin af viðráðanlegri stærð og auki samkeppnishæfni samfélaganna. Og listi KPMG er enn ein vísbendingin um að sæstrengur milli Íslands og Bretlands yrði einhver áhugaverðasta framkvæmdin af þessu tagi í heiminum.

Orkufjárfestingar Breta á fullri ferð

Metnaðarfull orkustefna Bretlands felur í sér mikla fjárfestingaþörf. Þar á meðal eru ný raforkuver, m.a. kjarnorkuver og vindorkuver, og stórfelld uppbygging í raforkuflutningskerfinu.

Miklar endurbætur verða gerðar á flutningsnetinu innan Bretlands og einnig er markmið Breta að byggja upp fleiri raforkutengingar við útlönd. Nýjasta tengingin þar er BritNed kapallinn milli Bretlands og Hollands. Næsta stóra tengingin verður sennilega kapall á milli Bretlands og Noregs. Bresk stjórnvöld hafa einnig lýst áhuga á kapli milli Bretlands og íslands, en íslensk stjórnvöld hafa ekki viljað hefja viðræður um slíkt verkefni.

Þessi verkefni Bretanna eru kostnaðarsöm og kalla að á mikið fjármagn. Sú fjármögnun virðist á góðri hreyfingu. Allra nýjustu tíðindin eru þau að breska landsnetið, UK National Grid, var að gera risastóran lánasamning við Evrópska fjárfestingabankann (EIB).

Umrætt lán National Grid frá EIB hljóðar upp á 1,5 milljarð GBP. Þetta samsvarar rétt tæpum 300 milljörðum ISK. Athyglisvert er að þetta er stærsta einstaka lánið sem EIB hefur lánað til eins og sama fyrirtækisins. Lánið sýnir að þær stóru framkvæmdir National Grid sem eru framundan í flutningskerfi Bretlands njóta mikils og breiðs trausts hjá ríkjum Evrópusambandsins. Og lánið sýnir líka að orkustefna Bretlands er raunveruleiki, en ekki eitthvert ótrúverðugt framtíðarleikrit.

Orkusóðar?

Það er opinbert. Það er staðfest. Ísland er það land heimsins sem notar mesta orku. Miðað við fólksfjölda að sjálfsögðu.

Við vorum þarna lengst af „eftirbátar“ olíu- og gasríkjanna við Persaflóa, eins og Katar, Kuwait og Abu Dhabi. Og við vorum líka lengi vel í harðri „samkeppni“ við olíu- og gaslöndin Brunei og Trinidad & Tobago. En nú erum við búin að ná efsta sætinu! Engin þjóð notar jafn mikið af orku eins og Íslendingar. Þá eru auk okkar Mörlanda meðtalin orkunotkun fyrirtækjanna hér. Þannig fæst heildarorkunotkun landsins.

Fróðlegt er að velta fyrir sér ástæðum þess að við notum svo mikla orku. Þá er fyrst að nefna að við eigum það sameiginlegt með hinum ríkjunum sem þarna eru efst á listanum, að geta nýtt eigin orkugjafa til að uppfylla raforkuþörf okkur. Með raforkuþörf okkar er líka átt við þá raforku sem fer til stóriðju sem hér er og sækir í lágt raforkuverð. 

Öll umrædd ríki eiga það einmitt sameiginlegt að reyna að koma orku sinni í verð með raforkusölu til álvera. Enda eru þetta allt lönd sem búa yfir geysimiklum orkulindum, en orkan er að miklu leyti strönduð. Þ.e. flókið og kostnaðarsamt að selja orkuna annað en innanlands. Í tilviki hinna ríkjanna er að vísu einfalt að flytja út olíu. En annað gildir um jarðgasið - rétt eins og vatnsaflið og jarðvarmann hér á landi. Þetta er að stærstu leyti strönduð orka. Og þetta er ein skýring þess af hverju einmitt þessi umræddu lönd eru þarna efst á lista.

