Glæðir

Íslenska bleikjan slær í gegn vestur í Bandaríkjunum. Auðvitað. Ekki veit ég frá hvaða fiskeldi bleikjan í Whole Foods kemur. En hitt veit ég, að langbesta bleikjan þykir mér sú sem þeir framleiða hjá fyrirtækinu Glæði, austur í Skaftafellssýslu. Hún er þekkt undir vörumerkinu Klausturbleikja.

Almennt þykir mér eldislax afspyrnu vondur. Þess vegna er ég eins og gammur á sumrin leitandi að villtum laxi í búðunum. En af einhverjum ástæðum er eldisbleikjan frá Klaustri engu síðri en villt bleikja. Hver galdurinn er veit ég ekki. Sennilega út af hinu hreina, sjálfrennandi, hraunsíaða skaftfellska vatni. Ásamt réttu fæði og sláturtíma. Og auðvitað það sem líklega er hvað mikilvægast; að kunna að nýta sér kynbætur og velja réttu seiðin.

Já - þeir kunna á þetta hjá Glæði. Eldhuginn að baki því fyrirtæki heitir Birgir Þórisson. Ætli það séu ekki einhver 17-18 ár síðan hann hóf eldið austur við Nýjabæ í Landbroti, rétt hjá Klaustri. Birgir hafði áður verið kennari við fiskeldisbraut Fjölbrautarskóla Suðurlands, en sú kennsla fór fram við Kirkjubæjarskóla og var gömul fiskeldisbygging í landi Tungu nýtt til kennslunnar. Þarna kemur sjálfrennandi vatn undan Landbrotshrauni og því þarf enga dælingu.

Hér í Den kenndi Birgir, eða Biggi eins og hann er alltaf kallaður, mér líffræði í barnaskóla. Hann var alveg prýðilegur kennari og sparkaði þar að auki oft fótbolta með okkur strákunum. Þó var maður jafnvel enn hrifnari af Jeepsternum sem hann átti. Á sumrin losaði hann stundum húsið af bílnum og svo var brunað um á opnum jeppanum. Það þótti manni ákaflega gaman.

Man líka eftir einstaklega skemmtilegri ferð, sem við fórum með Bigga og fleirum upp í Núpsstaðarskóg að vetri til. Ætli ég hafi ekki verið svona ca. 7-8 ára. Minnir að þetta hafi verið á útmánuðum 1974 eða '75. Þá var keyrt á ís yfir árnar vestast á Skeiðarársandi í yndislega kyrru og björtu vetrarveðri. Á slíkum dögum er ekki amalegt að horfa til Skaftafells og jöklanna. Læt fylgja hér með mynd, sem ég tók nýlega sjálfur, hvar horft er austur frá Tungu í Landbroti og í átt til Öræfajökuls.

Í dag framleiðir Glæðir Klausturbleikjuna bæði við Nýjabæ og talsvert austar, við Teygingalæk í Brunahrauni. Brunahraun er eystri kvísl Skaftáreldahrauns, en við Teygingalæk er hraunið all gróið vegna árframburðar. Þarna, rétt eins og við Nýjabæ, er talsvert mikið blátært sjálfrennandi vatn, sem nýtist vel fyrir eldi af þessu tagi.

Biggi hefur ekki látið nægja að vera kennari, frumkvöðull og atvinnurekandi þarna fyrir austan. Hann var líka lengi ein helsta driffjöðrin í Björgunarsveitinni Kyndli, sem lengi hefur starfað á Klaustri og sveitunum í kring. Þar reyndi oft mikið á menn - ekki síst ef slys urðu meðal heimamanna. Minnist ég sterklega einnar miðsumarnætur, þegar bankað er að dyrum heima. Ég var ekki farinn að sofa og fór til dyra. Þar stóð Birgir og ég sá samstundis að eitthvað alvarlegt hafði skeð.

Hann spurði um pabba; þeir lokuðu sig skamma stund inni á skrifstofu en héldu svo á brott. Þarna um þessa fallegu og björtu skaftfellsku sumarnótt hafði orðið hræðilegt slys við heyskap - lítið barn á einum bænum hafði lent undir heyvagni og látist samstundis. Barnið var lagt í kapelluna á Klaustri yfir nóttina. Maður fær enn tár í augun við að hugsa til þessarar sorglegu sumarnætur.

Bleikjunni vel tekið í Bandaríkjunum