Vor í Danaveldi

Hér í Danmörku er mikið umrót á fjölmiðlamarkaðnum. Minni dagblaðalestur knýr gömlu blöðin til margs konar breytinga og finna hvað það er sem lesendur hafa mestan áhuga á. Meðal þess sem æ meira sést er umfjöllun um loftslagsmál. Enda er það svo að á næsta ári (2009) fer fram hér í Köben afar stór og mikilvæg ráðstefna Sameinuðu þjóðanna um loftslagsbreytingar: www.cop15.dk/en

Ráðstefnunni er ætlað að samþykkja ný alþjóðlegt markmið um takmörkun á losun gróðurhúsalofttegunda eftir 2012 (þegar Kyoto-tímabilinu lýkur). Þess er vænst að lönd eins og t.d. Kína og Indland verði meðal þeirra sem samþykkja ný bindandi markmið, en fram til þessa hafa það einungis verið hin hefðbundnu þróuðu ríki sem skuldbindingar hafa hvílt á. Danir eru afskaplega spenntir fyrir ráðstefnuninni, enda hafa augu heimsins nú beinst að Köben. Vindtúrbínu-fyrirtækið Vestas hefur notið góðs af athyglinni, en það er í dag þekktasta fyrirtæki Danmerkur á sviði endurnýjanlegrar orku. Einnig má nefna danska fyrirtækið Arcon, sem er framarlega í sólarorkuiðnaðinum.

Nokkuð er síðan dagblaðið Börsen byrjaði með vikulegan kálf um loftslagsmálefni. Og i gær kynnti yfirritstjóri Berlingske Tidende nýjan vef þess prýðilega fjölmiðils um loftslagsmál: www.berlingske.dk/section/klima/

Þetta er hið besta mál. En mér þykir samt stundum heldur mikill heimsenda- eða svartsýnistónn í skrifum þessara ágætu dagblaða um umrædd málefni.

Nýr ritstjóri Jyllands-Posten

Æsispennandi miðvikudagar!

Á morgun upplifum við enn einn spennandi miðvikudag. Ástæðan? Auðvitað sú að á hverjum einasta miðvikudagsmorgni, þegar klukkan er nákvæmlega 9:00 í Washington DC, birtir bandaríska olíuviðskiptastofnunin tölur um birgðastöðu olíu í Bandaríkjunum. Stofnunin nefnist American Petrolium Institite (oftast kölluð American Oil Industry; skammstafað AOI).

Að AOI standa u.þ.b. fjögur hundruð fyrirtæki í bandaríska olíuiðnaðinum. Þar á meðal eru t.d. dreifingarfyrirtæki, fyrirtæki sem reka olíuhreinsunarstöðvar og auðvitað framleiðendurnir, þ.e. fyrirtækin sem sækja svarta gullið í jörðu. 

Og á miðvikudögum eru einnig birtar vikulegar tölur frá bandaríska Orkumálaráðuneytinu (US Department of Energy) um þróun olíueftirspurnar í landinu.

Reynist birgðastaðan meiri en fjárfestar höfðu gert ráð fyrir, er algengast að olíuverð lækki. Ef birgðirnar eru minni en búast var við, myndast þrýstingur á hækkun olíuverðs.

PS (skrifað síðdegis á miðvikudegi, 30. apríl): Miðvikudagsskýrslan frá því í morgun sagði olíubirgðir í Bandaríkjunum hafa aukist um 3,8 milljón tunnur; "far more than the 300,000-barrel increase expected in a Reuters poll of analysts" (http://www.cnbc.com/id/24375721). Og olíuverð byrjaði samstundis að lækka.

Olíuverð á niðurleið

Þó fyrr hefði verið

Fyrir um 15 árum lauk ég laganáminu í HÍ, með lokaritgerð um sjávarútvegsstefnu Evrópusambandsins. Þetta var á þeim tíma sem Ísland var að verða aðili að EES, sem í raun leiddi til nútímavæðingar landsins frá gamla haftabúskapnum. Um leið varð Ísland í reynd áskrifandi að mest allri löggjöf EB, án þess að hafa nokkuð um hana að segja.

En þegar kom að hugmyndum um fulla aðild Íslands að EB var viðkvæði andstæðinganna oftast að það mætti ekki, því þá myndum við ekki lengur ráða yfir fiskimiðunum. Þetta var hræðsluáróður - um þetta var í raun engin vissa. Og niðurstaðan hefði einfaldlega eingöngu fengist með samningaviðræðum. En það mátti ekki skoða málið.

Það er í raun grátbroslegt að íslenskir stjórnmálamenn skuli ekki hafa gengið í það á tíunda áratugnum að kanna raunverulega möguleika Íslands, með því að fara í formlegar aðildarviðræður. Hin mikla stækkun EB til austurs og minnkandi hernaðarvægi N-Atlantshafs, hefur að minnsta kosti ekki styrkt samningsstöðu okkar.

