Flugnahöfðinginn

Athyglisvert að lesa athugasemdir lesanda við greinina í Guardian. Her er smá "best of": 

You sold your fishing rights. You sold your rivers. You even sold your DNA. Now you've got nothing left that anyone wants.

Iceland is a country which got rich on other peoples money. Wealth was created from nothing. Iceland produces nothing. Manufactures nothing. Contributes virtually nothing to the real economy. Most people in Iceland sit around and pushing paper all day. Icelandics don't know the meaning of hard work.

Bjork, and her music that she inflicted on the world. If she comes to the UK gordon shoudl arrest her and send her to Guantanmo Bay. I bet she would not look cute in a orange jumpsuit or second thoughts maybe she would (file under icelandic pixie fantasy).

How could a small country in the North Atlantic that had no manufacturing base, exported nothing, and imported everything it needed have a standard of living like this? 

 If it wasn't for the one maybe two good tracks on each of her albums, i'd throw away my Bjork collection in disgust.

Oh, I forgot to mention their perverse status as one of the three nations on earth to persist with whaling. Bastards.

Kicking Iceland is great fun for those of us who have actually met Icelandic people in recent years. It is difficult to think of any people who are smugger - constantly going on about how wonderful their little island is, how green, how prosperous.

Hey Pharma! but Iceland have no army said Iceland 007. Now, if they have no army how could have engaged in mass murder alongside the Brits in Iraq? 

Við erum sem sagt fjöldamorðingjar sem ekki framleiðum nokkurn skapaðan hlut, erum með engan útflutning og seldum erfðaefni okkar. Hvaladráparar og letingjar sem aldrei hafa nennt að vinna.

Gott að sjá hvernig greindin leiftrar af þessari "vinaþjóð" okkar. Frábær landkynning. Í boði Gordon Brown og Icesave.

„Sparkað í liggjandi (Ís)land"

Nótt í Moskvu

Stundum er sagt að neyðin kenni naktri konu að spinna. Sú björgunaraðgerð sem helst hefur verið horft til síðustu dagana er að fá lán frá Rússum. En aðrir vilja heldur ganga bónveg til Alþjóða gjaldeyrissjóðsins. Sem er dáldið eins og segja sig á hreppinn - og því kannski í anda þjóðar í fjötrum.

Orkubloggið gælir þó við aðra leið. Mig hefur nefnilega lengi dreymt um endurreist Kalmarsamband. Tóm vitleysa að Norðurlöndin séu að pukra þetta sitt í hvoru horni. Með sinn hvern gjaldmiðilinn og meira að segja klofin í Evrópusambandsaðildinni. Fjölskyldan þarf að sameinast - og nú er svo sannarlega ekki versti tíminn til þess.

Sem kunnugt er varð Kalmarsambandið til sem sameinað ríki Norðurlandanna, undir henni Margréti Valdimarsdóttur, drottningu. Sem stundum er líka kölluð Margrét fyrsta - og nú ríkir einmitt Margrét önnur í Danaveldi. Hvar íslenskir útrásarvíkingar hafa gert mikið strandhögg, en kunna senn að verða hraktir til hafs á ný. Vonum bara að það kosti ekki blóði drifið Kóngsins Nýja Torg.

Danir hafa átt ofurlítið erfitt með að skilja hvernig "við" gátum hirt bæði Magasin og Hotel d'Angleterre - þessar tvær glæsibyggingar sem setja hvað mestan svip á þetta flottasta torg Kaupmannahafnar. Kannski ekki að undra þó aðeins hlakki í fjárans Danskinum þessa dagana. 

Ekki ætla ég að hætta mér í miklar skilgreiningar á Kalmarsabandinu. En læt nægja að minna á að sambandið var myndað seint á 14. öld og tórði fram á 16. öld. Það lifði m.ö.o. einungis í rúma eina öld. En meðal afleiðinga þessarar ríkjasamvinnu var að Ísland færðist úr yfirráðum Noregs og til Danmerkur. Sem er auðvitað mesta ógæfa okkar - því annars sætum við hér smjattandi á krásum góðum með guðaveigar í glasi og banka fulla af norskum krónum.

Jamm. Íslands óhamingju verður allt að vopni. En ég bind ennþá vonir við nýtt Kalmarsamband. Þar sem núverandi þjóðþing verða eins konar fylkisþing með sjálfræði í flestum málum líkt og fullvalda ríki. Nema hvað aðeins verður ein utanríkisstefna, ein mynt og einn Seðlabanki. Þetta yrði evrópskt stórveldi með öflugasta sjávarútveg í heimi, háþróaðan iðnað, heilbrigðan og öflugan landbúnað og glæsilega hönnun og hugvit. Og um 25 milljón íbúa  - því auðvitað yrðu öll Norðurlöndin með. Ekki má heldur gleyma að þarna færi eitthvert sterkasta olíu- og orkuveldi í hinum vestræna heimi.

Sjálft alríkisþingið - Althinget - yrði auðvitað í Kalmar (vinsamlegast sendið landráðakærur beint til ljúflingsins Ríkislögreglustjóra). Reyndar litist mér betur á að hafa það í Noregi. En Svíarnir myndu aldrei fallast a það, enda langfjölmennasta þjóð Norðurlandanna.

Því miður verður þetta líklega aldrei af veruleika. Af sams konar ástæðum og það hversu erfiðlega gengur að sameina hreppa á Íslandi. Og fyrir vikið endar Ísland líklega í faðmi Rússa. Sem kannski er reyndar alls ekki svo slæmur kostur. A.m.k. hafa Rússar lengst af sýnt okkur meiri velvild en t.d. Bretar. Voru ávallt reiðubúnir að kaupa af okkur nánast hvað sem var hér í Den. Ekki síst s.k. gaffalbita, sem var varla matur. Í staðinn fengum við t.d. olíu á miklu hagstæðari kjörum en okkur bauðst annars staðar. Og aldrei voru Rússarnir neitt að bögga okkur - fyrir utan að hafa kannski beint að okkur nokkrum kjarnaflaugum svona just in case.

En svona til að segja eitthvað af alvöru: Ég satt að segja botna ekkert í frændþjóðum okkar að sitja aðgerðarlausar og horfa á íslensku efnahagslífi blæða út. Og Norðmenn munu naga sig í handarbökin þegar Rússar verða búnir að ná hér áhrifum í skjóli peninganna sinna. Og mynda ógnvænlegan hálhring um Noreg.

Þó svo ég hafi notið þess að standa einn á Rauða torginu eina ískalda nóvembernótt og dáðst að furðulegri dómkirkjunni þarna gegnt Kreml, líst mér ekki alveg á það hvernig málin eru að þróast. Kannski gerist hið ómögulega. Þegar Skandinavísku bankarnir byrja líka að hrynja. Og nýtt Kalmarsamband mun rísa úr öskustó nýfrjálshyggjunnar.

Vill fá aðstoð Alþjóða gjaldeyrissjóðsins

Rússajepparnir koma

Í fréttum af Rússaláninu segir að þreifingar þar um hafi byrjað í sumar. Í dag kom fram á heimasíðu RÚV að tveir ríkustu auðjöfrar Rússlands standi að baki því að lánið verði veitt. Heimildin fyrir þeirri frétt er sögð vera "hin virta" sjónvarpsstöð Ekho Moskvy.

Stöðin sú er að mestu í eigu fyrirtækis sem nefnist Gazprom Media. Og eins og nafnið gefur til kynna er þetta dótturfyrirtæki orkurisans Gazprom. Þar sem Pútín og fylgismenn hans ráða ríkjum. Það kemur því kannski sumum á óvart að RÚV kalli umrædda stöð "virta". Þegar hafðar eru í huga sögur um hvernig rússnesk stjórnvöld hafa leikið frjálsa fjölmiðlun í Rússlandi.

Hvað um það. Samkvæmt fréttinni eru þessir tveir ljúflingar, sem hafa komið því til leiðar að rússnesk stjórnvöld eru tilbúin til að skoða lán til Íslands, þeir Roman Abramovich og Oleg Deripaska (sem RÚV reyndar misritar Derepaska og gefur honum hinn hógværa titil "annar ungur milljarðamæringur").

Abramovich er Íslendingum auðvitað að góðu kunnur; eigandi Chelsea og hefur komið nokkrum sinnum hingað til Íslands. Hann hefur lengi verið talinn efnaðasti Rússinn. En með uppgangi og geysihröðum vexti rússneska álrisans Rusal kann Oleg Deripaska að hafa komist frammúr Abramovich á peningalistanum. Orkubloggið hefur áður nefnt þá fögru staðreynd að Rusal er stærsta álfyrirtæki heims. Ekki er lengra síðan en í gær að bloggið birti einmitt lógó þeirra Rusalmanna hér á Orkublogginu, í tengslum við Rússalánið. Þó svo á þeim tímapunkti hefði bloggið ekki minnstu hugmynd um að aðaleigandi Rusal stæði að baki láninu til Íslands. Nema kannski ómeðvitað! Því er nú ærið tilefni til að beina athyglinni að aðaleiganda Rusal; Oleg Deripaska. Sem kannski er nýjasti Íslandsvinurinn.

Í geggjuðu eignasafni Deripaska er meirihlutaeign hans í Rusal auðvitað kórónan. En hann á einnig ýmis önnur leikföng. Og eflaust hefðu Íslendingar gaman að tengjast sumum af þeim. Á ný. Þar stendur hjarta Orkubloggsins næst bílaframleiðandinn GAZ - eða Gorkí-bílaverksmiðjurnar dásamlegu. Sem á sínum tíma framleiddu bæði Rússajeppa og Volgu. Síðar tóku UAZ-verksmiðjurnar við framleiðslu Rússajeppanna, sem lengi sáust víða hér um landið. Ekki síst á 8. áratugnum. Já - ég verð bara hrærður við þá tilhugsun að eigandi GAZ láni okkur pening. Og reisi kannski Rússajeppaverksmiðju, t.d. við Gljúfrastein. Eða í Ketildölum?

Deripaska hefur verið "verðlagður" á um 30 milljarða USD af Forbes. Kannski hefur sú upphæð lækkað eitthvað nú þegar álverðið er á rússíbanareið niður á við. Sem er enn eitt lóðið á óhamingjuvog Íslands. Því raforkuverðið til álveranna hér mun vera tengt heimsmarkaðsverði á áli.

Líklega veit enginn nema Deripaska nákvæmlega hversu þykkt veskið hans er eða hvernig hann auðgaðist svo ofsalega. En hann veit allt um hina nýju íslensku landvætti; orku og ál.

En hver er þessi maður, sem bæði á stærsta álfyrirtæki heims og nokkrar af stærstu vatnsaflsvirkjunum Rússlands?Deripaska, sem er aðeins fertugur að aldri, var mikill námsmaður og útskrifaðist með eðlisfræðigráðu frá Moskvuháskóla skömmu eftir að kommúnisminn féll. Hann hóf störf í áliðnaðinum og varð fyrst stjórnandi í Sayanogorsk álverinu og síðar forstjóri í hjá iðnaðarfyrirtæki sem hét Sibirsky. Það varð á skömmum tíma eitt af tíu stærstu álfyrirtækjum heims - og sameinaðist fljótlega fleiri rússneskum álfyrirtækjum og varð þungamiðjan í Rusal. Þetta var á tímum rússnesku einkavæðingarinnar og einhvern veginn æxluðust málin þannig að Deripaska varð aðaleigandi fyrirtækisins. Sem varð kjölfestan í fjárfestingafyrirtæki hans; Basic Element. Viðskiptafélagi Deripaska við myndun Rusal var... já, auðvitað Íslandsvinurinn Abramovich.

Basic Element er ekki bara umbúðir um mest öll hlutabréfin í Rusal. Heldur einnig ýmis fleiri dágóð rússnesk fyrirtæki. T.d. stærsta tryggingafyrirtæki Rússlands, banka og eitt stærsta verktakafyrirtækið í Moskvu. Þeirri dásamlegu borg.

Best að fara að slútta þessu. T.d. með smáræði um Rusal. Sem er stærsta álfyrirtæki heims, eigandi gríðarlegra báxítnáma, starfar í 19 löndum og er með 100 þúsund manns í vinnu. Ársframleiðslan er meira en 11 milljón tonn af áli. Deripaska á góðan meirihluta í þessum iðnaðarrisa í gegnum Basic Element, En+Group og fleiri eignarhaldsfélög sín. Ljúft að fá þessa stráka til Íslands.

Sumir segja að þeir Abramovich og Deripaska hafi reyndar ekkert með mögulega lánveitingu til Íslands að gera. Heldur sé það tilkomið vegna persónulegra tengsla Björgólfs Thors við Pútín. En hann mun hafa verið háttsettur embættismaður hjá Skt. Pétursborg þegar Björgólfur var að byggja upp bjórveldið þar. Og borgarstjóri um skeið. Hvað svo sem satt er um áhrif Bjögga, verður spennandi að fylgjast með framhaldi þessa máls. Reyndar er Oleg Deripaska sjálfur nátengdur Pútín - og mig satt að segja grunar að þau tengsl séu mun sterkari en hugsanleg vinátta Björgólfs!