Þó svo við eigum það sameiginlegt með löndunum við Persaflóa og Brunei og Trinidad & Tobago að vera með strandaða orku, þá er samsetning orkulinda okkar reyndar með allt öðrum hætti en hinna umræddu landanna. Í okkar tilviki kemur jú svo til öll raforkan frá endurnýjanlegum náttúruauðlindum. En hin löndin knýja raforkuframleiðslu sína með bruna á jarðefnaeldsneyti.

Í okkar tilviki þurfum við aftur á móti að flytja inn svo til alla þá orku sem knýr bílaflotann ásamt skipum og flugvélum. Áðurnefnd olíu- og gasríki geta að stóru leyti og jafnvel öllu uppfyllt þá þörf með eigin orkugjöfum. Þess vegna virðist óneitanlega afar eðlilegt að t.d. Persaflóaríkin séu mjög hátt á listanum yfir mestu orkunotendurna per capita. Og kemur kannski svolítið á óvart að við skulum nota svo mikla orku sem raun ber vitni - við sem þurfum jú að kaupa allt jarðefnaeldsneytið dýru verði erlendis fá.

Í þessu sambandi er reyndar athyglisvert að Norðmenn eru langt á eftir okkur í orkunotkun. Þeir með allt sitt vatnsafl, jarðgas og olíu ættu að vera sjálfsagður kandídat í að vera mesti orkunotandi veraldar. Kannski er ein helsta ástæða þess að við erum þarna nokkuð langt fyrir ofan Norðmenn á listanum, að við erum með hlutfallslega geysistóran fiskiskipaflota. Stærsti áhrifaþátturinn er þó eflaust sá hversu áliðnaðurinn hér er hlutfallslega gríðarlega stór (notar um 75% allrar raforkunnar).

Staðreyndin er sú að við Íslendingar notum geysimikla orku. Og mjög stór hluti orkunnar kemur frá endurnýjanlegum auðlindum - sem hlýtur að teljast mjög gott. Engu að síður má spyrja hvort við séum  orkusóðar? Í einhverjum skilningi þess orðs. 

Höfum líka í huga að við erum ekki bara mestu orkunotendur heimsins, heldur líka mestu raforkunotendurnir. Miðað við stærð orkuauðlinda okkar og umfang orkuvinnslunnar hér skilar orkuframleiðslan okkar litlum arði (t.d. ekkert í líkingu við það sem er hjá Norðmönnum). Það er áleitin spurning hvort við séum ánægð með það ástand? Eða hvort við viljum huga meira og betur að orkusparnaði og/eða að hagkvæmni og arðsemi í orkuframleiðslunni okkar?

Áhugaverð framtíðarsýn Bretlands í raforkumálum

Til að átta sig á því af hverju það kann að vera áhugavert að leggja rafstreng milli Íslands og Bretlands skiptir miklu að skoða orkustefnu Bretlands - og hvernig bresk stjórnvöld sjá fyrir sér þróun orkugeirans þar í landi næstu ár og áratugi.

Í þessu sambandi er áhugavert að lesa nýlega breska skýrslu sem ber titilinn UK Future Energy Scenarios. Skýrslan kom út í Bretlandi s.l. sumar og er gefin út af National Grid, sem er breska orkuflutningsfyrirtækið líkt og Landsnet er hér á landi. Að samningu skýrslunnar koma fjölmargir aðilar, m.a. af hálfu breskra stjórnvalda, auk þess sem samráð var haft við bæði hina ýmsu hagsmunaaðila og almenning.

Í UK Future Energy Scenarios er birt framtíðarsýn um þróun breska orkugeirans fram til 2035 og 2050. Settar eru fram mismunandi sviðsmyndir um þróunina og mismunandi valkostir til að mæta þeim áskorunum sem sviðsmyndirnar fela í sér. Megináherslan er lögð á tímabilið fram til ársins 2035, enda verður óvissan talsvert meiri þegar reynt er að spá fyrir um þróunina alla leið til 2050. Hér verður fjallað um þessa bresku skýrslu og umrædd framtíðarsýn Breta útskýrð. Umfjöllunin hér takmarkast við þann hluta skýrslunnar sem fjallar um raforkumálin. 