Tímabært að sækja um ESB-aðild

Þýskt Heklugos

Það verður fróðlegt að fylgjast með þessu verkefni Heklu Energy í Þýskalandi. Þar í landi er lítil hefð fyrir jarðhitavirkjunum, enda einungis um lághitasvæði að ræða. En rík áhersla er lögð á að auka hlutfall endurnýjanlegrar orku í landinu. Þýska risafyrirtækið Siemens er t.d. leiðandi í byggingu á vindtúrbínum.

Sem kunnugt er er nú komin fram ný tækni við að framleiða rafmagn úr jarðhita á lághitasvæðum. Orkuverið á Húsavík var eitt hið fyrsta sem nýtti þessa tækni, sem kennd er við rússneskan verkfræðing; Alexander Kalina. Í hnotskurn felst tæknin í blöndun á heitu vatni og ammoníaki, en nánari uppl. um hvernig rafmagn er framleitt með þessum hætti má t.d. lesa á vef Orkuveitu Húsavíkur: www.oh.is

Fyrsta jarðhitavirkjunin í Þýskalandi mun hafa verið byggð 2003. Myndin hér til hliðar er aftur á móti frá  Larderello á Ítalíu, í nágrenni við skakka turninn í Pisa, en þar var í fyrsta sinn í heiminum framleitt rafmagn með jarðhita (1904). Reyndar dugði rafmagnið í fyrstu einungis fyrir fáeinar ljósaperur. En það er önnur saga.

Hekla Energy hálfnuð með fyrstu holuna í Bæjaralandi

Self made man

Það sem er kúl við árangur Björgólfs Thors er að hann er self made. Fáir sem geta leikið eftir ævintýrið í Skt. Pétursborg og uppganginn hjá Pharmaco og Actavis.

Eina kuskið er salan á Landsbankanum - maður hefur alltaf á tilfinningunni að þeir Samsonmenn hafi fengið bankann á slikk.

En Íslendingurinn í manni samgleðst yfir árangri Bjögga. Ég man þegar ég bjó í London fyrir um 15 árum Þá fannst manni skrítið að sjá alla Arabana sem rúntuðu um Chelsea-hverfið á gullslegnum Kádiljákum og virtust eiga allt sem máli skipti í borginni. Maður fann olíuþefinn langar leiðir. Þetta hefur breyst; nú eru Rússarnir líklega mest áberandi. Og hvaðan kemur auður þeirra? Að sjálfsögðu hvað mest frá rússneska orkuiðnaðinum.

En talandi um breytingar. Ég man eftir sæluspenningar-hrollinum sem hríslaðist um mann þegar pabbi las fyrir mig ævintýri Nonna á Skipalóni og um bardagann við ísbirnina. Nýlega var ég að lesa sömu bók fyrir snáðann minn. Jú - honum þótti þetta rosa spennandi. En var samt dálítið forviða yfir grimmdinni að drepa ísbirnina.

Smá nútímafirring sem barnið hefur orðið fyrir, býst ég við. 

Reyndar á maður auðvitað ekki að tala um ísbirni. Hvítabirnir er miklu flottara orð!

Björgólfur Thor á lista yfir þá ríkustu í Bretlandi

Frábært!

Það er mikið fagnaðarefni hversu álverstæknin breytist ört og til hins betra. Engu að síður vakna margar spurningar um hvort orku- og iðnaðarstefna íslenskra stjórnvalda er farsæl.

Það voru settir rúmlega 130 milljarðar í Kárahnjúkavirkjun. Þetta er risastór ríkisframkvæmd í anda New deal - framkvæmd sem etv. er réttlætanleg á tímum kreppu og stórfellds atvinnuleysis. En kannski síður viðeigandi á velferðartímum. Á móti koma rök um að nýta beri náttúruauðlindir. T.d. væri hæpið fyrir Norðmenn að hætta að dæla upp olíu og gasi, af því efnahagsástandið í Noregi kalli ekki á þá vinnslu.

Engu að síður er hér stór munur á. Meðan Norðmenn nýta orkuvinnslu sína til að byggja upp einhverja sterkustu fjárfestingasjóði í heimi, sér íslenska þjóðin lítið til arðsins af virkjununum. Þessir aurar einhvern veginn hverfa bara í botnlausa hít ríkissjóðs. Það er alls ekki nógu gott.

Minni mengun frá álverum

Bjart framundan

Ætlaði að lesa fréttina á vef Economist um íslensku skuldasúpuna. En endaði auðvitað inni á vef Suez Energy, sem eru með auglýsingu á Economist-vefnum: www.energiesofprogress.com/home.php?lang=en

Enn og aftur er endurnýjanleg orka í sviðsljósinu. Og prufið að fara t.d. inn á vef General Electric (www.ge.com). Þarna er um að ræða eitt stærsta fyrirtæki heims, en af vefnum þeirra má helst ráða að hið eina sem þeir telji einhverja framtíð í sé endurnýjanleg orka og þá fyrst og fremst vindorka. Jæja - kannski má segja að þeir sjái líka einhverja möguleika í heilbrigðisgeiranum. En megináherslan er á vindorkuna.