Já - Orkubloggið á eflaust fljótlega aftur eftir að velta upp steinum, sem tengjast Oleg Deripaska. Enda bæði skarpgreindur maður og sterkur karakter. Samt verður bloggið að viðurkenna að skvísan hans er ennþá áhugaverðari.

Seinna verður t.d. kannski sagt frá því hvernig Deripaska hefur verið í fararbroddi iðnjöfra, sem vilja stórtækar aðgerðir til að minnka losun á gróðurhúsalofttegundum. Hann er nefnilega ekki bara gáfaður heldur líka hugsjónamaður. Því miður hafa yfirvöld bæði í Bandaríkjunum og Bretlandi verið með tóm leiðindi við þennan ljúfling. Svipt hann vegabréfi og jafnvel vænt hann um glæpi. Tóm öfund segi ég bara - öfund skriffinna sem ekki ná í gellur eins og hana Polinu. 

-------------------------------

PS: Frétt RÚV um rússneska lánið og Deripaska:  http://www.ruv.is/heim/frettir/frett/store64/item230255/ 

Fundur um rússneskt lán á þriðjudag

Orkuboltinn Ísland

Aftur a byrjunarreit? Í kjölfar bankahrunsins heyrast nú ýmsir segja að Ísland hafi hrokkið 25 ár aftur í tímann. Og nú muni íslenskt efnahagslíf á ný byggjast a fiski. Það hefur jafnvel heyrst talað um uppbyggingu i landbúnaði. Geisp. Og auðvitað hljómar söngurinn um fleiri álver.

The wonderful eighties! Já - þá átti Orkubloggið góða daga. Þannig að kannski er þetta stökk aftur í tímann bara hið besta mál. En auðvitað er tóm della að setja málið svona fram. Tækninni hefur fleygt fram og olíuframleiðsla kann að hafa náð hámarki. Umhverfisvitund almennings hefur gjörbreyst frá því fyrir 25 árum.

Nú liggja stóru tækifærin í endurnýjanlegri orku. Eins og Orkubloggið hefur oft áður sagt frá, rísa nú stór vindorkuver og sólarorkuver víða um heim. Sem framleiða rafmagn. En ennþá vantar nýjan orkugjafa í samgöngugeirann. Þar kunna að verða miklar breytingar á tiltölulega stuttum tíma.

Ennþá er nokkuð langt í að rafmagnsbílar verði raunhæfur kostur. Líklega nokkrir áratugir. Vetnistæknin er heldur ekki að bresta á. Ennþá langt á það.

Í millitíðinni þurfum við samt ekki að sitja uppi með að vera háð innfluttu bensíni og díselolíu. Til eru íslensk fyrirtæki sem búa yfir tækniþekkingu og mannviti til að framleiða eldsneyti, sem má nýta á hefðbundnar bensínvélar. Metanól.

Í upphafi yrði hlutfall metanóls i eldsneytinu ekki ýkja hátt. En engu að síður yrði það lykilatriði í að ná að minnka bensíninnflutning um t.d. 10% á stuttum tíma. Og metanólið er framleitt úr koltvíoxíði, svo metanólframleiðslan leiðir til minni kolefnislosunar. Þetta eldsneyti er því mikilvægur hlekkur í að ná skuldbindingum Kyoto-bókunarinnar. Útlit er fyrir að hlutfall metanóls á móti bensíni geti hækkað mjög á fáeinum árum. Einnig er líklegt að fljótlega megi nýta metanóltæknina til að framleiða eldsneyti á díselvélar. Skip og flutningabíla. Loks eru hraðar framfarir í því að nýta metanól í efnarafala, þ.a. metanólið verður líka mikilvægur orkugjafi þegar rafbílatæknin þroskast.

Nei - Ísland er ekki komið á byrjunarreit. Við erum miklu fremur á spennandi krossgötum. Ef stjórnvöld skynja tækifærin. Nú ættu stjórnvöld að setja í forgang að íslensk orka verði nýtt til að framleiða eldsneyti, sem minnkar þörfina á innfluttu bensíni og olíu og minnkar kolefnislosun. Um leið ykist fjölbreytnin í íslensku atvinnulífi. Erlent fjármagn kæmi inn í landið - og myndi ekki sitja eitt að kökunni heldur vinna með skynsömum og þolinmóðum íslenskum fjárfestum (en ekki fjárglæframönnum) Og ný störf yrðu til. Rétt eins og þegar álver er byggt - nema hvað þessi fjárfesting og þessi störf munu vekja hrifningu alþjóðasamfélagsins og gera Ísland að hinni fullkomnu fyrirmynd í orkumálum framtíðarinnar.

Helstu spár: Evrópa hlýnar hraðar en meðaltal

Rússagullið

Á ýmsu átti maður von. En að Rússar myndu verða þeir sem bjarga Íslandi frá algeru hruni...!

Er þá ekki bara tímaspursmál hvenær ljúflingarnir í Rusal byrja að byggja álverksmiðjur á Íslandi. Svo þætti Íslendingum eflaust gott að fá aftur herstöð. Fátt jafnast á við hermangið. Skiptir varla miklu hvort það er amerískur eða rússneskur her. Eða hvað?

Eins og Orkubloggið hefur sagt frá er Moskva tvímælalaust magnaðasta stórborg heimsins. A.m.k. af þeim borgum sem bloggið hefur heimsótt fram til þessa. Kannski maður ætti að drífa sig og ganga í MÍR. Einhvern tímann heyrði ég að það væri enn til - ku reyndar nú heita Félag um menningartengsl Íslands og Rússlands. Í stað Ráðstjórnarríkjanna.

Ég kom einu sinni í húsakynni hins gamla MÍR. Mætti þangað sem unglingur að tefla við Mikhail Tal. Þann mikla skáksnilling. Hann stútaði mér í ca. 22 leikjum. Það  gengur svona. Man hvað Rússarnir reyktu svakalega.

Svo verð ég líka nefna að ekkert vodka jafnast á við rússnesk gæðavodka. Uppáhaldið er auðvitað Russian Standard, sem jaxlinn hann Roustam Tariko framleiðir. Hann er svalur.

PS: Kannski er þetta bara útsmogin strategía hjá Dabba og Seðlabankanum. Með tilkynningunni er pikkað í báðar lufsurnar sitt hvoru megin Atlantshafsins. Yfirlýsingin segir "vinum" okkar á meginlandinu að koma með gott lán strax - eða skammast sín ella um alla framtíð. Og "vinir" vorir vestanhafs fá áminningu um að þeir ættu kannski að bregðast vel við vandræðum Íslands. Ef þeir vilja ekki sjá rússneskan base á Miðnesheiði. Já - alltaf gaman að samsæriskenningunum.

Seðlabankinn fær lán frá Rússlandi

Hamar, sigð og dramatík

Nú hef ég verið að hlusta á Alþingismenn í 1. umræðu um hið dramatíska frumvarp, sem virðist stefnt að algerri ríkisvæðingu íslenska bankakerfisins. Og minnist "Glitnislógósins", sem ég notaði hér með færslu fyrr í morgun.

Annars er þetta líklega versta PR sem ég hef nokkru sinni kynnst. Forsætisráðherra flytur ræðu, sem gefur það eitt í skyn að Ísland kunni að standa frammi fyrir algeru efnahagslegu hruni. Og boðar einhverjir loðnar og ótilteknar aðgerðir ríkisins.

Svo er loks hálftíma síðar kynnt frumvarp, sem segir allt og um leið ekkert. Stendur til að ríkið eignist allar íslenskar fjármálastofnanir strax á morgun og hlutafé í þeim sé orðið verðlaust? Mjög einkennilegt að ekki sé jafnhliða kynnt hvað nákvæmlega standi til.

Á bloggi Egils Helgasonar sá ég þessa athugasemd nú áðan:  "Þeir fengu bankana fyrir lítið. Og það tók þá fimm ár að eyðileggja þá." 

Annars er nokkuð sérkennilegt þegar menn segja að enginn hafi getað séð fyrir þessar aðstæður. Í viðtali í sjónvarpinu áðan sagði viðskiptaráðherrann nánast orðrétt að enginn maður hefði ímydað sér að þessi staða gæti komið upp. Þetta er hreinasta rugl. Um það væri hægt að skrifa langa ritgerð - og verður eflaust gert í framtíðinni. Ég læt hér nægja að minna á varnaðarorð hagfræðingsins Nouriel Roubini. Það sem gerst hefur undanfarna daga er einfaldlega það sem Roubini spáði afdráttarlaust fyrir löngu. Og lýsti t.d. nokkuð vel í plagginu "The Rising Risk of a System Financial Meltdown - the 12 Steps to Financial Disaster".

Eini munurinn er sá að hér á landi var fjármálakerfið enn verr búið til að takast á við vandann. Vanda sem var fyrirséður. En bæði Seðlabankinn og bankarnir lokuðu augunum.

Lesa má um þróunina, sem Roubini sá fyrir, víða á Netinu. Sjá t.d. hér:   http://media.rgemonitor.com/papers/0/12_steps_NR

PS: Orkublogginu hefur borist til eyrna að stofnuð hafi verið samtökin "Málverkin heim". 

Gengi krónunnar veiktist um 11,65%

Billjón tonn hjá Billiton?

Nú stefnir í að álverið í Straumsvík skipti enn einu sinni um eiganda. Þ.e. að ofurfyrirtækið BHP Billiton eignist Rio Tinto - og þar með Straumsvíkurverið. Ásamt dálitlu fleiru, sem er í hinu geggjaða eignasafni Rauðármanna.

Í þá góðu gömlu daga var eitt álver á Íslandi. Álverið! Sem byrjað var að reisa draumaárið 1966 - fæðingarár þess sem hér párar. Ekki skrítið þó ég sé alltaf soldið skotinn í áli. Verið var staðsett í Straumsvík og í eigu svissneska fyrirtækisins og "auðhringsins" Alusuisse. Um leið rættust loks gamlir orkudraumar Einars Benediktssonar, með stofnun Landsvirkjunar og virkjun Þjórsár (Búrfellsvirkjun).

Hér heima var álverið rekið undir fyrirtækjanafninu Íslenska álfélagið.  Upphaflega álverið í Straumsvík þætti ekki merkilegt í dag. Fyrsti áfanginn mun hafa verið skitin 30 þúsund tonn eða svo. Og framleiðslugetan rúmlega helmingi meiri eftir annan áfanga. Á árunum 1980-1997 var framleiðslugetan um 100 þúsund tonn. Sem kunnugt er getur álverið nú framleitt um 185 þúsund tonn árlega.

Eftir nokkrar breytingar á eignarhaldi komst Alusuisse í eigu kanadíska álfyrirtækisins Alcan árið 2000. Saga Alcan er löng og merkileg. Auk þess að reka álver stundar Alcan báxítvinnslu víða um heim.

Seint á síðasta ári (2007) var Alcan keypt af risafyrirtækinu Rio Tinto Group. Fyir litla 38 milljarða USD, sem mörgum þótti all hressilegt. Alcoa vildi reyndar líka eignast Alcan, en bauð "einungis" 28 milljarða dollara. Því fór svo að til varð Rio Tinto Alcan, sem er álarmur þessa námu- og iðnaðarrisa. Annars hefði kannski orðið til Alcoalcan.

Spurning hvort Rio Tinto hafi hugsanlega greitt full mikið fyrir bitann? Svona í upphafi niðursveiflu, sem gæti dregið úr eftirspurn eftir málmum. Og sé hugsanlega að lenda í fjárhagskröggum vegna kaupanna?

Rio Tinto Alcan er með aðalstöðvar sínar í Montreal í Kanada og er eitt af þremur stærstu álfyrirtækjum í heimi. Hin tvö eru auðvitað annars vegar Íslandsvinirnir í Alcoa og hins vegar ljúflingarnir hjá rússneska kvikyndinu Rusal. Rusal er rússneski risinn, sem hann Chelsea-Abramovich átti m.a. þátt í að stofna. Í rússnesku einkavinavæðingunni á síðasta áratug liðinnar aldar. Fjárans klúður að íslenska ríkið skyldi hvorki eiga Straumsvíkurverið né Norðurál í Hvalfirði. Hefði geta orðið skemmtileg einkavæðing! Ekki annað hægt en að sleika út um við tilhugsunina.

Já - Rio Tinto og Alcoa kepptust um Alcan. Og Alcoa tapaði þeim bardaga. En það skemmtilegasta er auðvitað það að eitt sinn í árdaga voru Alcan og Alcoa eitt og sama fyrirtækið. Þannig að Straumsvík og Reyðarál eru í reynd fjarskyldir ættingjar. Þó svo þau séu væntanlega svarnir óvinir í dag.