Aukinn aðgangur að orku, aukinn sveigjanleiki og grænni orka

Það sem býr að baki raforkustefnu Bretlands og framtíðarsýn Breta í raforkumálum eru einkum þrjú grundvallaratriði eða hvatar. Í fyrsta lagi er að auka raforkuöryggið. Í þessu sambandi má t.d. benda á nýlega frétt í sjónvarpsfréttum Ríkisútvarpsins, þar sem fjallað er mikilvægi orkuöryggis og blikur sem þar eru á lofti víða í Evrópu.

Í auknu raforkuöryggi felst einkum tvennt. Annars vegar er bæði uppbygging nýrra orkuvera og styrking raforkuflutningskerfis innanlands. Hins vegar er að fá meiri aðgang að orku frá öðrum ríkjum sem boðið geta upp á trygga afhendingu. Í tilviki Breta fæst slíkur aðgangur með fleiri sæstrengjum og þá t.d. til Frakklands, Hollands, Noregs og Íslands.

Í öðru lagi byggist raforkustefna Bretlands á því að auka aðgang að sveigjanlegri raforkuframleiðslu svo vandræðalaust verði að mæta snöggum sveiflum í raforkueftirspurn. Þetta er nátengt fyrsta atriðinu, sem nefnt var hér ofar, en hér er áherslan á aðgang að tilteknum orkulindum. Sem eru fyrst og fremst jarðgas og vatnsafl.

Þetta gerist t.d. með því að bresk stjórnvöld tryggja nýjum gasorkuverum heima fyrir tilteknar lágmarkstekjur, en jarðgas er ásamt vatnsafli sú orkuuppspretta sem hraðast og öruggast getur mætt snöggum breytingum á raforkueftirspurn innan hvers sólarhrings. Annar þáttur í að auka sveigjanleikann er lagning nýrra sæstrengja, eins og fyrirhugaður sæstrengur milli Bretlands og Noregs. Þannig fæst aðgangur að vatnsafli, sem hefur einstaka eiginleika til að mæta sveiflum í raforkueftirspurn. Fyrir vatnsaflsfyrirtækin gefur þetta færi á að hámarka tekjur af nýtingu vatnsaflsauðlindanna. Þessi sjónarmið yrðu vafalítið einnig mikilvægur þáttur í viðskiptamódeli að sæstreng milli Bretlands og Íslands.

Í þriðja lagi eru að sjálfsögu umhverfisþættirnir. Þ.e. að minnka losun kolefnis í raforkuframleiðslunni. Leiðin að því er bæði að auka hlutfall raforku frá endurnýjanlegum auðlindum og að fá fleiri kjarnorkuver, auk þess að efla og þróa tækni til að binda kolefni. Hér má minna á nýútkomna skýrslu loftslagsnefndar Sameinuðu þjóðanna, sem leggur áherslu á nauðsyn þess að draga hratt úr hlutfalli kolefnislosandi raforkuvera. Þær niðurstöður munu mögulega ýta enn frekar undir viðmið af því tagi sem Bretar leggja nú áherslu á.

Hagkvæmni

Athyglisvert er að allir umræddir þrír grundvallarþættir í raforkustefnu Breta eru til þess fallnir að gera sæstreng til Íslands áhugaverðan í þeirra augum. Svo er líka mikilvægt að hafa í huga að í öllum þessum grundvallaratriðum raforkustefnunnar er litið til hagkvæmninnar, þ.e. að velja kosti sem bjóða upp á fjárhagslega hagkvæmni. 