Og þegar litið er á síðustu ársskýrslu GE er hið sama uppi á teningnum. Á forsíðunni er "vindmylla" eða öllu heldur stoltur turn með vindtúrbínu. Og í ávarpi Jeff Immelt, forstjóra og stjórnarformanns GE, virðist uppbygging fyrirtækisins í endurnýjanlegri orku í Asíu vera aðalmálið (ekki síst í Kína).

Sama er uppi á teningnum í sólarorkunni. Fjármagnið streymir í þennan geira. Því miður virðist jarðhitinn ekki njóta jafn mikils velvilja. En ég er engu að síður bjartsýnn um að Íslendingar eigi eftir að gera það gott á því sviði. Og það að hanna og byggja jarðhitavirkjanir er alvöru. Eitthvað annað en þetta leiðinda bankahlutabréfafyllerí, sem heltók þjóðina síðustu árin. Held að við ættum að vera þakklát fyrir fyrirtæki eins og Marel, Össur, Bakkavör, Actavis, Eimskip, Samherja og Decode. 

Læt að lokum fylgja link á forvitnilegt viðtal við Vinod Khosla og félaga í Ausra, sem er með afar framsækna og spennandi tækni (vel þess virði að hlusta á þessa frétt, þó ekki væri nema til að heyra yndislegan ástralskan hreim fréttamannsins). G'day mates!: 

 

Súpa seyðið

"Iceland should be Greenland..."

Maður fer næstum hjá sér þegar gefið er í skyn að Íslendingar séu umhverfisvænir. Vissulega erum við svo gæfusöm að eiga endurnýjanlegar orkulindir. En óvíða er meira sukkað með t.d. jeppa og rusl.

Enda fær fólk af Klakanum gjarnan hálfgert menningarsjokk þegar það flytur t.d. til Hollands eða Danmerkur og dagblöð, matarleifar og flöskur þurfa allt í einu að fara í sitt hverja tunnuna. Sukkið situr djúpt í manni. Held að mér myndi hreinlega líða illa ef ég vissi ekki af öflugum jeppa í heimkeyrslunni, helst 300 hestöfl. Hvernig varð maður svona?

Þá sjaldan ég kaupi tímarit í flugstöðvum, verður Vanity Fair gjarnan fyrir valinu (ef CNN Traveller er ekki til). Held sérstaklega upp á "grænu" útgáfurnar þeirra sem koma út tvisvar á ári, að ég held. Síðast var forsíðan með Leonardo DiCapricio.  Og hvar var myndin tekin; auðvitað á Íslandi. Og það af ekki verri ljósmyndara en Annie Leibovitz. Svo var Berlínarísbjörninn Knútur photosjoppaður þarna inn á myndina frá Jökulsárlóninu - það var svolítið cheap fannst mér.

Önnur Green Issue af Vanity Fair sem ég man eftir, var m.a. með snillingnum Vinod Khosla (stofnanda Sun Microsystems). Hann er núna að setja fullt af pening í virkjun sólarorku, þar sem nýrri tækni er beitt. Á forsíðu blaðsins eru svo dúllur eins og George Clooney og Julia Roberts, sem eru örugglega bæði voða meðvituð um að vera græn.

Vistvænn lífsstíll Reykvíkinga kannaður

Spennandi tímar

Olíuviðskipti fara að mestu fram í dollurum. Þegar dollar styrkist eru auðvitað allar líkur á að olíuverð í dollurum lækki eitthvað. Fyrirsagnir eins og "Olíuverð á niðurleið" geta aftur á móti verið kolrangar ef verðið er reiknað í öðrum gjaldmiðli, en dollurum. Hér til hliðar er graf sem sýnir þróun olíuverðs síðustu áratugi í dollurum og evrum.

Jamm - verðið er ansið hátt þessa dagana. Og ekki bara út af því hversu dollarinn er ódýr. Eftirspurnin er mikil. T.d. er fróðlegt að velta fyrir sér hvaða áhrif síaukin eftirspurn frá Kína kemur til með að hafa á olíuverðið.

Olíuverð á niðurleið

OLÍAN sökudólgurinn?

Því hefur verið haldið fram að hátt olíuverð leiði óumflýjanlega til hækkandi matvælaverðs. Ekki ætla ég að ræða þá kenningu hér. Aftur á móti er athyglisvert að kannski hafði King Hubbert rétt fyrir sér, sem þýðir að olíuframleiðsla hefur nú þegar náð hámarki. Ef satt reynist, mun olíuverð væntanlega ekki lækka heldur jafnvel fara hratt hækkandi. Og hugsanlega fylgir matvælaverð í kjölfarið. Ég er reyndar mjög tortrygginn á svona "dómsdagsspár". Og er sannfærður um að tækniþróun mun á ný lækka orkuverð - og þá líka matvælaverð.