Þessi tvö af þremur stærstu álfyrirtækjum heimsins eru sem sagt bæði afsprengi sama snillingsins. Sá er bandaríski uppfinningamaðurinn og frumkvöðullinn Charles Martin Hall. Hall (1863-1914) var einn af tveimur mönnum, sem á nánast sama tíma fundu upp samskonar aðferð til að vinna ál úr málmblöndu (súráli) með hjálp rafmagns. Hinn var Frakkinn Paul Héroult (1863-1914).

Þessir tveir snillingar fæddust sama ár - og létust líka sama ár. Svolitið dularfullt og kannski hugmynd að Arnaldur Indriðason noti það í næsta þrillerinn sinn. Álvinnsluaðferðin er kennd við þá báða; Hall-Héroult aðferðin. Uppfinning þeirra er enn sá grunnur sem notaður er við álframleiðslu í dag. Myndin hér til hliðar er af Hall, sem er sagður hafa verið kominn á kaf í efnafræðitilraunir strax á barnsaldri.

Hall stofnaði Pittsburgh Reduction Company og hóf fyrirtækið álframleiðslu árið 1888. Viðskiptafélagi Hall var framsýnn, bandarískur bissnessmaður. Sá hét Alfred Hunt (1855-1899) og hefði líklega orðið einn að helstu iðnjöfrum heimsins ef hann hefði ekki látist langt um aldur fram.

Fyrirtæki þeirra félaganna byggði nokkrar álverksmiðjur í Pennsylvaníu og víðar. Og skömmu eftir aldamótin var nafninu breytt í Aluminum Corporation of America - og síðar stytt sem Alcoa.

Eitt af dótturfyrirtækjum Alcoa nefndist Alcan. Það má rekja til þess að Alcoa stofnaði Aluminum Company of Canada. Sbr. hlutabréfið hér til hliðar. Alcan var sem sagt Kanada-armur Alcoa.

Allan fyrri hluta 20. aldar hafði Alcoa 100% markaðshlutdeild á bandaríska álmarkaðnum. Sem leiddi til einhvers frægasta samkeppnismáls þar í landi. Álmarkaðurinn óx hratt og að því kom að bandarískum stjórnvöldum ofbauð einokunarstaða Alcoa. Skömmu fyrir upphaf heimsstyrjaldarinnar síðari var fyrirtækið kært fyrir ólögmæta einokun. Dómsmálið tók mörg ár og var afar umdeilt. Margir töldu Alcoa fórnarlamb eigin velgengni - fyrirtækið gæti ekki að því gert að ekkert annað álfyrirtæki gæti keppt við þá tæknilega séð. Þetta minnir kannski svolítið á stöðu Microsoft í dag.

Réttarhöldin urðu bæði löng og ströng. Stóðu yfir í meira en hálfan áratug og lengi vel leit út fyrir sigur Alcoa. En lokaorðið hafði dómari að nafni Learned Hand (mætti etv. útleggjast sem Lærða Hönd!). Þetta er einhver þekktasti og jafnframt umdeildasti dómurinn í bandarísku samkeppnismáli.

Málið kom til kasta Learned Hand eftir að flestir dómarar í Hæstarétti Bandaríkjanna höfðu lýst sig vanhæfa. Hand byggði niðurstöðu sína á því að hann taldi Alcoa hafa beitt sér í því skyni að koma í veg fyrir mögulega framtíðarsamkeppni. Margir hafa gagnrýnt niðurstöðuna. Það er staðreynd að ný álfyrirtæki voru að koma fram á sjónarsviðið og ekki varð séð að Alcoa hefði aðhafst neitt gegn þeim. Nýju álverin voru reyndar einkavædd álver, sem stjórnvöld höfðu byggt í stríðinu, og Alcoa fékk ekki að kaupa þrátt fyrir að tæknin kæmi frá þeim.

Kannski stóð mat Hand's á veikum grunni. Orkubloggið ætlar ekki að kveða upp úr með það. En hann Learned Hand þykir engu að síður einn merkasti dómari sem Bandaríkin hafa átt. Þó svo aldrei yrði hann hæstaréttardómari. Í kjölfar dómsins varð Alcan sjálfstætt fyrirtæki árið 1950 og ekki lengur í eigu Alcoa. Tækniframfarir á 6. áratugnum urðu svo til þess að ný álfyrirtæki náðu að vaxa og skapa nýja samkeppni i áliðnaðinum.

Enn sem fyrr eru Alcoa og Alcan meðal stærstu álrisanna. Reyndar mátti litlu muna, að árið 2007 væri saga Alcoa og Alcan komin í hring. Þá gerði Alcoa tilraun til að eignast Alcan á ný og ætlaði sér þannig að koma á fót stærsta álfyrirtæki í heimi.  En Rio Tinto hafði betur, eins og lýst var hér að ofan. Og eignaðist Alcan - og álverið í Straumsvík. Skemmtilegt.

Og þá er komið að ofurrisanum; BHP Billiton. Nú vill BHP Billiton eignast Rio Tinto. Með húð og hári. Og þar með Alcan. Og Straumsvík. Þetta yrði reyndar gert með hlutabréfaskiptum.

BHP Billiton er einfaldlega eitthvert stærsta námafyrirtæki í heimi. Þar ræður ríkjum ljúflingurinn Marius Kloppers, sem var skipaður forstjóri fyrirtækisins á síðasta ári, aðeins 44 ára. Gaman að segja frá því að áður var Kloppers í vinnu hjá Suður-Afríska fyrirtækinu Sasol. Sem Orkubloggið hefur áður sagt frá og er eitt af þeim fyrirtækjum, sem eru að skoða nýja möguleika í eldsneytisframleiðslu.

Enn er ekki útséð um það hvort BHP Billiton eignist Rio Tinto Group. Stjórn Rio Tinto hefur staðið gegn sameiningunni, en engu að síður hafa samkeppnisyfirvöld í Ástralíu og Evrópusambandinu skoðað málið. Menn hafa ekki síst áhyggjur af því að sameining þessara tveggja námurisa gefi þeim samkeppnishamlandi aðstöðu í járngrýtisiðnaðinum.

Í dag eru þrjú fyrirtæki lang stærst í þeim bransa. Og eru samtals með um 70-75% markaðshlutdeild. Þetta eru BHP Billiton með 15%, Rio Tinto með 25% og brasilíska námatröllið Vale do Rio Doce með 30-35% (glöggir lesendur Orkubloggsins kannast við þetta brasilíska kompaní, frá eldri færslu).

Horngrýtis járngrýtið. Vandamál samkeppnisyfirvalda er að ákveða hvort það sé betra eða verra fyrir samkeppnina að einn eða tveir járnrisar berjist við snaróða Brasilíumennina. Sem sagt; tveir stórir eða þrír stórir - hvort er betra?

Reyndar er verið að hvísla að manni núna, að á morgun verði bara tveir bankar á Íslandi. Skyldi Samkeppnisstofnun vera með á næturfundum í Ráðherrabústaðnum? Á meðan við bíðum eftir fréttum þaðan, bíða stálframleiðendur um allan heim skjálfandi á beinunum eftir því hvort samkeppni járnframleiðenda eigi enn eftir að minnka. Það er svo sannarlega vandlifað víðar en á Klakanum góða nú um stundir. 

Heimila samruna BHP Billitons og Rio Tinto

Mikil gleði í Mosdalnum

Rétt eins og forstjóra kjarnorkuversins fallega í Springfield, Mr. Burns, gleður það mitt svarta hjarta að álverin á Íslandi skulu nú hafa fengið þennan góða ríkisstyrk. Ókeypis losunarheimildir upp á rúm 700 þúsund kolefniskredit. Enda vart hægt að ætlast til þess að smásjoppur eins og Alcoa, Century Aluminum eða Rio Tinto  þurfi að borga fyrir koldíoxíðlosunina. Svona til samanburðar má sjá hvað kolefniskreditin hafa verið seld á annars staðar í Evrópu síðustu vikurnar. Á grafinu hér til hliðar. Verðið er i evrum pr. tonn.

Rio Tinto er stærsti álframleiðandi heims og Alcoa er í þriðja sæti (Rusal er þarna á milli). Og CO2 er nú einu sinni lífsnauðsynlegt fyrir ljóstillífun. Sem endar svo á súrefnisframleiðslu til handa okkur og öðrum dýrum náttúrunnar. Eiginlega ættum við að borga þeim fyrir þessi góðverk, að losa svona mikið koltvíildi lífríkinu til handa.

Hluthafar Alcoa, Rio Tinto og Century Aluminum ættu nú samt að hafa eitt í huga. Og um leið jafnvel hugsa hlýlega til okkar Íslendinga. Á markaðnum er verðmæti þessara losunarheimilda, sem fyrirtækin hafa nú fengið afhentar, rúmar 16 milljón evrur. Miðað við gengi gærdagsins á evrópska kolefnismarkaðnum í London.

Það jafngildir um 2,4 milljörðum af íslenskum krónuræflum. Þar af fékk Norðurál sem samsvarar verðmæti 1,8 milljarða króna. Býst við að þeir setji eitthvað af þeim fjármunum í... t.d. uppbyggingu á metanólframleiðslu á Íslandi. Og hananú. Þá væri kerfið a.m.k. að gefa eitthvað vitrænt af sér.

Já - þetta var fallega gert af henni Siggu bekkjarsystur minni úr lagadeild og öðrum í Úthlutunarnefnd losunarheimilda. Og það er aldeilis fínn bisness að byggja álver á Íslandi. Ókeypis losunarheimildir og ríkisstyrkt orkuframleiðsla. Mér er sagt að þetta kallist íslenskur kapítalismi. Og nú síðast höfum við á ný fengið okkar eigin ríkisbanka. Marteinn Mosdal hlýtur að vera himinlifandi. Jafnvel enn glaðari en Mr. Burns.

Svona til gamans má nefna að í Bandaríkjunum - landinu sem ekki er aðili að Kyoto-bókuninni og ber þar af leiðandi engar lagalegar skuldbindingar til að stýra losun á CO2 eða öðrum s.k. gróðurhúsalofttegundum -  var einmitt verið að halda fyrsta uppboðið á losunarheimildum.

Þar á uppboðinu á vegum Regional Greenhouse Gas Initiative, voru í síðustu viku seld 12,5 milljón kolefniskredit á samtals 38,5 milljón USD. Sem gera um 3 dollara fyrir tonnið. Það er auðvitað miklu lægra verð en er í Evrópu (úps - ég meina í Evrópu utan Íslands). Enda um að ræða markað sem ekki er háður alþjóðlegum reglum. Samt enn betra að vera á Íslandi. Þar sem stöffið fæst frítt.

PS: Lesa má um bandariska kolefnislosunarkerfið og uppboðið hér:  www.rggi.org

Þrjú fyrirtæki fá losunarheimildir

Kviksyndi

Orkubloggið hefur auðvitað alltaf rétt fyrir sér. Eins og þegar bloggið hafnaði því að olíuverðið gæti farið undir 100 USD tunnan. Með þeim ljúfa fyrirvara, að ef það myndi gerast, þýddi það einungis eitt: Að djúp kreppa væri að skella á Bandaríkjunum.

Tunnan var undir hundraðinu í morgun. En er nú... að slefa í 101 dollar. Fáránlega lágt verð. Enda allt að fara fjandans til þarna fyrir westan. Skemmtilegast væri auðvitað ef Bandaríkjamenn kjósa Alaskabeibið fyrir forseta (McCain tórir varla lengi). Þá myndu villtustu blautu draumar olíufyrirtækjanna loksins rætast. Hún Sarah Palin frá krummaskuðinu Wasilla, vill nefnilega láta bora sem allra víðast í Alaska. Og ekkert náttúruverndarkjaftæði. God bless America.

Nú reynir á hvort Bandaríkjaþingi takist að henda út björgunarhringnum. Sem mun líklega tryggja að olían fari aftur vel yfir 100 dollara múrinn. Svo olíufyrirtækin geti fagnað á ný. En allt er þetta auðvitað gert til að vernda almenning. Rétt eins og björgun Glitnis.

Svo virðist sem íslenski fjármálageirinn sé jafnvel lentur i enn verra kviksyndi en sá bandaríski. Og kviksyndin leynast víða. Ef olían sekkur, mun endurnýjanlega orkan líka sökkva. Því það verður einfaldlega vonlaust fyrir vindorku eða sólarorku að keppa við 50 dollara olíutunnu.

Og reyndar eru ölduvirkjanirnar strax byrjaðar að sökkva. Í orðsins fyllstu merkingu. Það fór nefnilega svo að flotta risabaujan þeirra hjá Finavera Renewables barrrasta sökk eins og steinn. Niður a botn Kyrrahafsins. Þar fóru 2 milljónir dollara í súginn. Soldið spælandi.

Reyndar er þetta kannski heldur kjánaleg tenging hjá Orkublogginu. Því óhappið hjá Finavera hefur nákvæmlega ekkert með kreppu að gera. Og gerðist þar að auki í september... fyrir ári!

