Mikil óvissa um þróun olíuframleiðslu Bandaríkjanna

Olíuvinnsla í Bandaríkjunum hefur vaxið hratt undanfarin ár. Þetta er fyrst og fremst vegna hreint ævintýralegrar aukningar í vinnslu á s.k. tight oil. Fyrir vikið hefur mjög dregið úr innflutningsþörf Bandaríkjanna á olíu... a.m.k. í bili. Stóra spurningin er hvort þessi þróun haldi áfram? Eða hvort það fari jafnvel á hinn veginn og Bandaríkin verði á brátt a ný sífellt háðari innfluttri olíu.

Þarna virðist óvissan vera ansið mikil. Í nýjustu spá upplýsingaskrifstofu bandaríska orkumálaráðuneytisins (EIA) eru settar fram ákaflega ólíkar sviðsmyndir.

EIA segir að u.þ.b. árið 2035 kunni Bandaríkin að verða orðin algerlega sjálfbær um olíu! En EIA segir líka mögulegt að árið 2035 kunni innflutningsþörfin að verða talsvert mikil eða allt að 35-40% af olíuþörf Bandaríkjanna. Þarna er breitt bil. Raunveruleikinn mun fyrst og fremst ráðast af því hversu mikilli framleiðslu tight oil mun geta skilað næstu ár og áratugi.

Sviðsmyndin um mikla framleiðslu (sbr. græna línan á grafinu hér að ofan) gerir ráð fyrir því að þessi tegund olíuframleiðslu í Bandaríkjunum muni fara hæst í um 8,5 milljónir tunna á dag (og að það verði nálægt árinu 2035). Það muni leiða til þess að innflutningsþörf Bandaríkjanna á olíu verði engin; ekki muni þurfa að flytja inn einn einasta dropa af olíu. Þetta myndi vafalítið hafa geysilega þýðingu um allan heim, því Bandaríkin hafa löngum verið það land sem þurft hefur að flytja inn langmest af olíu (þessa dagana er innflutningsþörf Kina þó orðin á pari með Bandaríkjunum).

Sviðsmyndin um litla framleiðslu (sbr. rauða línan á grafinu hér að ofan) gerir aftur á móti ráð fyrir því að framleiðsla á tight oil muni ná hámarki strax árið 2016. Og framleiðslan á tight oil verði þá um 4,3 milljónir tunna á dag. Eftir það muni þessi tegund olíuframleiðslu innan Bandaríkjanna dala - og olíuinnflutningsþörf Bandaríkjanna taki að vaxa nokkuð bratt á ný.

Það er reyndar svo að EIA álítur líklegast að senn muni innflutningsþörfin ná lágmarki. Eftir það verði um skeið gott jafnvægi á innflutningsþörfinni (sem muni nema um 25% af olíunotkun Bandaríkjanna). U.þ.b. 2025 muni svo innflutningsþörfin fara að mjakast rólega upp á við og Bandaríkin þar með á ný þurfa að horfast í augu við óhagstæða þróun í olíubúskapnum. 

Það eru margir flóknir þættir sem munu hafa áhrif á það hversu mikil innflutningsþörf Bandaríkjanna á olíu verður á næstu árum og áratugum. Nefna má almenna þætti eins og þróun efnahagslífisins í heiminum og þróun olíuverðs. Ekki er síður óvissa um það hversu mikið af tight oil er í jörðu þarna vestra.

Það hversu hátt hlutfall Bandaríkin munu framleiða af olíuþörf sinni næstu árin og áratugina er sem sagt afar óvíst. Ef vel gengur álítur EIA að olíuframleiðsla í Bandaríkjunum muni aukast hratt á næstu árum og ná toppi árið 2036 og verða þá sem nemur 13,3 milljónum tunna á dag (til samanburðar má nefna að mestu olíuframleiðendur heimsins, Rússland og Saudi Arabía, framleiða um 10-12 milljónir tunna á dag hvor um sig). Ef aftur á móti illa gengur mun olíuframleiðsla í Bandaríkjunum ná toppi strax árið 2016 og þá verða um 9,2 milljónir tunna á dag. Líklegast þykir þó að toppnum verði náð árið 2019 og það í 9,6 milljónum tunna á dag.