Hubbert-kenningin dregur nafn sitt af jarðfræðingnum Marion King Hubbert, sem starfaði m.a. fyrir Shell. Hubbert (1903-1989) setti kenningu sína fyrst fram um miðjan 6. áratuginn og spáði þá að olíuframleiðsla Bandaríkjanna myndi ná toppi einhvern tímann á árabilinu 1965-70. Í einföldustu mynd segir kenning hans að olíuframleiðsla á sérhverju svæði fylgi tiltekinni kúrfu; framleiðslan vaxi í ákveðnu hlutfalli, nái toppi og minnki síðan uns svæðið er tæmt af olíu.

Þessi spá gekk furðu vel eftir, en hefðbundin olíuframleiðsla náði hámarki í Bandaríkjunum rétt eftir 1970, þ.e. í hinum 48 ríkjum meginlandsins. Bandaríkin náðu þó að auka framleiðslu sína á ný vegna olíufunda í Mexíkóflóa og Alaska og gagnrýnendur Hubbert's nýttu það til að vefengja kenningu hans.

En þó svo Alaska-olían kroppaði svolítið í kúrfuna, reyndist spáin um samdrátt vera rétt. Eins og vel má sjá á grafinu hér til hliðar. Rauða línan sýnir olíuframleiðslu Bandaríkjanna, en sú bláa er innflutningur þeirra á olíu.

Og í dag rétt slefar olíuframleiðsla Bandaríkjanna í að vera helmingur þess sem hún var um 1970. Og dregst ört saman. Það sem er þó jafnvel enn magnaðra er að Bandaríkin voru ekki einu sinni sjálfbær um olíu, þegar framleiðslan var í hámarki um 1970. Ameríka er svo sannarlega "addicted to oil":

"Keeping America competitive requires affordable energy. And here we have a serious problem: America is addicted to oil, which is often imported from unstable parts of the world. The best way to break this addiction is through technology. ... May God bless America." (Bush ávarpar Bandaríkjaþing, 30. janúar 2006 - alltaf jafn greindarlegur á svipinn).

 

Þegar kenning Hubbert's er yfirfærð á öll olíusvæði jarðar er niðurstaðan sú að heimsframleiðslan muni líka fylgja kúrfu, sem nái hámarki og eftir það minnki framleiðslan óumflýjanlega. Þetta er oft kallað "peak oil theory". 

Kenning þessi er umdeild, en stuðningur við hana hefur aukist mjög eftir að sést hefur hversu vel hún fellur t.d. að olíuframleiðslu í Norðursjó - og víðar. En auðvitað eru alltaf að finnast nýjar olíulindir og menn eru einfaldlega afar ósammála um það hvort og hvenær peak-oil verði náð. Til eru þeir sem álíta að þessum punkti hafi þegar verið náð og héðan í frá muni olíuframleiðsla heimsins fara minnkandi. Staðreyndin er sú að við getum aldrei vitað hvar peak-oil punkturinn liggur. Fyrr en nokkuð löngu eftirá.

Verð á hrísgrjónum í sögulegu hámarki

Ekki panta metanól á barnum!

Þetta er athyglisverð frétt. Í síðustu færslu, í gær, benti ég á hversu Íslendingar virðast eiga erfitt með að átta sig á verðmætinu sem felst í því að mega losa CO2 og aðrar gróðurhúsalofttegundir. Þessi frétt um metanól-framleiðsluna sýnir aftur á móti hvernig eigendur CO2 geta nýtt það til verðmætasköpunar. 

Hafa ber í huga að metanól sem eldsneyti er ekki hið sama og etanól, sem t.d. Brasilíumenn hafa lengi notað á bíla. Sjálfur ruglaði ég þessum eldsneytistegundum saman, uns mér fróðari maður í efnafræði vísaði mér veginn. Til allrar hamingju hef ég aldrei rekist á strandgóss, með tunnum fullum af meintu alkóhóli - sem svo reynist alls ekki vera göfugar veigar heldur tréspíri. Hræðileg slys hafa orðið af þessum sökum, þar sem menn hafa blindast eða jafnvel látist.

Á heimasíðu Carbon Recycling Intl. segir að orkan sem fengin er með þessari tækni sé samkeppnishæf við olíu ef olíufatið er dýrara en 50 USD. Þ.a. menn fara vart í þessa fjárfestingu nema gera ráð fyrir því að olíuverðið eigi eftir að haldast mun hærra en 50 dollarar, til lengri tíma litið.