Fyrirtækið Finavera Renewables í Vancouver í Kanada hefur gert það nokkuð gott í vindorkunni. Og hefur einnig verið að þreifa fyrir sér með þróun ölduvirkjana. Nú síðast hafa þeir verið að hanna ölduvirkjun, sem á að samanstanda af nokkrum risastórum hólkum í sjónum. Sem stinga kollinum upp úr, eins og sjá má á myndinni.

Það er súrt í broti að horfa á hina yfirþyrmandi orku hafsins fara í súginn. Í stað þess að virkja hana. Menn hafa auðvitað reynt það með ýmsu móti. Bæði með sjávarfallavirkjunum og virkjunum sem nýta ölduorkuna eða öllu heldur orkuna í hreyfingu hafsins.

Hjá Finavera hafa þeir hannað þennan hólk, sem er um 25 m langur og flýtur lóðréttur í sjónum. Í hólknum er sjór og þegar hólkurinn hreyfist upp og niður vegna hreyfingar hafsins, myndast þrýstingur. Þegar hann nær ákveðnu marki spýtist sjórinn eftir röri og knýr túrbínu.

Það er eitthvað við þessar ölduvirkjanir sem mér finnst ekki alveg nógu traustvekjandi. En aðrir trúa á þessa tækni. Enda orkan þarna óþrjótandi og gjörsamlega laus við mengun eða neikvæð umhverfisáhrif. Markmiðið er að hver "orkubauja" geti framleitt 250 kW (0,25 MW). Til stendur að virkjun samanstandi af slatta af svona orkubaujum, sem kallaðar eru Aquabuoy, og verði samtengdar.

Orkudreifingarfyrirtækið Pacific Gas & Electric í Kaliforníu hefur samið við snillingana hjá Finavera um að kaupa orkuna frá þeim. Og virkjunin á að vera tilbúin 2012. Í fyrrasumar var tilraunabauju komið fyrir út af strönd Oregon. En þvi miður fór það svo að þessi 40 tonna baujuskratti einfaldlega sökk eftir aðeins tvo mánuði. Líklega út af bilun í flotholtum. Og þá hafði enn ekki náðst 250kW framleiðsla.

Lítið hefur heyrst af Aquabuoy síðan þá. En ef menn vilja vera með í þessu, þá má kaupa hlutabréf í Finavera í kauphöllinni í Toronto. Eins og sjá má eru bréfin nánast ókeypis þessa dagana. Grafið hér að ofan sýnir verðþróunina siðustu 12 mánuðina. 

Hér er loks kynningarmyndband um þetta ævintýri. Sem vonandi rætist:

 

 

Fréttaskýring: Klúður í kappi við tímann

Úr öskustónni...

Þetta er óneitanlega búin að vera mikil dramatík síðustu dagana í islenska fjármálakerfinu. Nú er bara að sjá hvort þessir 84 milljarðar ISK, sem ríkið setur í Glitni, brenni líka upp. Því fjármálakreppan er langt í frá búin. Rétt í þessu var Bandaríkjaþing að fella frumvarpið um innspýtingu ríkisins þar. Úff, úff.

En hvað tekur við á Klakanum góða? Áttum við ekki að verða alþjóðleg fjármálamiðstöð? Verðum við nú barrrasta að halda áfram í álinu og slorinu? Hver skollinn.

Orkubloggið er að sjálfsögðu með svarið. Hér á blogginu hefur mikið verið fjallað um vöxtinn sem á eftir að verða næstu árin um allan heim í endurnýjanlegri orku. Orkubloggið hefur einnig minnt á að þessi gríðarlegi vöxtur í t.d. vindorku og sólarorku er bara hreinir smámunir í heildarorkudæminu. Það sem máli skiptir næstu áratugina er sem fyrr; olía, gas og kol. Og kjarnorka. Hitt stöffið er bara peanuts.

Staðan er einfaldlega þessi: Það sem þarf að gera er að brúa bilið milli núverandi orkugjafa og orkugjafa framtíðarinnar. Umbreytingin frá brennslu jarðefnaeldsneytis yfir í græna orku verður bæði tímafrek og kostnaðarsöm. Brúin þarna á milli gæti falist í því að nýta kolefnislosunina til að framleiða eldsneyti. Í dag er nefnilega til staðar tækni til að umbreyta koldíoxíði yfir í fljótandi eldsneyti, sem hentar t.d. skipum og bílaflotanum. Og í dag er unnt að nýta þessa tækni til að framleiða slíkt eldsneyti á samkeppnishæfu verði. Svo sem með framleiðslu á metanóli eða DME (dimethyl ether). 

Þetta er engin framtíðarmúsík. Heldur raunverulegur valkostur.  Auðvitað hljóta menn að spyrja af hverju í ósköpunum þetta hefur þá ekki löngu verið gert? Svarið er einfaldlega það að til að fyrirtæki fjárfesti í framleiðslu á þessu eldsneyti, þarf ríkisvaldið fyrst að huga að öllu skatta- og rekstrarumhverfinu. Allur orkugeiri heimsins er í viðjum ríkisafskipta. Flest ríki t.d. í Asíu eyða svimandi fjárhæðum til að niðurgreiða bensín og olíu til almennings og fyrirtækja. Í Bandaríkjunum, mesta orkubruðlara heimsins, nýtur olíugeirinn sérstaks velvilja. Meðan endurnýjanlegi orkugeirinn þarf ár eftir ár að berjast fyrir smávægilegum skattalækkunum sér til hagsbóta.

Þetta snýst sem sagt allt um pólítiskan vilja. Nú er einstakt tækifæri fyrir íslenska stjórnmálamenn að gera eitthvað af viti. Og setja löggjöf sem hvetur til fjárfestinga í metanólframleiðslu. Bæði Hitaveita Suðurnesja og Century Aluminum eru að skoða þessa möguleika. Nú ætti Össur iðnaðarráðherra vor að taka af skarið og smella fram frumvarpi, sem fær Ísland til að rísa úr öskustó efnahagshruns. Og gera Ísland nánast óháð innfluttum orkugjöfum. Það er nánast öruggt að ESB myndi hrífast með. En þar á bæ þurfa menn góða fyrirmynd. Svo þeir trúi að hugmyndin sé framkvæmanleg. Ísland getur orðið sú fyrirmynd.

Baksvið: Gömlu einkabankarnir ríkisvæðingu að bráð

"I remember when rock was young"!

Fyrir nokkrum mánuðum var fullyrt við mig að saga Glitnis yrði sinn öll. Og jafnvel Kaupþings líka! Ég var nú eitthvað tortrygginn á það. En óneitanlega verður maður svolítið hugsi yfir fréttum næturinnar, um neyðarfundarhöld stjórnenda.

Annars hlýtur þetta að teljast fín auglýsing fyrir Subaru. Ekki alls staðar sem forsætisráðherra og Seðlabankastjóri rúnta um á Subaru. Ef mér skjátlast ekki um lógóið framan á þessum kolsvarta sjálfrennungi. Finnst samt að þeir hefðu frekar átt að vera á Hummer.

Og af því nú er talað um bankakreppu rifjast upp byrjunin að ævintýrinu. Þegar bankarnir voru seldir. Sem þá hétu Landsbankinn og Búnaðarbankinn. Þá var Davíð forsætisráðherra. Og ýmist talað um "dreifða eignaraðild" eða "kjölfestufjárfesta".

Af einhverjum ástæðum eru þeir Geir og Davíð ekki alveg jafn kátir á svip eins og þeir Finnur og Olafur voru hér í Den. Þegar Finnur viðskiptaráðherra var nýbúinn að selja Ólafi og félögum Búnaðarbankann.

Sú sala reyndist mikið gæfuspor. A.m.k. endaði þetta allt saman með því að Finnur varð sterkefnaður eftir að hafa eignast hlut Landsbankans i VÍS og keypti síðar Flugleiði. Sem þá var reyndar búið að nefna Icelandair. Og seldi svo aftur og græddi enn meiri pening. Og Elton John glamraði á píanóið í fimmtugsafmæli Ólafs. Örugglega mikið stuð þar.

Já - þetta voru flottir gæjar. Því miður veit ég ekki hvaða tegund af bíl það var, sem þeir Ólafur og Finnur brunuðu burt í. Svona kátir - og líklega með Elton John í spilaranum. Alltaf gaman á rúntinum.

--------------------------------------------------- 

I remember when rock was young 
Me and Suzie had so much fun 

But the years went by and the rock just died 
Suzie went and left us for some foreign guy 
Long nights crying by the record machine 
dreaming of my Chevy and my old blue jeans 
But they'll never kill the thrills we've got 
burning up to the Crocodile Rock 
Learning fast as the weeks went past 
we really thought the Crocodile Rock would last 

 

Ráðamenn funduðu fram á nótt

Flugið heillar

Þessi frétt Moggans í gær um tóma vél Icelandair gæti gefið tilefni til að spá aðeins í þá sérkennilegu samninga, að seljendur félagsins hafi samið um ævilangar fríar flugferðir fyrir sig og sína á Saga Class. Sem ég afskaplegt bágt með að trúa - en er fullyrt í fjölmiðlum. Ég ætla þó að sleppa að kommenta á þá undarlegu frétt. En langar samt að staldra aðeins við flugið. Sem lengi hefur heillað mig eins og ýmsa fleiri.

Orkubloggið er þeirrar skoðunar að metanól sé líklega besti kosturinn, sem nýtt eldsneyti í samgöngugeiranum. Og muni leysa díselolíu af hólmi, m.a. í skipum og flutningabílum. Og kannski líka í smærri bílum. En hvað með flugið?

Hlutfall eldsneytisverðs af rekstrarkostnaði flugfélaga hækkaði að meðaltali úr 16% árið 2004 í 29% árið 2007. Og verður líklega um 36% 2008! Samkvæmt upplýsingum frá IATA.

Flugið er þó undanskilið Kyoto-bókuninni og flugfélög bera því engan kostnað vegna kolefnislosunar. Engu að síður má rekja stóran hluta kolefnislosunar af manna völdum til flugvéla. Útblástur frá flugsamgöngum mun vera um tíundi hluti allrar kolefnislosunarinnar í helstu iðnríkjunum.

Talsverðar líkur eru á að flugið verði ekki undanskilið losunartakmörkunum í þeirri alþjóðasamþykkt, sem mun leysa Kyoto-bókunina af hólmi. Og á að gilda eftir 2012 (Evrópusambandið hyggst taka slíkt kerfi upp fyrir flugið, sama hvernig fer í alþjóðaviðræðunum). Þetta, ásamt hækkandi eldsneytisverði, hvetur til þess að horfið sé frá notkun steinolíu í flugi. Og fundið nýtt eldsneyti til að knýja hreyflana.

Reyndar mun flugvélaeldsneyti ekki vera nákvæmlega hið sama og venjuleg steinolía. En mjög svipað. Það sem almennt er notað til að koma þotum í loftið er kallað Jet A. Einnig er notað annað afbrigði, Jet B, á flugvélar sem athafna sig á flugvöllum þar sem mikið frost er. Það eldsneyti er t.d. talsvert notað á flugvélar í Kanada, en hefur þann galla að vera miklu mun eldfimara og því varasamara. Hvort tveggja er mjög líkt steinolíu. Og allt er þetta auðvitað unnið úr hráolíu, rétt eins og bensín og díselolía.

Nú er leitað leiða til að þróa nýtt eldsneyti á flugvélar. Það eldsneyti sem nú er einkum horft til fyrir flugið, er lífrænt eldsneyti (biofuel). Þetta er þó ekki svona einfalt. Í dag kann lausnin að vera af tvennum toga - og í reynd eru möguleikarnir nokkuð margir: 

Orkubloggið hefur áður sagt frá Virgin-breiðþotunni hans Richard Branson's, sem flaug nýlega á kókoshnetuolíu, sem sullað var saman við eitthvert annað slíkt olíugums. Reyndar var venjulegt flugvélabensín á hinum þremur hreyflunum - spurning hvort kókoshnetu-hreyfillinn hafi nokkuð verið settur í gang? Hm... Branson er a.m.k. meistari fjölmiðlaathyglinnar - og alltaf flottur. Draumurinn er auðvitað að fá lánaða einkaeyjuna hans í Karíbahafinu.

Svona kókoshnetuolía - eða annað lífrænt eldsneyti - er einmitt annar helsti möguleikinn til að leysa flugvélabensin af hólmi.

Hinn möguleikinn er að nota aðferðir efnafræðinganna Franz Fischer og Hans Tropsch. Þessir snillingar, sem áttu blómatíma sinn í upphafi 20. aldar, fundu upp aðferð til að umbreyta kolmónoxíði og vetni yfir í fljótandi eldsneyti, sem m.a. má nota á flugvélar. Þetta gæti senn orðið ódýrara eldsneyti en flugvélabensínið, því undirstaðan er ekki olía heldur t.d. kol eða gas. En gallinn er sá að þetta myndi stórauka kolefnislosunina. Þannig að sennilega getum við gleymt þessum möguleika.