Hagkvæmnisþátturinn er sem sagt mikilvægur hvati, rétt eins og aukið orkuöryggi, aukinn sveigjanleiki og minni kolefnislosun. Í þessu sambandi er vert að nefna að sæstrengur milli Bretlands og Íslands er líklegur til að vera Bretum mun hagkvæmari en t.d. uppbygging nýrra vindorkuvera við bresku ströndina. Og það jafnvel þó svo raforkuverð fyrir íslensku orkuna yrði ákvarðað geysihátt (og myndi því margfalda arðsemi íslensku orkufyrirtækjanna). Frá sjónarhóli Breta er því líklegt að sæstrengur til Ísland teljist uppfylla öll helstu viðmiðin sem búa að baki raforkustefnu þeirra. Það eitt og sér styður við væntingar um að verkefnið geti staðið undir hárri arðsemiskröfu, sem eðlilegt er að Íslendingar myndu setja sem skilyrði fyrir verkefninu.

Fjórar mismunandi sviðsmyndir

Skýrslan UK Future Energy Scenarios setur fram fjórar sviðsmyndir (scenarios) um þróun á raforkuframleiðslu Bretlands fram til 2035. Sú sviðsmyndanna sem endurspeglar best samþykkta stefnu breskra stjórnvalda um aukningu á hlutfalli endurnýjanlegrar orku og minnkun á losun gróðurhúsalofttegunda nefnist Gone Green. Hinar þrjár sviðsmyndirnar nefnast No Progression, Low Carbon Life og Slow Progression.

Þessum sviðsmyndum verður ekki lýst sérstaklega hér, en auðvelt að kynna sér þær í sjálfri skýrslunni. Það sem endurspeglast í þessum sviðsmyndum er einkum minni áhersla á kolaorku og aukin áhersla á endurnýjanlega orkugjafa. Stærsta breytan er hversu jarðgas mun leika stórt hlutverk á breska raforkumarkaðnum. Það sem skiptir okkur Íslendinga þó mestu í framtíðarsýn Breta í orkumálum er sá hluti í stefnu þeirra sem tengist sæstrengjum.

Áhersla á nýja sæstrengi

Í skýrslu Bretanna kemur fram rík þörf á auknum tengingum með sæstrengjum. Þar eru sett fram markmið um auknar tengingar til ársins 2020 annars vegar og 2030 hins vegar. Gert er ráð fyrir að árið 2020 verði flutningsgeta sæstrengja sllt sð 2.000 MW meiri en nú er. Og að milli áranna 2020 og 2030 bætist þarna að auki við allt að 5.000 MW.

Þetta er talvert mikil aukning. En sökum þess að hver strengur verður sennilega á bilinu 1.000-1.500 MW eru þetta samt ekki svo margir strengir (hafa má í huga að strengurinn sem nú er í undirbúningi milli Bretlands og Noregs er ráðgerður um 1.400 MW). Það skiptir því miklu hvaða strengir eru áhugaverðastir í augum Bretanna og hverjir verða settir fremst í forgangsröðina. Hvaða strengir munu þarna verða að raunveruleika fram til 2020 og 2030 mun augljóslega mjög ráðast af því hvaða lönd sýna áhuga á orkusamtarfi við Breta og hvaða strengir uppfylla best áðurnefnd viðmið eða markmið í raforkustefnu Bretlands.

Í hnotskurn gefur umædd framtíðarsýn Breta og orkustefna breskra stjórnvalda til kynna að geysilega áhugavert sé fyrir bæði Bretland og Ísland að tengjast með rafstreng. Vert er að minna á að skv. orkustefnu breskra stjórnvalda er í boði raforkuverð sem nemur á bilinu 100-250 USD/MWst vegna nýrra raforkuverkefna. Til samanburðar er rétt að hafa í huga að við Íslendingar erum nú að selja um 75% raforkunnar til þriggja álvera á meðalverði sem er sennilega nálægt 25 USD/MWst. Nú er komið upp raunverulegt tækifæri til að selja raforku á margföldu því verði. Þarna gæti myndast mikill hagnaður í formi erlends gjaldeyris, með tilheyrandi jákvæðum þjóðhagslegum áhrifum. Það er því fullt tilefni til að verða við ósk breskra stjórnvalda frá því fyrir meira en ári síðan til að ræða þennan möguleika.