Við höfum upplifað miklar hækkanir á olíuverði undanfarna mánuði. Síðustu daga hefur olíufatið verið að gæla við 120 dollara múrinn. Þeim fer ört fækkandi sem trúa því að við eigum eftir að sjá olíufatið fara aftur í 50 dollara. Samt er ekki lengra síðan en 2005 að olíuverðið var einmitt 50 USD og meira að segja snemma árs 2007 dansaði verðið í kringum 50 dollarana.

Þannig að ég býst við að KC Tran, Eyjólfur Árni og félagar trúi að peak-oil sé þegar náð. Og það er alls ekki verri trú en aðrar trúr. Sbr. http://askja.blog.is/blog/askja/entry/515362/

Mannvit hannar metanólverksmiðju

Þegar loft varð að peningum

Úti í hinum stóra heimi hafa menn uppgötvað að rétturinn til að losa gróðurhúsalofttegundir eru fjárhagsleg verðmæti. Mjög mikil verðmæti. En á Íslandi - landinu sem telur sig hafa fundið upp hið fullkomna kvótakerfi - er þessu öðruvísi farið.

Með Kyoto-þjóðréttarsamningnum skuldbundu flest vestræn ríki sig til að sporna gegn magni koltvíoxíðs og annarra gróðurhúsalofttegunda í andrúmsloftinu. T.d. skuldbatt Evrópusambandið sig til að minnka losunina um 8% miðað við það sem hún var 1992, Japan á að minnka heildarlosun sína um 5% og Ísland skuldbatt sig til að auka losunina ekki um meira en 10%. Viðmiðunarpunkturinn er losun eins og hún var 1992 og markmiðunum skal náð ekki síðar en 2012. Síðar á þessu ári er stefnt að því að semja um losunartakmörk fyrir næsta tímabil eftir 2012.

Rétt eins og fiskveiðikvótakerfið olli því að rétturinn til að mega veiða fisk eru fjárhagsleg verðmæti, eru losunarkvótar vegna gróðurhúsalofttegunda fjárhagsleg verðmæti. Innan Evrópusambandsins hefur verið komið á sérstöku viðskiptakerfi með slíka kvóta. Viðskiptin fara fram á European Climate Exchange; ECX. Og sama hefur verið gert í Bandaríkjunum - þó svo bandarísk stjórnvöld hafi ekki staðfest Kyoto-bókunina (í US er nefnilega til nokkuð sem kallast Corporate Social Responsibility). Þarna í Ameríku hafa viðskiptin gerst á Chicago Climate Exchange; CCX. Og í mars s.l. hófust slík viðskipti með losunarheimildir á NYMEX. Sama þróun er að byrja á verðbréfamörkuðum í t.d. Japan og Hong Kong.

Á síðasta ári var verslað með slíka kvóta (heimildir til að losa CO2 og aðrar gróðurhúsalofttegundir) fyrir 60 milljarða USD. Og þessi viðskipti fara hratt vaxandi. Þau voru til að mynda 33 milljarðar USD árið 2006. Og það sem af er þessu áru er veltan með kolefniskvóta á CCX þegar orðin meiri en allt árið 2007! Og það þrátt fyrir krepputal í Bandaríkjunum. Fyrir fólk í fjárfestingahugleiðingum má nefna að allir geta verslað með kolefniskvóta.

Á Íslandi fær stóriðjan losunarheimildirnar sínar ókeypis. Og það er hið opinbera sem byggir orkuver fyrir áliðnaðinn. Þetta er óneitanlega nokkuð athyglisvert markaðshagkerfi hér norður í Atlantshafi...

Losun gróðurhúsalofttegunda jókst um 14%

Fer olían í 120$ í dag?

Það er eitthvað heillandi við það ef olían fer yfir 120 dollara fatið. Olíufatið fór í gærkvöldi í fyrsta sinn yfir 119 USD: Crude Oil Settles Above $119 for the First Time; www.cnbc.com/id/24248268

Þetta minnir mig á að fyrir sléttum 2 mánuðum átti ég fund með íslenskum fjárfestum, en þá var olíufatið á 100 USD. Þá taldi ég að líklega væri Boone Pickens of hógvær í sínum spádómum um þróun olíuverðs. Hann spáði að olían myndi lækka, en svo aftur skríða yfir hundrað dollara á 2. ársfj.: Pickens Expects Oil, Natural Gas Prices to Fall; www.cnbc.com/id/23272368/

Sjálfur áleit ég líklegra að olían færi jafnvel í 120 USD "fyrir vorið", eins og ég orðaði það. Er farið að vora?

--------------------- 

Viðbót, skrifuð 24/4: Ouch! Á NYMEX fór verðið hæst í 119.95 USD. Vorið ekki alveg komið ennþá! Sjá: http://news.yahoo.com/s/afp/20080424/bs_afp/commoditiesenergyoilprice

Lækkun á hlutabréfum vestanhafs

Dallas!