Engu að síður er þetta eldsneyti framleitt í dag - og hefur meira að segja verið notað á flugvélar. Það er fyrirtæki í Suður-Afríku, sem stendur hvað fremst í þessum iðnaði. Það nefnist Sasol - og er skráð á hlutabréfamarkaðnum í New York, ef einhver skyldi vilja veðja á þennan bisness.

Hins vegar er möguleikinn að nýta lífrænt eldsneyti - t.d. kókoshnetuolíu. Þ.e. eldsneyti sem unnið er úr lífverum. Sem kunnugt er, gæti slík eldsneytiframleiðsla orðið í samkeppni við matvælaframleiðslu. Sem þykir ekki gott.

En menn eins og ég, sem trúa því að tæknin og blessaður kapítalisminn séu næstum jafn sterk öfl eins og kynhvötin, vita að lausnin mun finnast. Þegar hafa verið tekin stór skref í átt að því að finna lífrænt eldsneyti fyrir flugvélar. Til að gera langa sögu stutta virtist lengi vel sem kostnaðurinn kæmi í veg fyrir að þetta verði raunverulegur valkostur. En nú er að koma fram s.k. þriðju kynslóðar biofuel fyrir flugvélahreyflana.

Lykilorðið er þörungar. M.ö.o. að rækta þörunga og vinna eins konar steinolíu úr þörungunum. Stefnan er að þörungarnir verði ræktaðir á svæðum, sem alls ekki henta undin neina hefðbundna ræktun. 

Kostnaðurinn við framleiðslu flugvelaeldsneytis úr þörungum er óviss. En gæti verið allt að helmingi minni en núverandi eldsneytisverð! Og þörungarnir kunna að gefa allt að 250-sinnum meiri orku en t.d. fæst frá sojabaunum. Sem í dag eru algengar sem grunnur í lífrænu eldsneyti. Þannig að kostirnir við þörungana eru miklir.

IATA hefur það markmið að innan 10 ára muni a.m.k. 10% af flugvélaeldsneytinu verða eldsneyti úr þörungum - eða öðrum lífverum sem ekki skipta miklu fyrir fæðuframboð né hefði umtalsverð neikvæð áhrif á umhverfið. Og t.d. hefur hollenska flugfélagið KLM tilkynnt að það muni byrja að nota þörungaeldsneyti strax árið 2010. Þeir segjast reyndar ætla að byrja á að reyna þetta á "Íslendingavélunum" Fokker 50. Fróðlegt verður að fylgjast með hvernig til tekst.

Líklega er helsta ógnunin við þessa þróun, að Sádarnir taki sig til og stórauki olíuframboð - svo olíuverðið snarlækki í 50 dollara. Þetta er reyndar sú skemmtilega áhætta sem allur endurnýjanlegi orkugeiinn býr við, víðast hvar um heiminn.

 

-------------------------------------------------------------------

Úr því ég er að skrifa um flug, langar mig í örfáum orðum að minnast hans Helga Jónssonar, flugmanns. Helgi rak flugskóla á Reykjavikurflugvelli um áratugaskeið og var líka mikið í flugi til Grænlands. Hann varð bráðkvaddur vestur í Ketildölum fyrir örfáum vikum.

Ég lærði að fljúga á Cessnunum hans Helga á sínum tíma - þó með aðra flugkennara (tók reyndar bóklega hlutann hjá Flugtaki). Sérstaklega eru mér minnisstæðar nokkrar snjóavikur snemma árs 1986. Var þá stundum talsvert verk að moka frá flugskýlinu, svo draga mætti relluna út á ísilagt planið. Svo var sett í gang og ýmsar kúnstir æfðar - oftast yfir Kapelluhrauni eða Hólmsheiði.

Stundum var skotist suður á Miðnesheiði og nokkrar snertilendingar teknar á Keflavíkurflugvelli. Maður hafði reyndar á tilfinningunni að flugumferðarstjórarnir í flugturninum á Vellinum hefðu gaman af þessum heimsóknum. Líklega ágæt tilbreyting á fremur dauflegum dögum, meðan beðið var eftir síðustu Flugleiðavélunum frá Ameríku.

Það var svolítið skrítin tilfinning að skríða þarna inn á "Halldóri Inga" (TF-FHI), eftir farþegaþotu frá Flugleiðum eða einni öskrandi F15 frá hernum. Þá gat Cessnan henst hressilega til í ókyrrðinni eftir þotuna. Og brautirnar í Keflavík voru eitthvað svo fáránlega langar fyrir litlu Cessnuna - maður hefði næstum getað lent þvert á braut! Svo var stundum mikið kapphlaup - eða öllu heldur kappflug - við éljabakkana a leið aftur til Reykjavikurflugvallar. Þá gat munað mjóu, enda vélin eins og lauf í hvirfilbyl ef hún lenti inní slíku éli. En alltaf gekk þetta farsællega og aldrei lenti ég í neinum bilunum né óhöppum í flugnáminu hjá þeim Helga og Jytte.

Helgi var jafnan tilbúinn með komment á lendinguna, þegar maður renndi flugvélinni inná planið við flugskólann, austur undir Öskjuhlíðinni. Svo sem hvort maður hefði verið að "reyna að klippa ofan af grenitrjánum". Ef maður hafði komið helst til lágt yfir hlíðina á leið inn á braut 31. Og kímdi.

Henti svo bananakassa og appelsínum inní Mitsubishi-vélina og flaug til Kulusuk. Já - hann Helgi Jónsson er afskaplega eftirminnilegur karakter. En mér fannst stundum svolítið kuldalegt að horfa a eftir vélinni til Grænlands - fannst vanta að kallinn væri í hlýjum og góðum, gamaldags flugmannajakka! Sjálfur átti maður auðvitað einn slíkan - enda dreymdi mann t.d. um framtíðarævintýri á sjóflugvélum í Alaska.

Helgi var ættaður úr Ketildölunum rétt eins og ég. Og var þar í góðra manna hópi að vinna að endurbyggingu í Selárdal. Þar sem verkin hans Samúels Jónssonar eru líkt og punkturinn yfir i-ið í þessum fallega og afskekkta dal. Ketildalirnir eru auðvitað einhver fallegasti staður á Íslandi. Og ekki síður nafnið, auðvitað!  

Vélinni flogið tómri heim

Einstök tækifæri Íslendinga

Nú hefur Helgi Hjörvar sett fram þá hugmynd að selja Kárahnjúkavirkjun. Eða a.m.k. leigja reksturinn með einhverjum hætti. Erfitt er að trúa því að honum sé alvara - enda uppátektarsamur rétt eins og Emil í Kattholti. En þessi hugmynd fær kannski fólk til að hugsa um það, hvert raunverulegt verðmæti virkjunarinnar sé.

Ef Kárahnjúkavirkjun á eftir að "mala gull um ókomin ár", eins og sumir segja, hljóta fjárfestar að vera tilbúnir að greiða himinháar fjárhæðir fyrir þennan rekstur. Sem ríkið gæti nýtt til góðra verka. Í stað þess að þjóðin sjái aldrei í hvað nákvæmlega þessar miklu tekjur af orkusölunni fara.

Hvernig myndi virkjunin starfa, væri hún í eigu einkaaðila? Yrði þá kannski ekki lengur eftirsóknarvert að orkan færi til stóriðju við Reyðarfjörð? Eru til kaupendur, sem væru tilbúnir að greiða mun hærra verð fyrir orkuna? Er álversstefnan kannski bara miðstýrð stóriðjustefna í sovétstíl, þar sem ekki er hugað að því að hámarka arðinn af auðlindum þjóðarinnar?

Sjálfur álít ég að íslenskt efnahagslíf sé orðið um of háð álverði. Eins og önnur hrávara, sveiflast álverð gífurlega. Eins og sjá má á grafinu hér til hliðar, sem sýnir álverð síðustu 12 mánuðina. Þegar svo stór hluti þjóðartekna kemur frá orkusölu til áliðnaðarins og orkuverðið er tengt álverði, er hætt við að stöðugleiki í íslensku efnahagslífi náist seint. Stöðugleikinn sem margir jarma nú eftir að fá, kemur ekki með meiri stóriðju. Það veit Jónas Haralz og það veit Orkubloggið.

En til allrar hamingju eru góðir möguleikar á að fjölbreytni muni brátt aukast í íslenskum iðnaði. Nýlega skrifaði Össur iðnaðarráðherra undir samstarfssamning við Mitsubishi um metanólvinnslu. Réttara sagt hyggst Mitsubishi nýta metanólið til að framleiða eldsneyti, sem nefnt er dimethyl-ether eða DME.

Þetta eldsneyti hefur þá frábæru eiginleika að það getur leyst af hólmi díselolíuna í t.d. skipum og flutningabílum. Reyndar er óvíst að ganga þurfi svo langt að vinna DME úr metanólinu. Metanólið sjálft má nýta sem eldsneyti og jafnvel líka á smærri bíla.

Snilldin i þessu felst í því að metanól má vinna úr koldíoxíði (CO2). Og þetta CO2 fæst t.d. sem útblástur frá stóriðju. Enn betra er þó að nýta CO2 losunina frá jarðvarmavirkjununum. Fjárans álverin eru nefnilega orðin svo tæknilega fullkomin, að CO2 losunin frá þeim mun vera helst til lítil til að vera grunnur að metanólframleiðslu.

En hvaðan svo sem CO2 er tekið er málið þetta: Unnt er að nýta koltvíoxíðið til að framleiða eldsneyti fyrir bíla- og skipaflotann. Um leið minnkar losun á CO2 umtalsvert; það sem annars hefði farið útí andrúmsloftið verður að metanóli. Tvær flugur í einu höggi; minni losun á CO2 og innlendur orkugjafi í stað innfluttrar olíu og bensíns. Er hægt að biðja um meira?

Það er auðvitað frábært að Mitsubishi hafi áhuga á slíku verkefni á Íslandi. En það sem er kannski nærtækara að benda á, er að til er íslenskt fyrirtæki sem um nokkurt skeið hefur verið að undirbúa metanólframleiðslu frá jarðvarmavirkjun Hitaveitu Suðurnesja á Reykjanesi. Það nefnist Carbon Recycling International og er með afar öflugt teymi á bak við sig. Fram til þessa hefur CRI verið fremur low profile og unnið markvisst að undirbúningi metanólverksmiðjunnar. Spennandi verður að fylgjast með þessu verkefni næstu mánuðina og misserin.

Undanfarið hefur mikið verið talað um að Ísland verði brátt rafmagnsbílaland. Það væri snilld. En ég er ekki alveg að kaupa þá hugmynd. Rafmagnsbílarnir hafa verið handan við hornið nánast svo lengi sem ég man eftir mér. Hér í Den sá maður ófáar fréttir þar um hjá þeim Örnólfi Thorlacius og Sigurði Richter í Nýjustu tækni og vísindum. En eitthvað lætur þessi tækni standa á sér.

Sorgarsaga norska fyrirtækisins Th!nk Global er enn eitt dæmið um erfiðleika rafmagnsbílanna. Þar á bæ ætluðu menn að nýta plast og framfarir í rafhlöðutækni til að gera drauminn að veruleika. Hugmyndin sem fæddist hjá honum Lars Ringdal í orkukreppunni snemma á 8.áratugnum varð að fyrirtækinu Pivco og síðar nefnt Th!nk. Prótótýpan að þessum netta rafbíl átti að slá í gegn á Ólympíuleikunum í Lillehammer 1994, en ævintýrið endaði með gjaldþroti. Þá kom Ford til sögunnar og tók hugmyndina upp á sína arma, en gafst upp og seldi fyrirtækið til Svissara. Sem vissu ekki nokkurn skapaðan hlut hvað þeir ættu að gera við þetta konsept.

En kannski eru nú bjartari tímar framundan hja Th!nk. Norski milljónerinn og sólarorkumeistarinn Jan-Olaf Willums keypti fyrirtækið fyrir tveimur árum og færði það aftur heim til Noregs. Og nú er margt að gerast hjá Th!nk. Samningur við Google um nota bílinn í Googleplexinu, nýjar lithium-rafhlöður frá Indverjunum í Tesla og nýtt fjármagn frá General Electric. Óneitanlega hafa horfurnar aldrei verið bjartari hjá Th!nk.

Ég myndi samt fremur veðja á metanóltæknina. A.m.k. næstu áratugina, þar til rafbílar eða vetnisbílar verða raunverulegur valkostur. Að breyta eldsneytisnotkuninni yfir í metanól er líka miklu einfaldari og umfangsminni framkvæmd. Og rafbíladótið sér enn ekki lausn á að geta keyrt langar leiðir á hleðslunni og verður vart annað en smákríli í miðbæjarsnatti um langa framtíð. Rafbílar eru auðvitað hið besta mál - en sú tækni kemur lítt að notum þar sem brennslan er mest. Í skipum og stórum bílum.