Startup Energy Reykjavík

Orkubloggið vill vekja athygli á Startup Energy Reykjavík, sbr. nánar eftirfarandi upplýsingar. Opið er fyrir umsóknir til 11. nóvember n.k. Sótt er um þátttöku í verkefninu hér.

Í hnotskurn

Viðskiptahraðallinn Startup Energy Reykjavík hefur göngu sína í annað sinn nú í vetur. Markmið Startup Energy Reykjavík er að styðja við sjö sprotafyrirtæki í orku- eða orkutengdum greinum og hjálpa þeim að komast eins langt og mögulegt er með sýnar viðskiptahugmyndir á tíu vikum.

Hvað er viðskiptahraðall?

Viðskiptahraðall (e. business accelerator) er nýtt hugtak á Íslandi og aðeins eru tveir hraðlar starfandi. Fyrsti hraðallinn fór af stað sumarið 2012 en Startup Energy Reykjavík bættist í hópinn vorið 2014. Hlutverk viðskiptahraðla er að hraða ferlinu sem fyrirtæki fara í gegnum frá því að hugmynd fæðist og viðskipti taka að blómstra.

Fyrirtækin sjö sem fá inngöngu í hraðalinn fá 5 milljónir hvert gegn 10% eignarhlut sem Arion banki, Landsvirkjun, Nýsköpunarmiðstöð og GEORG eignast í sameiningu. Auk þess fá fyrirtækin sameiginlega vinnuaðstöðu og aðstoð fjölda „mentora“ úr atvinnulífinu, háskólasamfélaginu og orkugeiranum. Hraðlinum lýkur með sérstökum fjárfestadegi 26. mars 2015 þar sem forsvarsmenn fyrirtækjanna kynna hugmyndir sínar fyrir fjárfestum í höfuðstöðvum Arion banka.

Tímalína

11. nóvember 2014 : Umsóknarfrestur rennur út.

14. janúar 2015: Hraðallinn fer af stað.

26. mars 2015: Lokadagur hraðalsins, fjárfestaviðburður í Arion banka.

Hverskonar verkefni?

Tekið er á móti umsóknum vegna verkefna í orku- eða orkutengdum iðnaði. Þau geta m.a. verið á sviði hugbúnaðar, véla og búnaðar, sérfræðiþjónustu, matvælaiðnaðar, landbúnaðar, samgangna, viðhaldsþjónustu, efnaiðnaðar eða virkjana svo dæmi séu tekin.

Verkefnin sem tóku þátt í fyrstu umferð Startup Energy Reykjavík vorið 2014 voru fjölbreytt og spennandi. Þau voru:

• BigEddy framkvæmir hárnákvæmar vindaspár sem ætlað er að auðvelda val á staðsetningu vindmylla til raforkuframleiðslu.
• BMJ Energy gerir bændum og öðrum landeigendum kleift að virkja örsmáa læki og lækjarsprænur en fyrirtækið nýtir sérstakan stýribúnað við að stjórna vatnsflæði virkjunarinnar.
• DTE býður rauntímagreiningu á kerskálum álvera. Í dag eru sýni tekin úr kerskálum handvirkt og þau bæði mæld og greind en ferlið tekur um 24 tíma. DTE þróar og hannar búnað sem mun geta mælt stöðu kerskála í rauntíma og þannig stytta ferlið til muna, spara gífurlegar fjárhæðir og gefa raunsannari upplýsingar en áður.
• GeoDrone aðstoðar við jarðhitarannsóknir m.a. með notkun svokallaðra "dróna" eða flygilda.
• Gerosion mun veita ráðgjöf, efnisprófanir og sérhæfða rannsóknar- og þróunaraðstoð fyrir aðila í jarðhita- og olíuiðnaðinum. Lausnir teymisins geta lengt endingartíma borhola og auðveldað boranir á meira dýpi en áður hefur tíðkast.
• Landsvarmi er félag sem fjármagnar, setur upp og rekur varmadælur til upphitunar á húsnæði.
• Sodium Chlorate Plant stefnir að því að setja upp Sodium Chlorate verksmiðju á Íslandi sem auka mun orkunýtingu.