Hugurinn fór á flug við þessa frétt um forsetann dansandi. Minnir mann á Suðurríkin... Texas... olíuna. Já, maður verður nánast hrærður. Muniði hvað Pam var rosa sæt:

 

 

Dansandi forseti

Er Hubbert-trúin verri en önnur trúarbrögð?

Nú verður ekki hjá því komist að velta fyrir sér spurningunni hversu mikið OPEC getur aukið framleiðslu sína?

Þessi framleiðsluaukning, ef af verður sbr. fréttina, þýðir um 6% aukningu á heildarolíuframleiðslunni. En til að OPEC auki framboðið um 5 milljón tunnur pr. dag þurfa OPEC-ríkin sjálf að auka framleiðslu sína um hvorki meira né minna en rúmlega 15%. Það er talsvert; ekki síst þegar haft er í huga að þá fer framleiðslugetan í raun umfram 100% eins og staðan er í dag. A.m.k. ef taka ber mark á uppl. bandaríska orkumálaráðuneytisins um framleiðslugetu OPEC (tölfræði þaðan má nálgast gegnum vefinn www.eia.doe.gov).

Fyrirhuguð framleiðsluaukning hlýtur því að kalla á hraða uppbygginu í olíuiðnaði OPEC-ríkjanna. Það er vel að merkja ekki nóg að skrúfa frá krananum, heldur þurfa olíuhreinsunarstöðvar einnig að geta aukið framleiðsluna. (T.d. hefur Bandaríkjastjórn ekki allt of miklar áhyggjur af digurbarkalegum yfirlýsingum Hugo Chávez, forseta Venesúela, um að minnka olíusölu til US því stærstur hluti olíuhreinsunarstöðva Venesúela er í Bandaríkjunum). Og ónefnd er sú staðreynd að árið 2012, þegar þessi framleiðsluaukning á að verða fyrir hendi, mun heimseftirspurn eftir orku verða u.þ.b. 10% meiri en er í dag. Þannig að í raun er þessi yfirlýsing OPEC ekki beint til þess fallin að búast megi við lækkandi olíuverði.

Lítill vafi er á að OPEC-ríkin geta á tiltölulega stuttum tíma aukið framleiðsluna eitthvað. En - nei - ekki er eins víst að þetta aukna framboð leiði til umtalsverðra verðlækkana. Menn vita sem er að OPEC er nálægt hámarki í framleiðslugetu sinni. Og svo hvílir vofan hans King Hubbert's yfir öllu saman (mynd) og kenningin um peak-oil; nefnilega trúarbrögðin um að olíuframleiðsla heimsins hafi náð toppi og hér eftir liggi leiðin niður á við. Þess vegna er svo ósköp góð tilfinning fyrir okkur Mörlanda að eiga allan jarðhitann og vatnsorkuna.

PS: Vegna þeirra sem trúa á að peak-oil sé þegar náð, eða telja slíkt fásinnu, leyfi ég mér að vitna í gamlan bónda austur í Skaftafellssýslu, sem spurði prestinn sinn um spíritisma (andatrú): "Segðu mér prestur - er það eitthvað verri trú en aðrar trúr?"

OPEC áformar að auka olíuframleiðslu á næstu árum

Viltu græða pening?

Í skólanum í gær fengum við hreint prýðilegan fyrirlesara; Florian nokkurn Schönharting. Hann er sterkefnaður Dani og með mikla reynslu af fjárfestingum í líftækniiðnaði. Sjaldgæft að hitta svo heilsteyptan mann sem sameinar mikla greind, góðan þokka og fyrirtaks fyrirlestur. Mjög sjaldgæft. En mér kemur þó í hug Þórólfur Árnason, fyrrum forstjóri Tals og borgarstjóri til skamms tíma.

Ástæða þess að ég nefni þetta hér er sú að Florian mælti sérstaklega með tveimur fyrirtækjum sem kynnu að vera dúndrandi kauptækifæri nú. Í ljósi ástandsins heima, er rétt að leyfa fleirum að njóta ráðlegginganna. Og fyrirtækin eru:  

Cypress Bioscience (http://finance.yahoo.com/q?s=CYPB) og Keryx Biopharm (http://finance.yahoo.com/q?s=kerx). Hið síðar nefnda reyndar fjárans penny-stocks. 

Þetta framhjáhald frá Orkublogginu er að sjálfsögðu án allrar ábyrgðar - enda á maður ekki að byggja fjárfestingar sínar á því sem haft er eftir "sérfræðingum". En málið er að á eftir orkugeiranum er líftæknin auðvitað næst mest spennandi!