Um leið og góð lausn hefur fundist á tæringarvandamálinu tengt metanóltækninni, verður sáraeinfalt mál að skipta olíu og bensíni út fyrir metanólið. Slíkt hefði ekki bara mikla þýðingu fyrir Ísland. Ímyndið ykkur hvað þetta fellur vel að orkustefnu Evrópusambandsins. Þar á bæ eru menn að kikna undan innfluttri orku. ESB myndi taka metanólinu með miklum fögnuði. Að fá nýjan evrópskan orkugjafa í hendurnar, sem getur nýtt núverandi bílaflota án umtalsverðra breytinga - og notað dreifikerfið sem þegar er fyrir hendi. Menn þar á bæ munu vart trúa sínum eigin eyrum og augum.

Þar að auki verður þessi orkuframleiðsla til að draga verulega úr losun á CO2. Hreint frábær áfangi í átt að betri orkunýtingu og orkusjálfstæði Evrópu.

Sóknarfæri að selja virkjanir

Arabískir gæðingar

Það hlaut að koma að því að orkupeningarnir í Arabíu uppgötvuðu Klakann góða. Nú hefur arabískur fjárfestir að nafni Mohammed Bin Khalifa Al-Thani, eignast bæði hlut í Alfesca og Kaupþingi.

Þessi viðskipti munu hafa komist á vegna góðra sambanda sem Ólafur í Samskipum hefur þarna í eyðimörkinni.

Orkubloggið fagnar því ákaflega að fá Katara inn í íslenskt fjármálalíf. Katar - eða Qatar - er líklega ríkasta land í heimi. Vegna geysilegra gaslinda og olíu. Íbúar þessa sandfláka á Arabíuskaganum lifðu lengi vel á því að selja fisk og perlur. En á 20. öld varð heldur betur breyting á, enda búa Katarar yfir þriðju mestu gasbirgðum í heimi og eru nálægt því að komast á topp-tíu listann yfir ríki með mestu olíubirgðirnar.

Reyndar sitja ljúflingarnir i Qatar nú líklega í 4. sæti allra ríkja heims, þegar litið er til samanlagðra olíu- og gasbirgða. Framar þeim standa aðeins þrjú ríki; Rússland, Sádarnir og Íran. Sem eru öll margfalt fjölmennari lönd en Qatar, sem er aðeins með um eina og hálfa milljón íbúa (þar af munu einungis um 900 þúsund vera Katarar - afgangurinn er innflutt vinnuafl!). Auðæfin þarna eru því hreint æpandi mikil.

Gasbirgðirnar í Qatar eru áætlaðar um 15% af heildarbirgðum heimsins. Meðan Saudi Arabía er stórveldi olíunnar eru Katarar konungar gassins. Gasframleiðsla þeirra er hreint ævintýraleg. Undanfarið hafa dunið á okkur fréttir um að hefðbundin orkuframleiðsla (olía) sé hugsanlega í hámarki nú um stundir og muni fara hnignandi héðan í frá. En fyrir Katarmenn er þetta lítið áhyggjuefni; þeir hafa á áratug náð að þrefalda gasframleiðsluna.

Þetta er miklu meiri aukning en sem nemur aukinni orkunotkun þeirra sjálfra. Þess vegna vex gasútflutningur Qatar hratt. Það eru ekki nema um 12 ár síðan Qatar hóf að flytja út gas svo einhverju næmi. Í dag er þetta litla land meðal tíu stærstu gasútflytjenda heims og það land sem flytur út mest allra af fljótandi gasi.

Mestur hluti gassins kemur frá stærstu gaslind í Mið-Austurlöndum. Hún er nefnd North Field og er að finna undir Persaflóanum, skammt utan við strönd Qatar. Sbr. kortið hér til hliðar. 

Öllum þessum auðlindum er stýrt af ríkisfyrirtækinu Qatar Petroleum. Lengst af var orkulindunum í Qatar reyndar stjórnað af gamla heimsveldinu Stóra-Bretlandi. Qatar má rekja rætur sínar sem ríki, til falls tyrkneska Ottómanaveldisins í lok heimsstyrjaldarinnar fyrri. Þá náðu Bretar áhrifum á svæðinu og þeir gáfu ekki eftir yfirráð sín fyrr en 1971. Olíulindarnir voru í eigu hins alræmda Iraq Petroleum Company, sem stýrt var af breskum og bandarískum olíufélögum. En Qatar varð sem sagt loks sjálfstætt ríki árið 1971 og í kjölfarið var orkuframleiðslan í landinu þjóðnýtt. Þetta var á svipuðum tíma og stórmennin í Bretlandi sendu herskip á Íslandsmið til að aðstoða breska togara við rányrkju sína og koma í veg fyrir útfærslu íslensku fiskveiðilögsögunnar í 50 sjómílur.

Já - við eigum ýmislegt sameiginlegt með gömlu nýlendunum. Og ég veit ekki af hverju menn hér tala um Breta sem vinaþjóð okkar. Spurningin er hvort Katarar fara nú í ríkari mæli að fjárfesta í endurnýjanlegri orku? Svona til að vingast enn meira við Íslendinga - og um leið vega upp á móti kolefnislosuninni, sem gasið orsakar.

Ein af þeim síðum internetsins, sem Orkubloggið hefur gaman af, er "Sjortvjúið" hans John Authers hjá Financial Times (the Short View). Undanfarnar vikur hefur þar skollið á manni sama auglýsingin: "Qatar Financial Centre - At the Heart of Business!". Soldið slappt slagorð finnst mér. En gaman væri ef þeir hjá QFC færu að beina sjónum sínum að endurnýjanlegri orku. Eins og t.d. frændur þeirra hjá Masdar í Abu Dhabi, sem undanfarið hafa verið stórtækir í að fjárfesta í vind- og sólarorkuverum.

Nú er að sjá hvort jarðvarminn fangi athygli Katarmanna. Úr því þeir eru komnir inn í íslenska fjármálalífið.

En kannski er nærtækara að það verði íslenski hesturinn, sem fái athygli Katarmanna. Umræddur Mohammed í Kaupþingi mun nefnilega vera mikill hestaáhugamaður. A.m.k. þegar kemur að hestaveðhlaupum.

Reyndar eru arabísku gæðingarnir öllu snarpari en íslenskir töltarar. Spennandi verður að fylgjast með hvað kemur út út því, þegar slíkur gæðingur og nokkur íslensk útigangshross rugla reitum saman.

 

Loks vill Orkubloggið nefna að saga ríkjanna á Arabíuskaganum og þar norður af er afskaplega heillandi. Enda er ein af uppáhalds kvikmyndunum mínum Arabíu-Lawrence, með Peter O'Toole. Frábær mynd með frábærum leikara. Létt ofleikin en tær snilld engu að síður. En það er önnur saga. 

 ------------------------

PS: Orkubloggið er vaknað á ný, eftir mánaðarhlé. Mun þó ekki verða jafn ofvirkt og var í sumar - kannski ein til tvær færslur á viku.

Hér er svo heimasíðan hans John Authers hjá Financial Times, sem nefnd er að ofan:   http://www.ft.com/cms/bfba2c48-5588-11dc-b971-0000779fd2ac.html 

Og hér má lesa um fjárfestingasjóð Abu Dhabi, sem er orðinn stór player í endurnýjanlegri orku (m.a. eru þeir þátttakendur í verkefni góðvina minna hjá spænska fyrirtækinu Turnsól eða Torresol):  http://www.masdaruae.com/ 

Sjeik kaupir 5% í Kaupþingi

Takk fyrir mig

Þann 18. apríl s.l. (2008) birtist fyrsta færsla Orkubloggsins. Í dag, nákvæmlega 4 mánuðum síðar, kveður Orkubloggið. Sem kannski hefur verið eins og hrópandi í eyðimörkinni. Eða hani uppí olíuborpalli á auðnum íshafsins. En vissulega gott að heyra að sumir skuli hafa haft nennu og jafnvel ánægju af lestrinum.

Ástæða þessarar uppátektar að byrja á Orkublogginu, var af tvennum toga. Annars vegar hálf leiddist mér í þessu MBA-dútli hér í Köben. Fram yfir áramót var ég í vinnu með náminu. En henni hætti ég í byrjun mars - og eftir það var MBA-námið eina viðfangsefnið. Fjölskyldan flutti heim á Klakann góða um áramótin, svo maður hékk yfir tölvunni á kvöldin. Og þá var það einn daginn að Orkubloggið skyndilega fæddist. Með fyrstu lufsufærslunni, sem nefndist "Orka og jarðhiti". Stefnan var að vera með færslu á hverjum degi - sem tókst - þó stundum væri innihaldið kannski ekki mjög djúpt. En sumar færslurnar eru barrrasta ekki sem verstar - þó ég segi sjálfur frá.

Hin ástæðan að baki Orkublogginu var sú að mér fannst - og finnst enn - furðu lítil umfjöllun um orkumál í íslenskum fjölmiðlum. Bloggið var innlegg til að vekja fleiri til umhugsunar um þennan gríðarlega mikilvæga málaflokk. Nú verður m.a. fróðlegt að sjá hvaða nýju áherslur munu koma með nýjum forstjórum Orkuveitu Reykjavíkur og Landsvirkjunar. Ég er nokkuð viss um að senn verða verulegar breytingar á þessum stofnunum - vonandi til hins betra fyrir alla landsmenn.

Nú er náminu hér lokið og stefnan sett heim á leið (í kreppuna og atvinnuleysið - sem þýðir auðvitað að næsta gullæði er bara rétt handan við hornið). Um leið hyggst ég sem sagt svæfa Orkubloggið. Það sem orðið er, fær þó að dvelja áfram hér á internetinu um sinn. Og hver veit nema bloggið vakni aftur til lífsins síðar. Af nógu er að taka. T.d. er ósagt frá ævintýrum einnar stærstu olíufjölskyldu Bandaríkjanna, ljúflinganna í Hunt Oil. Allt of lítið hefur verið fjallað um jarðhita og vatnsorku. Tilefni hefði verið til að segja frá olíuvinnslu úr sandi í Kanada. Og nýbyggingum, sem þaktar eru bláum sólarsellum. Af nógu er að taka.

Til að ljúka þessu ætla ég aðeins að fjalla um Norðurskautið og hvaða ríki munu koma til með að eignast orkulindirnar þar.

Allt umhverfis Norðurskautið fer fram mikil olíu- og gasvinnsla. Og eftir því sem íshellan hörfar, eins og virðist vera að gerast, mun verða horft æ meir til þessara svæða.

Byrjað er eins konar kapphlaup um yfirráð Norðurskautsins. Fyrir ári síðan sendu Rússar kafbát undir íshelluna og komu fyrir rússneska fánanum á hafsbotni Norðurpólsins. Þarna er dýpið meira en 4 þúsund metrar. 

Því miður fyrir Ísland yrði til lítils fyrir okkur að gera tilkall til lögsögu á hafsvæðinu umhverfis Norðurpólinn. Þau ríki sem munu rífast um Norðurskautskökuna eru Rússland, Noregur, Grænland (Danmörk), Kanada og Bandaríkin. Allsendis óvíst er hvernig þau mál fara, en þar mun skipta mestu jarðfræði svæðisins og náttúruleg tengsl þess við umrædd lönd. Þarna munu landgrunnsákvæði Hafréttarsamnings Sameinuðu þjóðanna líklega leika sitt stærsta hlutverk nokkru sinni.

Ástæða þess að það skiptir máli að ráða yfir Íshafinu og botni þess, er af ýmsum toga. Eitt er rétturinn til siglinga stórra fragtskipa. Annað eru náttúruauðlindirnar á svæðinu. Samkvæmt nýrri skýrslu Bandaríkjastjórnar er gert ráð fyrir að norðan heimsskautbaugs séu enn ófundnar 90 milljarðar tunna af olíu. Og einnig gríðarlega mikið af gasi. Skýrsla þessi segir að mestur hluta gassins muni finnast norður af Síberíu. En stærstur hluti olíunnar út af Alaska og við austurströnd Grænlands. Það sem kannski er mest spennandi, er að olían undir hafbotninum við Austur-Grænland gæti teygt sig inn í íslenska lögsögu. En þetta eru nú meira fabúleringar en vísindi.

Myndin hér til hliðar sýnir þann hluta hafsbotnsins, sem kann að hafa afgerandi þýðingu við ákvörðun lögsögumarka á Norðurskautinu. Þetta er s.k. Lomonosov-hryggur; kenndur við rússneska vísindamanninn Mikhail Lomonosov sem uppi var á 18. öld.

Lomonosov-hryggurinn teygir sig nánast þvert eftir botni Íshafsins, milli Síberíu annars vegar og Grænlands og Kanada hins vegar. Rússar ætla sér að sanna að hryggurinn sé náttúrulegt framhald Rússlands og því eigi lögsögumörk þeirra að miðast við hrygginn. Sem myndi þýða að mjög stór hluti Norðurskautsins félli undir lögsögu þeirra. Aðrar mikilvægar neðansjávarmyndanir á svæðinu eru t.d. Alpha- og Mendeleev-hryggurinn og Gakkel-hryggurinn (sem stundum hefur verið kallaður Nansen-hryggurinn). Þessir neðansjávarhryggir eru einnig kenndir við Rússa; landfræðinginn Yakov Gakkel og efnafræðinginn Dimitri Mendeleev.

