Ótrúlega ódýr olía?

Ímyndum okkur samtal. "Rosalega er olían orðin dýr", sagði hann. "Í alvöru. Tunnan er komin langt yfir 100 dollara". Bætti hann við þegar hún leit spyrjandi upp.  Golan lék við ljósa lokkana. Hún strauk þá frá fölbláum augunum, sem alltaf minntu hann á kyrran fjörðinn. Og honum varð hugsað til tunglskinsnæturinnar góðu um páskana. "Bíddu, hvaða áttu við", svaraði hún. "Olían er skítbilleg".

Stóra spurningin er: Hvort þeirra turtildúfnanna hefur rétt fyrir sér?

Leyfum snjallri franskri konu að svara þessu. Hún heitir Veronique Riches Flores og er hagfræðingur hjá franska megabankanum Société Générale. Veronique hefur verið óþreytandi að benda á, að það verði að skoða hækkandi olíuverð í samhengi við aukna þjóðarframleiðslu helstu olíukaupendanna og heimsins alls. Og þegar það er gert, sést að vissulega er olíuverðið nokkuð hátt nú um stundir. En það hafi í reynd verið orðið fáránlega lágt, t.d. í lok 10. áratugarins. Og markaðurinn hafi hreinlega sofnað og ekki vaknað á ný fyrr en það var hnippt kröftuglega í hann, með innrásinni á Írak árið 2003.

Ég er því miður ekki með við höndina gott línurit sem sýnir þetta á heimsvísu. En læt fylgja með mynd, sem gefur svipaða vísbendingu um að allt er afstætt, þegar kemur að umræðu um hvort olíuverðiðið er óeðlilega hátt eður ei. Þetta kort sýnir þó einungis verðið miðað við hagvöxtinn í Bandaríkjunum. Skv. þessu er verðið nokkru lægra nú en var 1980 og þyrfti að vera nálægt 150 USD til að vera jafn hátt og þá var.

Þegar tölurnar eru settar í víðtækara samhengi er niðurstaðan nánast lygileg: Þá kemur í ljós að i reynd er olíuverðið nú svipað eins og það var FYRIR byltinguna í Íran 1979. Sem kunnugt er þá hækkaði olían mikið og hratt í kjölfarið, enda hrundi framboðið frá Íran.

Miðað við verðbólgu er verðið í dag eilítið hærra en það varð á árinu 1980, þegar það hreinlega rauk upp úr öllu valdi. Að því leyti er verðið nú mjög hátt. En miðað við aukningu á þjóðarframleiðslu í heiminum þyrfti verðið í dag að verða YFIR 190 USD tunnan til að jafngilda því sem var 1980.

M.ö.o.; menn geta vel haldið því fram að olíuverðið nú sé hátt. En það má líka halda því fram að sé litið til þjóðarframleiðslunnar sé olíuverðið í dag alls ekki svo óskaplega hátt. Heldur barrrasta lágt! Maður getur því með góðri samvisku verið opinn í báða enda. Hallað sér aftur í stólnum, sett upp gáfulegan svip og sagt sem svo: "Í sögulegu samhengi er líklegt að við munum sjá olíuverðið lækka. Eða hækka".

PS: Bókmenntaunnendum skal tilkynnt, þeim væntanlega til mikils léttis, að textann hér efst verður EKKI að finna í komandi jólabókaflóði.

Verð á olíu niður fyrir 130 dali

Athugasemdir

[Gunnar Rögnvaldsson, 31.5.2008 kl. 23:16]

Já þetta er alveg hárrétt Ketill. Sumarið 1981 var fólk um það bil tvöfalt lengur að vinna fyrr einum lítra af bensíni en í það er í dag. Ofaní kemur svo að bílvélar nýta eldsneytið mun betur í dag en árið 1981 og fólk keyrir því lengra á hverjum litra.

Staðan er svipuð þegar að matvælum kemur. Almenningur er orðinn vanur að matur sé mjög ódýr - þ.e. þeim hluta sem heimilin nota í matarkaup sem hlutfall af heildarráðstöfunartekjum.