Myndin hér að ofan er af umræddum Florian Schönharting. Fjárfestingastefna hans minnir um sumt á Pálma Haraldsson. Þ.e. hæfileiki til að finna fyrirtæki sem eru komin í vandræði og flestir eru búnir að gefa upp á bátinn, þó svo þar leynist mikil tækifæri. En sem fyrr segir einbeitir Schönharting sér að líftækninni. Ætli hann sé farinn að skoða Decode?

Sveifla á hlutabréfum vestanhafs

The boys from Brazil

Einhver dásamlegasti staður sem ég hef komið til er tvímælalaust Rio de Janeiro í Brasilíu. Þetta var árið 2004. Auðvitað var eitt það fyrsta sem ég gerði að kaupa slatta af fótboltaskyrtum, bæði gula Brasilíuboli og svart/rauðan búning Flamengo. Eins og allir sæmilega þroskaðir menn vita var Flamengo liðið hans Zico's og Romario er líka oft kenndur við Flamengo.

Á Flamengo-búningnum sem ég keypti handa snáðanum mínum var talan 10 og áletrunin "Petrobras". Hm.. hugsaði ég... ætli þessi Petrobras sé nýjasta stjarna Brasilíu?

Svarið reyndist vera bæði já og nei. Petrobras er ekki nýr boltasnillingur, heldur reyndist þetta vera eitt helsta fjármálastolt Brasilíu; hratt vaxandi orkufyrirtæki og líklega hið framsæknasta í djúpsjávarleit. Og aðalstöðvarnar eru einmitt í Rio. Í dag þekkja Íslendingar líklega Petrobras-lógóið helst frá Williamsbílunum í Formúlunni (ætlaði ekki Jón Ásgeir að kaupa Williams?).

Petrobras er núna það olíufyrirtæki sem er að gera það hvað best og er reyndar talið eitt af 50 stærstu fyrirtækjum heims. Í nóvember s.l. fundu Brazzarnir risaolíulind með um 5-8 milljörðum olíufata (s.k. Tupi svæði), en þetta var stærsti olíufundur í Brasilíu. Og það er skammt stórra högga á milli; á þessu ári hefur Petrobras fundið tvær stórar lindir, báðar um 300 km út af strönd Rio. Annars vegar er Jupiter-svæðið, sem einnig er talið geyma um 5-8 milljarða olíufata. Allra nýjasti fundurinn er hins vegar svæði kennt við Sykurtopp, sem hefur einfaldlega verið sagt "mega stórt" og hugsanlega með allt að 33 milljarða tunna! Sé þetta rétt, er um að ræða eina stærstu olíulind sem fundist hefur í heiminum. Þannig að það ríkir bjartsýni nú i Brasilíu.

Sjálfur "Sykurtoppurinn" er kletturinn frægi sem er eitt helsta auðkenni Rio og sést hér á síðustu myndinni. Að lokum; þó svo Rio sé eini staðurinn þar sem ráðist hefur verið á mig, get ég hiklaust mælt með því að fólk heimsæki þessa dýrðlega fallegu borg. Og fólkið þar er ekki siður augnayndi. Bara fara varlega!

Raunveruleg innbyrðis staða liða birtist í Barcelona

"Afsakið meðan ég æli"...

... eru fleyg orð sem mig minnir að séu runnin frá Megasi. Vissulega hafa starfsmenn Bear Stearns mikla hæfileika í fjármálum. En ef ég sjálfur ætti að gefa sæmilega skynsömum manni eitt ráð í fjárfestingum væri það eftirfarandi: Notaðu eigið hyggjuvit, þekkingu og gagnrýna hugsun - en ekki byggja ákvörðun þína á fréttum þar sem eitthvað er haft eftir "sérfræðingum".

Eitthvert yndislegasta dæmið um snilld fjármálasérfræðinga í fjölmiðlum, er fræg forsíða The Economist frá því snemma árs 1999. Þar var því slegið upp að svo mikið framboð væri af olíu að við værum hreinlega að drukkna í bjakkinu. Og að verðið færi senn niður í 10$ fatið og jafnvel niður í 5$. Þessi spádómur Economist er líklega einhver sá vandræðalegasti og vitlausasti sem þetta "virta" blað hefur látið frá sér fara.

Olíuverð hafði farið lækkandi 1997 og 1998 og meðalverðið á þessum tíma var um 12$ (sem jafngildir rúmum 15$ í dag). Og verðið fór EKKI niður í 10$, hvað þá heldur niður í 5$. Þvert á móti varð raunin sú að meðalverðið 1999 var hátt í 17$ (sem jafngildir nærri 21$ í dag). Þ.a. olíuverðið 1999 reyndist fljótlega verða 70-350% hærra en Economist spáði. Blaðið er reyndar ennþá að jafna sig eftir þessa dapurlegu reynslu sína.

Og sem kunnugt er, þá er olíutunnan núna á... 116 dollara og 37 cent á NYMEX. Og á morgun? Hvað það verður veit nú enginn, vandi er um slíkt að spá! Þó ég auðvitað telji mig vita það. Rétt eins og þeir á Economist. 