Til samanburðar má nefna að nú er olíuframleiðslan í Bandaríkjunum um 7,5 milljónir tunna á dag (þ.e. meðaltalið árið 2013, en var um 8 milljónir tunna á dag í árslok 2013). Hæst náði framleiðslan þarna vestra árið 1970 þegar hún slefaði í 10 milljónir tunna. EIA álítur sem sagt líklegast að þrátt fyrir geysilega aukningu í framleiðslu á tight oil, muni olíuframleiðslan í Bandaríkjunum vart ná toppnum frá árinu 1970 (og ekki ná því sem gerist í Rússlandi og Saudi Arabíu). En að þó sé möguleiki á því að framleiðslan nái að aukast miklu meira og að Bandaríkin verði um skeið mesti olíuframleiðandi heims.

Hvað þarna verður veit nú enginn - og verður bara að koma í ljós. Þróunin mun vafalítið hafa mikil áhrif á heimsmálin og samskipti risaveldanna. Í bili geta Bandaríkjamenn glaðst yfir því að þegar litið er til sameiginlegrar olíu- og gasframleiðslu eru Bandaríkin nú fremst í flokki. En Pútín er varla sáttur við það.

Athugasemdir

[Steinar Ríkharðsson (IP-tala skráð) 16.5.2014 kl. 00:27]

Í nýju yfirliti frá Jean Laherrere fer hann m.a. í gegnum helstu þættina í olíuvinnslu í Bandaríkjunum og niðurstaðan um framtíðarhorfur fyrir USA eru ansi hreint frábrugðnar spám EIA. Það getur verið að hann skjóti eitthvað undir markið en af sögunni að dæma má reikna með að hann hans spá sé miklu nær lagi en það sem kemur frá EIA því það hefur sýnt sig að trúverðugleiki þeirrar stofnunar er mjög takmarkaður þegar spár um olíu eru annars vegar.

http://aspofrance.viabloga.com/files/JL_MITParis2014long.pdf

[Ketill Sigurjónsson, 16.5.2014 kl. 09:27]

Óvissuþættirnir eru ansið margir. Og vonlítið að spá um hvaða spá sé skynsamlegust. Ég myndi reyndar setja fyrirvara við "there is no sufficient substitute to oil for transport", sbr. greinin. Menn munu ekki hika við að fjárfesta í stórum stíl í GTL og CTL ef/þegar skýrar vísbendingar koma fram um að peak oil production sé að skella á.

[Steinar Ríkharðsson (IP-tala skráð) 17.5.2014 kl. 00:27]

Það er eitt að eitthvað geti komið tæknilega í staðinn fyrir olíu en allt annar hlutur að komast nálægt olíu í magni, kostnaði eða nógu háu EROEI til að geta staðið undir efnahagskerfi og samfélagi eins og það er í dag.

GTL og CTL geta tæknilega skilað alternatívi við olíu rétt eins og biofuels og fleira en detta svo sannarlega ekki af himnum ofan, það er afar dýrt, tekur langan tíma að koma á koppinn og takmarkað magn sem hægt er að framleiða þannig. Þótt verð á gasi og kolum hafi ekki hækkað eins mikið og á olíu er það samt búið að margfaldast á síðustu 10-15 árum þannig þessir orkugjafar er líka undir töluverðum þrýstingi.

Fyrir GTL sem eitthvað kveður að þarf að liggja á lausu mjög mikið og ódýrt gas um töluvert langa fyrirsjánlega framtíð. Þar er líklega fátt um fína drætti annað en South Pars / North dome í Íran/Qatar. Í Qatar er Shell með einu alvöru GLT verksmiðjuna með 140 kb/d (fór lang fram úr kostnaðaráætlun). Veit ekki til að það séu fleiri á leiðinni en sjálfsagt munu bætast við með tíð og tíma. Gæti ef til vill náð milljón tunnum á dag eftir 15-20 ár eða svo sem er ágætt út af fyrir sig en breytir stóru myndininn lítið.