 

Hvernig lögsaga yfir auðlindum á Norðurskautinu mun skiptast er mál sem ekki mun ráðast alveg á næstunni. Það sem etv. fyrst mun reyna á, er rétturinn til siglinga. Ef svo fer sem horfir, gætu opnast nýjar siglingaleiðir milli Kyrrahafs og Atlantshafs. Bæði norður af Kanada (Norðvestur-leiðin) og norðan við Síberíu (Norðaustur-leiðin - stundum einfaldlega kölluð Norðurleiðin). Það er einmitt síðarnefnda siglingaleiðin, sem gæti haft verulega þýðingu fyrir Ísland. Skip frá Kyrrahafi kæmu norðan úr Íshafinu og varningur þeirra færi annað hvort til Evrópu eða austurstrandar N-Ameríku. Hugsanlega yrði þá reist stór umskipunarhöfn á Íslandi.

 

Íslendingar virðast almennt eiga erfitt með að gleypa þá hugmynd að hætta geti stafað af hlýnandi loftslagi. Sem er auðvitað ekki skrýtið, því hugsanlega verða Íslendingar sú þjóð sem mest hagnast á loftslagsbreytingum. Það er þó alls ekki víst; ennþá eru t.d. uppi kenningar um að Golfstraumurinn muni sveigja af leið og á Íslandi komi til með að kólna stórkostlega. Ég held þó að flest okkar séu nokkuð bjartsýn um að við séum u.þ.b. að detta í lukkupottinn. 

Loks vil ég þakka öllum lesendum samfylgdina. Og takk fyrir athugasemdir og ábendingar. Ég hlakka til að koma heim. Á Klakann góða.

Nýja-Ísland

Fyrir all mörgum árum ferðaðist ég um Nýja-Sjáland. Og gisti þá m.a. á hinu vel þekkta hóteli neðan við Cook-fjall. The Hermitage. Hótelið liggur all langt utan alfaraleiðar og þaðan er fagurt útsýni til þessa hæsta fjalls Nýja-Sjálands og fjallahringsins í kring. Þetta var næstum jafn gott og í Skaftafelli. Jökulaurar, mólendi og skógarkjarr. Já - mér líkaði afskaplega vel á Nýja-Sjálandi.

Þarna hinum megin á hnettinum, með hádegissólina í norðri, var líkt og maður væri að ferðast um eins konar spegilmynd Íslands. Víða minnti náttúran ótrúlega mikið á Klakann góða, með heiðarlönd, lynggróður og jarðvarma. En fjölbreytnin var enn meiri en á Íslandi. Allt í einu ók maður inní þéttan regnskóg á vesturströnd suðureyjunnar. Og maturinn var fyrirtak. Hreint ótrúlega gott lambakjöt! Líka frábær skelfiskur.

Ný-Sjálendingarnir eru líka prýðilegir ljúflingar. Ég verð þó að viðurkenna eitt: Ef ég byggi þarna í þessu fallega landi myndi ég líklega finna til talsverðrar einangrunar. Maður er ansið langt frá öllu öðru í heiminum. Við skruppum til Nýja-Sjálands stystu leið - meðan við bjuggum í Sydney. Það var u.þ.b. 3ja tíma flug þarna yfir hafið frá Sydney.

Og vilji maður skjótast frá Nýja-Sjálandi til annarra landa, t.d. Taílands eða Japan, er það óneitanlegra umtalsvert lengra en frá Íslandi til Evrópu eða Bandaríkjanna.

Allt síðan ég ferðaðist um þessar slóðir, hefur mér þótt Ísland liggja afskaplega vel og miðsvæðis. Skitnir 3 tímar til Köben og 5 tímar til heimsborgar eins og New York. Ég verð barrrasta að segja alveg eins og er: Ísland er svo sannarlega nafli alheimsins!

Auðvitað getur Orkubloggið ekki minnst á Nýja-Sjáland, nema að fjalla aðeins um orkunotkunina þeirra. Líkelga er Nýja-Sjáland það land í heiminum sem hvað mest líkist Íslandi með orkuframleiðslu. Þeir framleiða um 70% rafmagnsins með endurnýjanlegri orku (Orkubloggið telur stórar vatnsaflsvirkjanir til endurnýjanlegrar orku - en þess skal getið að oft eru slíkar virkjanir ekki flokkaðar sem endurnýjanleg orkuframleiðsla vegna mikilla neikvæðra umhverfisáhrifa). Um 30% rafmagnsins þarna hjá andfætlingum okkar kemur aftur á móti frá kolum og gasi.

Þessi 70% skiptast þannig að langmestur hluti þess er rafmagn frá vatnsafli. Og um 7% rafmagnsframleiðslu Nýja-Sjálands kemur nú frá jarðhitavirkjunum. Svo er ein tegund endurnýjanlegrar orkuframleiðslu á Nýja-Sjálandi, sem enn hefur ekki sést á Íslandi. Það er vindorka. 

Í dag er framleiðslugeta vindtúrbínanna á Nýja-Sjálandi um 320 MW. Sem jafngildir um hálfri Karahnjúkavirkjun. Og þær framleiða um 2,5% rafmagnsins í landinu. Miðað við þær vindtúrbínur sem nú er verið að setja upp, verður framleiðslugeta vindorkunnar á Nýja-Sjálandi um 500 MW strax á næsta ári (2009).Og allt að 2.000 MW eru nú í skipulagsferli. M.ö.o. er vindorkan á Nýja-Sjálandi vel samkeppnishæf við rafmagn frá jarðhita og vatnsorku.  

Eftir um 15 ár stendur til að meira en 90% allrar rafmagnsframleiðslu á Nýja-Sjálandi verði frá endurnýjanlegum orkugjöfum. Og þó svo búist sé við því að hlutfall jarðhitans í rafmagnsframleiðslunni vaxi, er gert ráð fyrir að mesti vöxturinn verði í vindorkunni. Þetta hlýtur að vekja spurningar um möguleika þess að nýta vindorku á Íslandi. Í fyrstu bremsar maður við það hversu misvindasamt er heima á Klakanum góða. En öllu verra kann að vera hversu oft er mjög hvasst. Það þarf nefnilega að slökkva á vindtúrbínum í miklu hvassviðri. 

Lokaorð Orkubloggsins um vindorkuna eru þessi: Orkuveitufyrirtækin á Íslandi hljóta að vera nú þegar búin að gera úttekt á möguleikum þess og hagkvæmni að nýta vindorku á Íslandi. Eða hvað?

Hvort við eigum bráðum eftir að upplifa að sjá grilla í 50 risastórar 3-4 MW vindtúrbínur t.d. utan við ströndina á Mýrum, er óvíst. Sökum þess að haftúrbínurnar eru dýrari en þær á landi, er kannski lógískara að búast frekar við að sjá vindorkuver t.d. austur á Rangárvöllum eða í nágrenni við flugvöllinn á Miðnesheiði. Allt veltur þetta auðvitað á hagkvæmni - og því hvort tæknin henti íslenskum aðstæðum með tilheyrandi stórviðri.

Fjallgöngumenn fundust á lífi

Madonna og Ísland

Madonna mun vera fimmtug í dag. Svolítið erfitt að trúa því. Finnst sem það hafi verið í gær sem hún söng lagið "Live to tell" í kvikmyndinni "At close range". Með einum uppaáhaldsleikaranum mínum; Chirstopher Walken.

Aðalpersóna myndarinnar var aftur á móti leikin af Sean nokkrum Penn. Sem þá var kvæntur Madonnu. Hann átti eftir að verða mikill stórleikari og leikstjóri.

Penn tengist mörgum góðum myndum. Ein af þeim betri og furðulegra er kvikmyndin "It´s All About Love". Þar er á ferð furðuleg framtíðarsýn, þar sem fólk hnígur niður látið án skýringa og ísöld virðist vera að skella á. Þarna leikur m.a. skutlan yndislega, Claire Danes. Og í lokin er Sean Penn staddur í farþegavél sem flýgur um í leit að opnum flugvelli. Því allir flugvellir eru að sökkva í snjó. Þessari undarlegu mynd var leikstýrt af Dana, sem heitir Thomas Vinterberg. Og mun vera lærisveinn Lars von Trier.

Hvað um það. Madonna á daginn í dag. Og það er hreint með ólíkindum hvernig tíminn flýgur áfram. Mér finnst vart lengra en 3 vikur síðan ég sá myndina, sem minnst var á hér efst; "Live to tell". En í reynd eru það meira en 20 ár! Ég er sjálfur að verða 42ja ára. Og botna satt að segja ekkert í því - af því mér finnst ég alltaf vera 29. Og mig grunar að margir fleiri finni fyrir svipaðri tilfinningu. Það góða er að maður er loks farinn að þekkja sjálfan sig sæmilega vel.

Næsta kvikmynd sem ég sé verður vonandi "Into the wild". Sem einmitt er leikstýrt af sean Penn. Ég las bókina fyrir nokkru. Sem skrifuð er af fjallamanninum og ljósmyndaranum Jon Krakauer. Um strákkjánann Chrisopher McCandless, sem yfirgaf foreldra sína og fjölskyldu án þess svo mikið sem segja bless. Og hvarf loks inní öræfi Alaska. En þar veslaðist hann upp og bar beinin þarna í draumi sínum um hina gjöfulu villtu náttúru.

Upphaflega átti þetta einungis að verða stutt grein hjá Krakauer i tímaritinu Outside. En Krakauer heillaðist svo af karakternum hans McCandless, að hann lagðist í mikla rannsóknarvinnu til að komast að því hvað hafði komið fyrir þennan greinda og góða dreng. Hverja McCandless hitti á ferðalagi sínu um Bandaríkin og hverjir voru draumar hans. Á hans stuttu ævi - áður en hann fannst sem liðið lík aleinn í öræfum Alaska.

Talsvert dramatísk saga og hreint ágætlega skrásett hjá Íslandsvininum Krakauer.

En að annarri bók sem Krakauer kom að. Ég held að besta ferðabók sem hefur verið skrifuð um Ísland á síðustu áratugum, sé einmitt bók þeirra Jon Krakauer og David Roberts; "Iceland - Land of the Sagas".

Mér finnst textinn hjá Roberts ná vel að fanga andrúmsloft eða grunn hinnar íslensku þjóðarsálar. Og ljósmyndir Krakauer eru langt frá þeirri hefðbundnu glansmynd, sem svo oft er sýnd af Íslandi. Og eru fullar af dulúð og fegurð.

 

Keðjan sem þessi færsla myndar er sem sagt: Madonna - Sean Penn - Jon Krakauer - Chrisopher McCandless - Sean Penn. Ásamt nokkrum smærri hliðar-hlekkjum. Og loks Madonna á ný. Með lagið sitt Live to tell.  

 

Madonna fimmtug

Misvindasamt á orkumörkuðunum

Nýjustu fréttir af gömlum vini Orkubloggsins, Boone Pickens, eru þær að nú spáir hann aða olíuverðið kunni að fara niður í 110 USD tunnan. En fullyrðir að verðið muni ekki fara undir 100 dollara. Kortið hér að neðan sýnir verðþróunina síðustu 30 dagana.

Auðvitað getur allt gerst. Þrátt fyrir að olían hafi stundum tekið stökk upp á við síðustu dagana, virðist trendið nú liggja niður. En Pickens yrði spældur ef olían færi niður fyrir 100 USD tunnan.

Öfugt við Orkubloggið, sem fór út af markaðnum við 120 dollara markið, veðjaði Pickens áfram á 150 dollara. Honum er líka af öðrum ástæðum mikilvægt að olíuverðið verði sem allra hæst. Því hann er búinn að setja mikinn pening í vindorku. Þeir hjá General Electric eru á fullu að smíða vindtúrbínur, sem fara í stærsta vindorkuver í heimi. Vindorkuverið sem Pickens er að reisa á sléttum Texas. Og fyrir samkeppnishæfni vindorku er best að olíuverð sé sem hæst.

Sökum þess að nú fer að líða að lokum veru minnar hér í Danaveldi, ætla ég að kveðja Danmörku með umfjöllun um danska vindorku. Danir eru afskaplega stoltir af vindorkufyrirtækinu sínu; Vestas. Sem er í fararbroddi þessa iðnaðar í heiminum og hefur gengið mjög vel síðustu árin. En samkeppnin er mikil og hörð. Það er t.d. ekkert grín að keppa við GE á Bandaríkjamarkaðnum eða í Kína. Markaðshlutdeild Vestas í Bandaríkjunum hefur á stuttum tíma fallið um næstum helming; úr 25% í rúm 13%.