 

Bear Stearns spáir 8% gengishækkun

Á valdi óttans

Óttinn við minnkandi olíuframboð er áberandi nú um stundir. Í framhaldi af síðustu færslu var ég spurður að því hvort ég legði ekki full mikil völd í hendur Sauda-konungs. Því er tilefni til að útskýra nánar hvaða hlutverk Saudi-Arabía leikur i orkumálum og hversu mikil áhrif Saudarnir hafa á framboð af olíu og gasi

Auk þess sem Saudi-Arabía er stærsti olíuútflytjandi heims, er langmestu olíubirgðirnar þar að finna. Sjálfir segjast Saudar ráða yfir 260-265 milljörðum fata af olíu, sem gerir hátt í fjórðung af öllum þekktum olíubirgðum jarðar. En vandamálið er, að í raun veit enginn hvort Saudarnir segja satt. Heimurinn veit í raun ekki hversu miklar olíu- eða gasbirgðir eru í Arabíu.

Nánast öll olíu- og gasframleiðsla Sauda er í höndum ríkisolíufélagsins Saudi Aramco, sem að sjálfsögðu er langstærsta olíufélag í heimi. Lengi vel áttu erlend olíufyrirtæki stóran hlut í Saudi Aramco, sem byrjaði olíuvinnslu í Arabíu upp úr 1930. Meðal eigendanna var t.d hið alræmda bandaríska olíufélag Standard Oil, sem við þekkjum í dag sem Chevron. En frá 1980 hefur Saudi Aramco verið 100% í eigu ríkisins. Og þar liggja upplýsingar ekki á lausu. Þannig að heimsbyggðin verslar með olíu, sem að stórum hluta kemur frá Saudi Arabíu, en enginn veit hversu lengi það ágæta land spámannsins getur haldið áfram að mæta sívaxandi eftirspurn eftir olíu og gasi. Þess vegna er tilfinningin að eiga viðskipti með olíu á NYMEX, dálítið eins og að spila rúllettu í Las Vegas. Æsandi, stressandi og unaðslegt; allt í senn.

Myndin hér að ofan er frá Shaybah olíusvæðinu í Arabíu, en þar er að finna einhverja stærstu olíulind i heimi. Þarna munu liggja sem samsvarar um 14 milljörðum tunna af hágæða hráolíu á um 1500 metra dýpi. Þetta er vissulega heillandi - og ekki síður staðurinn sjálfur en þarna er jafnan um 60 stiga hiti á daginn og 10 stig á næturnar. Þægilegasta hitasveifla - ekki satt? Minnir á það þegar Tinni sigldi til Íslands og lenti í fárviðri, en Kolbeinn kafteinn kallaði það þægilegan goluþyt ("Dularfulla stjarnan"!).

Olíuverð í 117 dali

Kossaflens, orka og pólítík

Þrenningin orkumál, útrás og pólitík eru loks orðin heit mál á Íslandi. Það ætti ekki að koma á óvart; þetta eru stærstu málefni og hagsmunir nútímans. Það er a.m.k nokkuð víst að Bush kyssir Abdúlla Arabíukóng út af einhverju öðru en útlitinu.

Hvað stjórnar efnahagskerfi heimsins? Ef maður væri í krossaprófi og mætti einungis velja einn möguleika væri freistandi að krossa við valmöguleikann "Olían í Saudi Arabíu". Og ef spurt væri hver sé valdamesti maður heims væri líklega rétt gefið fyrir svarið "Abdúlla".

Nei - þetta er ekki próf úr Tinnabókunum! Maður að nafni Abdullah bin Abdul Aziz Al Saud er núverandi einvaldur í Saudi Arabíu. Og hann hefur í hendi sér að stjórna olíuframboði til Vesturlanda. Enda liggja allir flatir fyrir honum; Bush vill kyssa hann og forseti Írans vill fá að leiða hann. Eins og myndirnar glögglega sýna

Til fróðleiks skal nefnt að Saudi Arabía er stærsti olíuframleiðandi veraldar með um 13% framleiðslunnar og er einnig stærsti olíuútflytjandinn. Arabía útvegar Bandaríkjunum um 14% af allri olíuþörf US. Og það gerir Bandaríkjunum ekki sérstaklega auðvelt fyrir, að næst stærsti olíuútflytjandinn innan OPEC er Íran.

Listi yfir tólf stærstu olíuútflutningsríkin:  1. Saudi Arabía.   2. Rússland.   3. Noregur.   4. Íran.

5-12.  Sameinuðu Arabísku furstadæmin, Venesúela, Kuwait, Nígería, Alsír, Mexíkó, Líbýa og Írak.

PS: Kannski kominn tími til fyrir Íslendinga að ganga Noregskonungi á hönd?

Björn: Vandræðum OR sópað undir teppið