Olíuleit og olíuvinnsla verður ekki stöðvuð

Í nýútkominni skýrslu Vísindanefndar Sameinuðu þjóðanna um loftslagsbreytingar (Intergovernmental Panel on Climate Change; IPCC) kemur fram að við stöndum frammi fyrir alvarlegum og óafturkræfum neikvæðum áhrifum á loftslag nema gripið verði til umfangsmikilla aðgerða. Sérstaklega sé mikilvægt að gripið verði til skilvirkra aðgerða til að draga úr útblæstri kolefnis vegna notkunar á jarðefnaeldsneyti.

Skýrslan gæti haft mikla þýðingu því henni er ætlað að verða grundvöllur að nýjum alþjóðasamningi um varnir gegn neikvæðum loftslagsbreytingum. Áætlað er að slíkur samningur verði afgreiddur á ráðstefnu Sameinuðu þjóðanna strax á komandi ári (2015). Fyrir okkur Íslendinga er sérstaklega áhugavert að einn af þýðingarmestu einstaklingunum í þessari vinnu Sameinuðu þjóðanna er Íslendingurinn Halldór Þorgeirsson. Svo má nefna að þó svo áhrif loftslagsbreytinganna geti orðið afar neikvæð víða um heim, virðist sem Ísland sé það land heimsins sem síst muni finna fyrir neikvæðum breytingum og muni jafnvel njóta jákvæðra áhrifa. Það er þó kannski hætt að efnahagsleg áhrif fyrir Ísland yrðu heldur döpur ef stærstur hluti heimsins lendir í stórfelldum vandræðum vegna loftslagsbreytinganna.

Að sögn IPCC er magn kolefnis og annarra gróðurhúsalofttegunda í andrúmsloftinu nú í nýju hámarki. Og hefur ekki verið hærra í a.m.k. 800 þúsund ár! Og tímabilið 1983-2014 var líklega heitasta þrjátíu ára tímabil á jörðinni s.l. 800 ár og jafnvel s.l. 1.400 ár.

IPCC setur fram ákveðin viðmið eða markmið sem ná þarf til að takmarka hlýnunina nægilega til að forðast varanlegar og alvarlegar loftslagsbreytingar. Ella muni mörg svæði jarðarinnar verða illa úti. Um þetta má t.d. vísa til samantektar á bls. 29-30 í skýrslunni og einnig má sjá yfirlit yfir hætturnar hér á vefsetri Carbon Brief.

Í skýrslunni segir að hlutfall orkugjafa sem losa lítið sem ekkert kolefni í raforkuframleiðslu heimsins þurfi fyrir árið 2050 að fara úr núverandi 30% og í 80%. Þessi aukning myndi að miklu leiti koma frá endurnýjanlegum orkugjöfum (t.d. stóraukin nýting vind- og sólarorku) og frá kjarnorku (hlutfall kjarnorkunnar í raforkuframleiðslunni hefur reyndar lækkað verulega undanfarin ár; fór hæst í um 17% fyrir um tveimur áratugum en er núna einungis um 10%). Auk þess er gert ráð fyrir að þróuð verði tækni til að binda kolefni frá orkuverum sem nýta jarðefnaeldsneyti (einkum kol og jarðgas). IPCC segir að til lengri tíma litið verði að finna leiðir til að binda allt eða svo til allt það kolefni sem stafar frá bruna jarðefnaeldsneytis í raforkuframleiðslu. Og að það þurfi að gerast fyrir næstu aldamót (2100). Í skýrslunni er þetta orðað með eftirfarandi hætti (leturbreyting er Orkubloggarans):