Fyrir CTL þarf alveg gríðarlega mikið af kolum hlutfallslega, það fást ekki nema um 1,5 tunnur (rúmir 200 lítrar) úr hverju tonni. Ef öll núverandi kolaframleiðsla USA (um það bil milljarður tonna á ári) myndi t.d. verða sett í CTL myndi kannski skila u.þ.b. 4 mb/d, þ.e. fjórðungi til fimmtungi olíunotkunar þar í landi. Það er ansi lífseig mýta að kol séu semi-infinate auðlind sem sé hægt að sækja í eftir smag og behag.

Í vísindagrein Aleklett og Höök er farið ágætlega yfir grunnatriði og takmarkanir CTL. Í abstract segir m.a.:

Conversion ratios for CTL are generally estimated to be between 1 and 2 barrels/ton coal. This puts a strict limitation on future CTL capacity imposed by future coal production volumes, regardless of other factors such as economics, emissions or environmental concerns. Assuming that 10% of world coal production can be diverted to CTL, the contribution to liquid fuel supply will be limited to only a few mega barrels per day. This prevents CTL from becoming a viable mitigation plan for liquid fuel shortage on a global scale. However, it is still possible for individual nations to derive significant shares of their fuel supply from CTL, but those nations must also have access to equally significant coal production capacities. It is unrealistic to claim that CTL provides a feasible solution to liquid fuels shortages created by peak oil. For the most part, it can only be a minor contributor and must be combined with other strategies.

http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/er.1596/abstract

CTL dugir sennilega skammt sem einhver lausn til að viðhalda business as usual, í mesta lagi sem takmörkuð redding þegar hlutirnir eru komnir í kalda kol. En það þarf líka að horfast í augu við peak oil og grípa tímanlega til mótvægisaðgerða eins og CTL framleiðslu til að þær komi að fullu gagni að milda höggið, um þetta var fjallað í "the Hirch report" og síðan er víst liðinn nærri áratugur. Trendið virðist hins vegar meira vera að sökkva sér dýpra niður í afneitun og tight oil og shale gas notuð sem eins konar áróðurstæki í því augnamiði.

[Steinar Ríkharðsson (IP-tala skráð) 26.5.2014 kl. 22:49]

Tight oil væntingarnar eru að fá síg kalda gusu þessa dagana. Samkvæmd fréttum ætlar EIA að lækka mat á vinnanlegri olíu í Monterey Shale í Kaliforniu úr í kringum 15 miljörðum tunna niður í 600 milljón, sem sagt örlítið brot af fyrra mati.

http://www.latimes.com/business/la-fi-oil-20140521-story.html

Montery átti að vera stóri bitinn í tight oil byltingunni með um eða yfir helming af vinnanlegri olíu með þeim aðferðum og farið að gera miklar væntingar um ávinning Kaliforniuríkis af því. Það virðist ætla að verða að litlu sem engu. Þetta hefði ekki átt að koma á óvart, jarðfræðingurinn David Hughes komst að þessari niðurstöðu í ítarlegri skýrslu fyrir post carbon institute fyrir nokkrum mánuðum. Jarðfræðin þarna er einfaldlega allt önnur og erfiðari en í t.d. Bakken og Eagle Ford.

http://montereyoil.org/

Hann gerði líka fyrir rúmu ári yfirgripsmikla skýrslu um shale gas og tight oil sem er vel þess virði að glugga í.

http://shalebubble.org/

Þegar Monterey er orðin að nánast engu sitja eftir Bakken, Eagle Ford og önnur smærri svæði sem geta í besta falli skilað 10-15 milljörðum tunna samtals. Til samanburðar er EIA í reference case að spá tight oil vinnslu samtals upp á um 40 milljarða tunna til 2040 og eigi þá ennþá töluvert púður eftir. Það verður að teljast verulega ótrúverðugt. Þeir spá líka að vinnsla í mexíkóflóa haldi dampi til 2040 sem er ansi langsótt, þar eru menn þegar komnir út á ysta jaðar.

Það er líklegra að 2040 verði olíuvinnsla í USA aðallega "stripper wells", EOR og aðrar innansleikjur, samtals kannski 2-3 mb/d.