Þó svo Vestas hafi barrrrasta gengið þokkalega að ná fjárhagslegum markmiðum sínum, má t.d. nefna að spænska vindorkufyrirtækið Gamesa skilaði yfir 40% meiri hagnaði fyrstu sex mánuði þessa árs en á sama tíma 2007. Og ekki eru liðnir 2 mánuðir síðan Gamesa fékk risapöntun, einhverja þá alstærstu í sögu þessa golubransa. Pöntun upp á vindtúrbínur með samals 4.500 MW framleiðslugetu! Það er spænska orkusölufyrirtækið Iberdrola Renovables, sem ætlar að setja þær túrbínur upp í Evrópu, Mexíkó og Bandaríkjunum. Afhendingartíminn er 2010-2012. Þetta er fjárfesting upp á u.þ.b. 10 milljarða dollara og mun dekka um 70% af framleiðslugetu Gamesa næstu árin.

Það er einfaldlega allt að gerast í vindorkunni þessa dagana. Í Danmörku er nú verið að leggja drög að byggingu vindorkuvers á hafi úti, sem verður líklega hið stærsta sinnar tegundar. Til stendur að reisa a.m.k. 100 vindtúrbínur útí hafinu milli Djursland á Jótlandi (er rétt norðan Árósa) og eyjarinnar Anholt, sem liggur þar austan við útí Kattegat. Þetta hafsvæði er talið henta mjög vel fyrir vindtúrbínur. Orkuverið á að vera tilbúið 2012.

Enn er óljóst hversu stórt það kemur til með að vera, en hingað til hefur verið talað um 100-200 MW. Stjórnarandstaðan hér i Danmörku fussar yfir því og vill að orkuverið verði með 400 MW framleiðslugetu. Ef það gengur eftir verður þetta nær örugglega stærsta offshore vindorkuver í heimi. Það stærsta, sem nú er í byggingu, er orkuver um 30 km utan við strendur Belgíu. Sem til stendur að verði með 300 MW framleiðslugetu.

Tvö stærstu vindorkuverin á hafi úti í dag eru hvort um sig um 160 MW. Þau eru bæði í Danmörku. Annað stendur utan við Horns Rev, um 14 km vestur af Jótlandsströnd og hitt er um 10 km utan við strönd Nysted á Lálandi.

Verið við Horns Rev samanstendur af 80 túrbínum frá Vestas og eigendur þess eru sænska orkufyrirtækið Vattenfall (60%) og danska Dong Energi (40%).

Vattenfall er i eigu sænska ríkisins og er eitt af stóru raforkufyrirtækjunum í Evrópu. Það rekur orkuver um alla Skandinavíu og einnig í Þýskalandi og Póllandi. Og er líka með smávægilega starfsemi í Hollandi og á Bretlandi.

Nær öll rafmagnsframleiðsla Vattenfall kemur frá kola-, gas- og kjarnorkuverum, en reyndar er nær fjórðungur framleiðslunnar frá vatnsorku. Vindorka er sáralitill hluti fyrirtækisins, en auk Horns Rev rekur Vattenfall eitt vindorkuver á Bretlandi (90 MW ver tæplega 10 km utan við árósa Thames) og eitt nýtt orkuver í Svíþjóð (110 MW ver rétt sunnan við Eyrarsundsbrúna).

Hinn eigandi Horns Rev, hið danska Dong Energi, er líka gríðarstórt orkufyrirtæki. Og er m.a. mikið í olíuvinnslu í Norðursjó. Auk þess að eiga í Horns Rev og Nysted, rekur Dong offshore vindorkuverið Vindeby, sem er um 1,5 km norður af Lálandi. Framleiðslugeta þess er um 5 MW, en þetta var fyrsta vindorkuverið sem byggt var útí sjó. Það hóf framleiðslu 1991 og hefur reynst mjög vel.

Verið við Nysted eru 72 túrbínur frá Siemens. Það er í eigu tveggja orkufyrirtækja; hins fyrrnefnda danska Dong Energi sem á 80% hlut og sænska orkufyrirtækið E.ON á 20%. Hið síðar nefnda er eitt af fyrirtækjunum í E.ON samsteypunni. Sem er stærsta orkudreifingarfyrirtæki heims sem alfarið er í eigu einkaaðila. E.On hyggst setja 6 milljarða evra í endurnýjanlega orkuframleiðslu á næstu tveimur árum. Myndin hér að neðan er af ljúflingnum Wulf Beroat, forstjóra E.ON. Þetta netta firma er með um 70 milljarða evra í ársveltu og 90 þúsund starfsmenn.

Þess má loks geta að nýlega var tilkynnt um aðkomu E.ON að uppbyggingu 1.000 MW vindorkuvers við strendur Bretlands. Áður hafði Shell bakkað út úr þessu verkefni. En nú er E.ON sem sagt búið að taka við því kefli. Og hver er samstarfsaðilinn? Jú - hið danska Dong Energi. Sem senn verður væntanlega einkavætt að hluta.

Hvernig væri að Orkuveita Reykjavíkur / REI skoðaði að kaupa Dong? Er ekki einmitt verðið að ráða nýjan forstjóra Orkuveitunnar á næstu dögum? Og ég einmitt að útskrifast hér í dag. Alveg upplagt!

Verð á hráolíu niður fyrir 114 dali tunnan

Safe bet hjá Buffet?

Alltaf er blessaður ljúflingurinn Buffet samur við sig. Skellir sér í hefðbundna orkugeirann - gas og kol. Ekkert sólarorkuvesen á honum. Ekki verið að taka mikla áhættu.

Og þó. Hlutabréfaviðskiptum fylgir auðvitað alltaf áhætta. Fyrirtækið NRG Energy hefur t.d. lækkað um 20% á stuttum tíma. Við vitum ekki nákvæmlega hvenær Buffet keypti bréfin í NRG. Þ.a. kannski er strax komið tap á bakið. Það væri nú gott fyrir egó Orkubloggsins að hafa á stuttum tíma bæði slegið út Pickens og Buffet. Keep on dreaming.

Auðvitað alls ekki rétt af Orkublogginu að segja að Buffet sé bara i hefðbundna orkugeiranum. Hann hefur t.d. fjárfest í vindorku. Talsvert. Og Buffet er líklega stærsti hluthafinn í Mid American Energy Holdings. Sem er með 20 þúsund MW framleiðslugetu og m.a. með jarðhita í portfólíóinu sínu. Auðitað er Buffet líka í endurnyjanlegri orku!

Rætur Mid American liggja reyndar mjög í jarðhita. Því upphaf fyrirtækisins má rekja til stofnunar CalEnergy árið 1971. Sem var ráðgjafarfyrirtæki um jarðhitavirkjanir. Í dag er framleiðslugeta CalEnergy í Bandaríkjunum og á Filippseyjum yfir 1.300 MW. Ætli við getum ekki barrrasta næstum því kallað Buffet Íslands-vin? A.m.k. ef Geysir Green býður honum heim í kaffi. Ólafur Jóhann ætti að geta bjallað í þann gamla.

En út af þessari frétt Moggans um aðkomu Buffet's að NRG. Það ekki glæný frétt að Buffet horfi til orkufyrirtækja með starfsemi í Texas. Hann stóð t.d. í svoleiðis stússi þar í fyrra. Og þá vakti það talsverða athygli hversu mörg þekkt nöfn tóku upp á því að feta í fótspor verndara Orkubloggsins; Boone Pickens. Og hófu að setja pening í orkufyrirtæki. Ekki síst í Texas og víðar í suðvesturríkjunum. Auk Buffet's má t.d. nefna Bill Gates. Fjárfestingasjóðurinn hans hefur t.d. unnið með orkufyrirtækinu RNM Resources. Sem er með höfuðstöðvar í Nýju-Mexíkó og selur mikið af orku til Texas. Bæði rafmagn og gas.

Og í lokin er rétt að benda á að þó svo Mogginn kalli NRG Energy "orkuheildsala" væri nær að tala einfaldlega um orkufyrirtæki. Þeir hjá NRG eru bæði stórir í orkuframleiðslu og orkudreifingu. Framleiða t.d. meira en 10 þúsund MW bara í Texas. Og samtals um 24 þúsund MW alls. Það er óneitanlega aðeins meira en Landsvirkjun.

Hér spjallar Buffet um orkumálin; olíu, vind og "sticking straws in the ground." Örugglega góður afi þarna á ferð:

 

Warren Buffet fjárfestir í orku og samgöngum

Frá Færeyjum til Alsír

"Í sambandi við kapitalhækkingina hjá P/F Atlantic Petroleum er prospekt og annað tilfar um kapitalhækkingina almannakunngjørt".

Þannig segir í tilkynningu frá því fyrr í sumar, sem lesa má á vef Eik-banka. Færeyskan er óneitanlega skemmtilegt tungumál. Og ekki annað hægt en að finna til sterkrar ættartaugar, þegar maður les svona texta. Hreint ótrúlega líkt íslensku. Og svo eru Færeyingar afskaplega þægileg þjóð. A.m.k. allir þeir sem ég hef kynnst í gegnum tíðina.

Já - Færeyjar eru snilld. Og í gær var tilkynnt um olíufund færeyska félagsins Atlantic Petroleum. Reyndar ekki á landgrunni Færeyja. Heldur innan lögsögu Bretlands. En gerir það vel þess virði að staldra við þetta ágæta færeyska félag; Atlantic Petroleum.

Það var tæplega tugur félaga og einstaklinga, sem stofnaði Atlantic Petroleum (AP) árið 1998. Tilefnið var að senn yrðu boðin út leyfi til olíuleitar og -vinnslu á færeyska landgrunninu. Ég veit einungis um tvö íslensk félög, sem þegar hafa verið stofnuð í sama skyni á Íslandi. Vegna hugsanlegrar olíuvinnslu við Ísland. Annað þeirra er Geysir Petroleum, sem nú mun reyndar hafa runnið inní norska félagið Sagex. Og eflaust verða þau fleiri.

Árið 2005 var AP skráð á hlutabréfamarkað á Íslandi og ári síðar á OMX í Danmörku. Upphaflega var hlutafé AP 25,5 milljón danskar krónur og var siðar aukið í 112 milljón DKK.

Verð hlutabréfa í AP stökk upp um 8% í gær, í kjölfar fréttanna um olíufundinn. Eins og sjá má hér til hliðar. Gott mál hjá þessu færeyska félagi.

Verðmæti fyrirtækisins er þó langt frá því sem var í nóvember á s.l. ári (2007). Og þetta er félag sem sveiflast gríðarlega í verðmæti. Fram til þessa hefur AP auðvitað verið rekið með tapi, enda nokkuð í að almennileg tekjumyndun verði hjá félaginu. Hlutabréf í AP eru því ennþá mikil áhættufjárfesting. En kaup í félaginu gætu hugsanlega gefið mjög vel af sér. Takist þeim hjá AP áfram vel upp í olíuleitinni.

Fyrsta leyfið til olíuleitar á færeyska landgrunninu var gefið út fyrir sléttum 8 árum, í ágúst 2000. AP var eitt af þeim félögum sem kom að kaupum á því leyfi. Árið 2001 færði AP út kvíarnar og varð þáttakandi í kaupum á leyfum á breska landgrunninu. Það verður gaman að fylgjast með Atlantic Petroleum næstu mánuðina. Kannski eigum við eftir að fá Færeyinga sem fjárfesta í íslenskum olíuiðnaði.

Hér að ofan var minnst á norska félagið Sagex, sem Íslendingar eiga nokkuð stóran hlut í. Þar mun vera um að ræða BYKO-fjölskylduna; þ.e. Jón H. Guðmundsson.  Sagex ræður yfir nokkrum leyfum í Norðursjó og hafa einnig keypt leyfi innan færeysku lögsögunnar. Félagið hefur líka sagst stefna á að fá leyfi í íslensku lögsögunni.

Og nú síðast mun Sagex hafa sett stefnuna á Alsír, Túnis og Líbýu. Eins og dyggir lesendur Orkubloggsins skilja, er ég auðvitað afar ánægður að einhverjir íslenskir fjárfestar séu að horfa til Norður-Afríku! Þessi ánægja þarfnast ekki frekari skýringa. Sbr. fyrri færslur um N-Afríku og tækifærin þar. Sjá t.d. hér:  http://askja.blog.is/blog/askja/entry/612648/ 

En ég verð samt að segja: "Ólík er túninu gatan og glerrúðan skjánum." Helst með rödd skáldsins.

Stundum held ég að ég sé með ofurlítið gamla sál. Ég á t.d. satt að segja bágt með að lesa skáldskap eða ljóð, sem eru eftir einhverja fædda eftir 1930 (held að Hallgrímur Helgason sé eina undantekningin þar frá). En þetta er nú bara smá útúrdúr. Það sem ég vildi sagt hafa: Ólík er túninu gatan og glerrúðan skjánum!

Það er ansið langt milli Færeyja og Alsír. Í fleiri merkingu en einni. Og ef ég man rétt komu þeir þaðan, þrælasalar Tyrkjaránsins. En við megum ekki vera of langrækin.

Atlantic Petroleum finnur olíulind