Decarbonization of the energy supply sector (i.e. reducing the carbon intensity) requires upscaling of low- and zero-carbon electricity generation technologies (high confidence). In the majority of low concentration stabilization scenarios (about 450 to about 500 ppm CO2eq, at least as likely as not to limit warming to 2°C above pre-industrial levels), the share of low carbon electricity supply (comprising renewable energy (RE), nuclear and CCS, including BECCS) increases from the current share of approximately 30% to more than 80% by 2050 and 90% by 2100, and fossil fuel power generation without CCS is phased out almost entirely by 2100.

Hafa ber í huga að IPCC er ekki að segja að hætta þurfi notkun jarðefnaeldsneytis alfarið - eins og auðvelt er að misskilja af fréttum, t.d. bæði á visir.is og mbl.is (sambærilegan misskilning má líka sjá í sumum erlendum fjölmiðlum). Það er kannski eins gott að niðurstaða IPCC gengur ekki svo langt; að hætta notkun jarðefnaeldsneytis í samgöngum væri jú sennilega gjörsamlega ómögulegt miðað við þá tækniþekkingu sem við höfum. Það er ennþá langt handan sjónadeildahrings vísindanna að bensín, díselolía og aðrar olíuafurðir verði óþarfar fyrir bílaflota heimsins og sama gildir að sjálfsögðu um flugsamgöngur og flutningaskip. Það er svo önnur saga hvort mikið verði eftir af olíu í heiminum árið 2100. Það mun tíminn leiða í ljós.

Eins og áður sagði þá er IPCC ekki að leggja til að við hættum að nota jarðefnaeldsneyti í samgöngum. En að sjálfsögðu er í skýrslunni hvatt til margvíslegra aðgerða til að takmarka brunann og kolefnislosunina þar. Enda er t.d. orkusparandi tækni í samgöngum mikilvægur þáttur í að takmarka kolefnislosun okkar. Um þetta segir t.d. eftirfarandi í skýrslunni:

In the transport sector, technical and behavioural mitigation measures for all modes, plus new infrastructure and urban redevelopment investments, could reduce final energy demand significantly below baseline levels [...]. While opportunities for switching to low-carbon fuels exist, the rate of decarbonization in the transport sector might be constrained by challenges associated with energy storage and the relatively low energy density of low-carbon transport fuels (medium confidence).

Þó svo það verði snúið að þróa tækni sem draga mun verulega úr kolefnislosun frá samgöngutækjum, eru aftur á móti margar leiðir til að minnka kolefnislosun í raforkuframleiðslu. Þar snýst árangurinn mjög um kostnaðinn. Og nú reynir á hvort ríki heimsins grípi til ráðstafana eins og t.d. að snarhækka skatta á raforku sem framleidd er með tilheyrandi kolefnislosun. Gangi tillögur eða ráðgjöf IPCC eftir verður brátt stórauknu framlagi veitt til orkuverkefna sem skila meiri endurnýjanlegri orku.

Fyrir orkuiðnað heimsins verður spennandi að sjá hver verða viðbrögð ríkja við hinni nýju skýrslu IPCC. Og höfum líka í huga að verði markmið IPCC að alþjóðlegum viðmiðum eru sterk rök til þess að láta vera að selja okkar verðmætu endurnýjanlegu orku til stóriðju á nálægt kostnaðarverði. Fyrir okkur Íslendinga eykur þessi þróun á alþjóðavettvangi líkur á að arðsemi af nýtingu orkulinda okkar geti hækkað verulega. Við virðumst svo sannarlega vera lukkunnar pamfílar.